ناصر فتحعلیان در ارتباط با استراتژی شرکت مجتمع فولاد خراسان در حوزه بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE)، بیان کرد: شرکت مجتمع فولاد خراسان به عنوان قطب تولید فولاد در شرق کشور، دو استراتژی کلی در حوزه HSE بر اساس نقشه راه خود تعریف کرده که شامل ارتقای سطح ایمنی و بهداشت شغلی و سلامت کارکنان و پیمانکاران و ارتقای عملکرد زیست‌محیطی است.
وی در خصوص اقدامات شرکت مجتمع فولاد خراسان در این حوزه، عنوان کرد: هم‌زمان با آغاز فعالیت فولاد خراسان در اوایل سال ۱۳۸۰، تمهیدات لازم جهت حفظ ایمنی و سلامت پرسنل اندیشیده شد و استقرار سیستم‌های مدیریتی در حوزه HSE در دستور کار مجموعه قرار گرفت. سیستم مدیریت ایمنی در این حوزه تا پیش از سال ۲۰۱۸، OHSAS18001 بود که در ادامه پس از بازبینی و اصلاح مجدد، به ISO45001 تبدیل شد و ما نسبت به استقرار این سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی در فولاد خراسان اقدام کردیم. جاری‌سازی بالغ بر ۳۰ دستورالعمل اجرایی در حوزه HSE در مجتمع که از جمله آن‌ها می‌توان به دستورالعمل رسیدگی به حوادث فردی، بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران، تجزیه و تحلیل حوادث فردی، سیستم‌های هماهنگ‌کننده ایمنی و … اشاره کرد، از دیگر اقدامات ما در حوزه مدیریت ایمنی و بهداشت بوده است.
سیستم‌های هماهنگ‌کننده در حوزه HSE
مدیر بهداشت، ایمنی و محیط زیست شرکت مجتمع فولاد خراسان در ارتباط با سیستم‌های هماهنگ‌کننده ایمنی در شرکت‌های فولادی، تصریح کرد: بسیاری از حوادث رخ‌داده در خطوط مختلف تولید مجتمع‌های فولادی، ناشی از عدم هماهنگی‌های لازم بین پرسنل است. به طور کلی، چهار سیستم هماهنگ‌کننده در این بخش تعریف شده که متداول‌ترین آن، پرمیت (Permit) است. سیستم ژتونی، کارت قرمز و لوتو یا قفل‌گذاری (Lock out tag out)، سه سیستم هماهنگ‌کننده دیگر در این حوزه به شمار می‌آیند که در این بین، لوتو بهترین کاربرد را دارد. در سال جاری، به‌کارگیری سیستم لوتو در شرکت مجتمع فولاد خراسان در دستور کار کلی مجتمع فولاد خراسان قرار گرفته و البته بسته به نیاز خود، از سایر سیستم‌ها نیز در کارخانجات مختلف شرکت اعم از گندله‌سازی، احیا مستقیم، فولادسازی، نورد و پشتیبانی استفاده می‌کنیم.
فتحعلیان در ادامه با تاکید بر اینکه کلیه پیمانکاران شاغل در شرکت مجتمع فولاد خراسان باید از یک برنامه جامع (Plan) در حوزه بهداشت، ایمنی و محیط زیست برخوردار باشند، افزود: علاوه بر پرسنل و کارکنان فولاد خراسان، تمامی پیمانکاران موظف به پیروی و رعایت قوانین و دستورالعمل‌های موجود در این حوزه هستند. مکانیزاسیون سیستم‌های HSE، از دیگر اقدامات شرکت در بخش ایمنی است؛ این امر در بسیاری از شرکت‌ها به صورت دستی انجام می‌شود و ما نسبت به مکانیزاسیون انواع سیستم‌های موجود همچون هماهنگ‌کننده‌ها، آتش‌نشانی، معاینات ادواری پرسنل، وسایل حفاظت فردی بر اساس جایگاه شغلی (در یک برهه زمانی مشخص) و… اقدام کرده‌ایم.
