بانک پارسیان طی سالهای اخیر در حوزه بانکداری به‌ویژه بانکداری اسلامی کارنامه قابل قبولی داشته است. در این زمینه ایجاد مرکز تخصصی نوآوری و تحقیقات بانکداری اسلامی، تدوین مدل مطلوب یک بانک اسلامی،تشکیل کارگروه تخصصی نظارت و تطبیق شرعی، ایجاد صندوق مستقل بانکی قرض‌الحسنه و راه‌اندازی اپلیکیشن قرض‌الحسنه را می‌توان به‌عنوان گزیده‌ای از دستاوردهای بانک پارسیان در راستای تحقق اهداف بانکداری اسلامی برشمرد.
در ادامه در خصوص اقدامات بانک پارسیان در جهت “پیاده‌سازی مطلوب بانکداری اسلامی” توضیحات مبسوط‌تری ارائه می‌شود :
تشکیل کارگروه تخصصی نظارت و تطبیق شرعی
باهدف تقویت نظارت و تطبیق شرعی در عملیات بانک پارسیان، کارگروه تخصصی نظارت و تطبیق شرعی بانک ایجاد گردید که تاکنون جلسات متعددی با حضور صاحب‌نظران فقهی، اساتید دانشگاه و کارشناسان، در خصوص اجرایی شدن برنامه‌های آموزشی،ترویجی و تبلیغاتی در حوزه بانکداری اسلامی داشته و به سؤالات و ابهامات شرعی مرتبط با عملیات بانک توسط واحدهای اجرایی، پاسخ داده است . گزیده‌ای از وظایف این کارگروه را می‌توان به شرح ذیل نام برد:
- انجام‌وظیفه نظارت و تطبیق شرعی از طریق شناسایی و مدیریت ریسک عدم رعایت موازین فقهی (ریسک شریعت) در تمامی سطوح بانک و اطمینان از پایش منظم و پیوسته رعایت این موازین در عمل؛
- اظهارنظر در خصوص تدوین/ بازنگری دستورالعمل‌ها و رویه‌های داخلی بانک از جنبه فقهی
- پاسخگویی به ابهامات شرعی و فقهی واحدهای مجری دستورالعمل‌ها و رویه‌ها؛
- تدوین و ارائه گزارش سالانه انطباق با شریعت در رابطه با عملکرد کلی بانک بر اساس شیوه‌نامه اجرایی تدوین‌شده توسط دبیرخانه شورای فقهی بانک مرکزی؛
عملکرد صندوق قرض‌الحسنه پارسیان
بانک پارسیان به‌عنوان بانک پیشرو در تاریخ یکم اسفندماه 1391 موفق به اخذ مجوز فعالیت صندوق قرض‌الحسنه پارسیان شد. صندوق قرض‌الحسنه پارسیان به‌عنوان نخستین صندوق قرض‌الحسنه مستقل شبکه بانکی کشور در آبان ماه 1392 طی مراسمی با حضور رئیس‌کل بانک مرکزی و اتصال به سامانه تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج بانک مرکزی، رسماً فعالیت خود را آغاز نمود و ازآنجایی‌که مطابق با برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه جمهوری اسلامی ایران، شبکه بانکی کشور موظف است، به‌منظور گسترش و نهادینه کردن سنت پسندیده قرض‌الحسنه، منابع فراهم آمده از حساب‌های پس‌انداز قرض‌الحسنه را صرفاً برای اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه به کار گیرد، این صندوق با اتکا به سرمایه دانش، تخصص و پشتکار کارکنان خود، تلاش می‌کند منابع مالی ارزان‌قیمت را تجمیع کند و آن‌ها را با مدیریت صحیح و دقیق اعتباری، در قالب وام ارزان، در اختیار اقشار آسیب‌پذیر و کم‌درآمد جامعه قرار دهد. در همین راستا نیز تفاهم‌نامه‌های گوناگون بین این صندوق و مؤسسات مختلف همچون کمیته امداد، بنیاد برکت، سازمان بهزیستی،بنیاد شهید و امور ایثارگران و انجمن حمایت از بیماران هموفیلی منعقد گردیده است.
همچنین در راستای غیرحضوری نمودن ارائه خدمات این صندوق، پس از رونمایی از اپلیکیشن قرض‌الحسنه، فاز اول طرح درخواست تسهیلات قرض‌الحسنه در بستر اپلیکیشن تلفن همراه (سامانه غیرحضوری تسهیلات) در خصوص تسهیلات ازدواج و فرزند آوری و فاز دوم طرح درخواست تسهیلات قرض‌الحسنه در بستر اپلیکیشن تلفن همراه در خصوص تسهیلات اشتغال‌زایی نیز اجرایی گردید. همچنین از دیگر اقدامات این صندوق در راستای ایفای مسئولیت‌های اجتماعی آن، اجرای طرح مشکات (تعریف بستری نو در راستای جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای سازمان‌ها و مؤسسات خیریه)، اختصاص مبالغی جهت تهیه ابزارهای کمک‌آموزشی به معرفی‌شدگان ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و کمک به پروژه گازرسانی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) در مناطق محروم را می‌توان نام برد.
بررسی عملکرد این صندوق نشان می‌دهد، تنها در سال گذشته این صندوق در عمل به تکالیف قانونی تسهیلات قرض‌الحسنه مصوب 1402 ، 80 هزار و 715 میلیارد ریال تسهیلات قرض‌الحسنه پرداخت کرده است. ازاین‌رو در سال مذکور72،132 نفر از هم‌وطنان در بخش‌های؛ ازدواج، فرزند آوری، اشتغال‌زایی، خودرو، بنیاد شهید و امور ایثارگری، رفع نیازهای ضروری، مسکن و درمان از تسهیلات قرض‌الحسنه صندوق بانک پارسیان بهره‌مند شده‌اند.
ایجاد مرکز تخصصی نوآوری و تحقیقات بانکداری اسلامی
مرکز نوآوری و تحقیقات بانکداری اسلامی بانک پارسیان، با مأموریت انطباق فعالیت‌های بانک با موازین بانکداری اسلامی، ایجاد گردید. ازجمله وظایف این مرکز، موارد زیر را می‌توان نام برد:
- انجام مطالعات تطبیقی از خدمات و محصولات بانک‌های داخلی یا سایر کشورها و ارائه گزارش در خصوص نوآوری‌های بانک‌های اسلامی؛
- طراحی و تدوین الگوی تاب‌آوری بانک با عنایت به‌ضرورت توجه به اقتصاد مقاومتی؛
- ارائه گزارش‌های تحلیلی و ادواری از وضعیت بازار پولی و شرایط بانک پارسیان در این بازار جهت تصمیم‌گیری مدیران ارشد بانک؛
- شناسایی و برقراری ارتباط با مراکز تحقیقاتی داخلی و خارجی باهدف ایجاد شبکه تحقیقات محلی و بین‌المللی؛
- هماهنگی با مراکز آموزشی، جهت برگزاری دورههای آموزشی مرتبط با بانکداری اسلامی؛
- ارتباط با اعضای هیأت علمی، گروه‌های پژوهشی، پژوهشکده‌های حوزه بانکداری اسلامی و دانشگاه‌های فعال در موضوع بانکداری اسلامی در راستای تعریف پروژه‌های بانکداری اسلامی و برگزاری نشست های تخصصی مشترک حوزه بانکداری اسلامی
طراحی مدل مطلوب بانک اسلامی با همکاری پژوهشگاه فقه نظام
بانک پارسیان با همکاری پژوهشگاه فقه نظام، اقدام به طراحی مدل مطلوب یک بانک اسلامی بر اساس مبانی اسلام با رویکرد فقه نظام نموده است. این مدل نه‌تنها به دنبال تطبیق ساختارهای موجود با مبانی اسلام بوده بلکه درصدد کشف نظام مطلوب بانکی از درون اصول، قواعد و مبانی فقهی و اسلامی است. طراحی الگوی بانکداری اسلامی در فاز اول برای سه حوزه قرض‌الحسنه، سرمایه‌گذاری و سایر خدمات بانکی صورت گرفت.
بر این اساس مدل مطلوب یک بانک اسلامی به‌صورت مدل کلان سه‌بخشی ارائه گردید. این مدل در فعالیت‌های بانکی مدلی است که می‌تواند اصول مطلوب بانکداری اسلامی را تأمین نماید و اهدافی مانند: تخصصی شدن، ایجاد بستر تقارن اطلاعاتی، تحقق بیشتر عدالت، زمینه‌سازی مشارکت واقعی به‌عنوان ضامن جلوگیری از تمرکز ثروت و همچنین ارتباط با بخش واقعی اقتصاد، امکان اجرای هر چه بیشتر قواعد و احکام فقهی و دوری از حیل، کم شدن هزینه‌های غیر مرتبط و ایجاد بستر شفافیت اطلاعات و ایجاد بستر مردمی شدن بانک را دنبال کند.
در راستای مدل طراحی‌شده دو نشست با حضور ارزشمند اساتید گرانقدر حضرت آیت‌الله اراکی، حضرت آیت‌الله محقق داماد و مدیران محترم نظام پولی و بانکی کشور، اساتید حوزه و دانشگاه و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی تحت عنوان “نقد روش بانکداری مرسوم و تبیین روش بانکداری مطلوب” به میزبانی بانک پارسیان برگزار شد و نشست های بعدی با شکل و شمایل جدید و در قالب کرسی‌های آزاداندیشی با همکاری پژوهشگاه فقه نظام در حال طراحی می‌باشد.
طراحی مدل مشارکت در سود و زیان واقعی(PLS) به‌عنوان یکی از اجزای مدل مطلوب بانک اسلامی
با توجه به اینکه در اسلام، اساس فعالیت بانکداری بر واسطه‌گری حقیقی بین فعالان اقتصادی و صاحبان وجوه و یا ثروت می‌باشد، در مدل مشارکت در سود و زیان واقعی (PLS)، با استفاده از ظرفیت‌های نهادهای اجتماعی و معنوی و همچنین ابداع روش‌ها و یا ایجاد سازوکارهای جدید، مشکلات اجرایی مشارکت به حداقل می‌رسد و باهدف توزیع عادلانه ثروت، تمامی بازدهی ناشی از امور سرمایه‌گذاری -چه به‌صورت سود و یا زیان- به صاحبان منابع پولی منتقل می‌شود.
در این مدل، صرفاً استفاده از ظرفیت عقود با ماهیت مشارکتی در دستور کار قرار دارد. همچنین سرمایه‌هایی که در این طرح مورداستفاده قرار می‌گیرد انحصار به سرمایه‌های نقدی افراد نداشته و امکان استفاده از سرمایه‌های غیر نقدی نیز در فعالیت‌های اقتصادی وجود خواهد داشت.