وی، بازرسی مستمر از خطوط مختلف تولید و فعالیت‌های انجام شده در سطح مجتمع را از دیگر اقدامات در زمینه ایمنی و بهداشت کارکنان فولاد خراسان برشمرد و مطرح کرد: بازرسان ایمنی شرکت به طور مستمر در خطوط تولید حضور یافته و بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجامشده، بازدید و بررسی‌های لازم را به عمل می‌آورند. در صورت مشاهده هرگونه مسائل غیرایمنی و حادثه‌ساز، گزارش‌های لازم به مدیر ناحیه مربوطه ارسال می‌شود و پس از ثبت راهکارهای اعلام‌شده، پیگیری رفع نواقص موجود در دستور کار قرار می‌گیرد. همچنین دوره‌های آموزش و بازآموزی‌های HSE، به طور مستمر در شرکت مجتمع فولاد خراسان برگزار می‌شود که نقش بسزایی در شناخت و یادگیری قوانین و دستورالعمل‌های مرتبط با این حوزه دارد.
فرهنگ‌سازی در حوزه HSE یک ضرورت است
مدیر بهداشت، ایمنی و محیط زیست شرکت مجتمع فولاد خراسان در ادامه به نقش آموزش نیروی انسانی و همچنین فرهنگ‌سازی در حوزه HSE اشاره کرد و گفت: آموزش، یکی از مهم‌ترین مبانی فرهنگ‌سازی در مقوله بهداشت، ایمنی و محیط زیست به شمار می‌اید و اگر پیش از هرگونه اقدامی آموزش و فرهنگ‌سازی لازم در این حوزه صورت نپذیرد، به نتیجه مطلوب دست نخواهیم یافت. در همین راستا، شرکت مجتمع فولاد خراسان دوره‌های آموزشی مختلفی را در نظر گرفته که دوره آموزشی بدو استخدام، یکی از آن‌هاست. این دوره برای نیروی انسانی تازه استخدام‌شده و پیمانکار که حتی قرار است در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت در خدمت مجموعه باشد، برگزار و در صورت کسب حد نصاب در نظر گرفته شده در آزمون، در بخش‌های مختلف شرکت مشغول به‌کار می‌شود. همچنین حداقل ۱۶ ساعت دوره آموزشی در زمینه‌های ایمنی، بهداشت، محیط زیست، آتش‌نشانی و کمک‌های اولیه برای نیروی انسانی که قرار است به صورت بلندمدت در خدمت مجموعه باشد، در نظر گرفته شده است. در ادامه و پس از استخدام، نظر به اینکه نیروی انسانی قرار است در کدام واحد مشغول به‌کار شود، یک سری بازآموزی‌هایی برای فعالیت‌های خاص در نظر گرفته شده و آموزش‌های چهره به چهره (Face to Face) توسط کارشناسان HSE انجام می‌شود.
فتحعلیان ادامه داد: پس از بررسی‌هایی که طی دو تا سه سال اخیر در شرکت مجتمع فولاد خراسان انجام دادیم، به این نتیجه رسیدیم که به جای آموزش تئوری، ذهنیت خود را بر نکات کلیدی حوادث (Key Point) که به صورت تصویری است، متمرکز کنیم. یعنی اگر حادثه یا شبه‌حادثه‌ای در سطح مجتمع رخ داد، به صورت تصویری ثبت شده و سپس دلایل وقوع حادثه و در نهایت راهکارهای پیشگیری از تکرار مجدد آن تشریح شود. خوشبختانه به نتیجه خوبی در این راستا دست یافتیم و در سال جاری به دنبال آن هستیم که این حوادث را در قالب انیمیشن، تدوین و جمع‌آوری کنیم و در اختیار نیروی انسانی و حتی عموم جامعه قرار دهیم.
وی در ارتباط با اقدامات شرکت مجتمع فولاد خراسان در راستای حفاظت از محیط زیست و همچنین به‌کارگیری استانداردهای زیست‌محیطی در کارخانجات مختلف، خاطرنشان کرد: به جرات می‌توان گفت ما اولین شرکت فولادی در کشور هستیم که نسبت به استقرار جدیدترین نسخه سیستم مدیریت زیست‌محیطی ISO14001 (از ۲۰۰۴ به ۲۰۱۵) در مجموعه اقدام کرده‌ایم. هم‌زمان با این امر، یک‌سری الزامات زیست‌محیطی را در مجتمع در نظر گرفتیم که از جمله آن‌ها می‌توان به خود اظهاری در پایش اشاره کرد. بر این اساس، ما موظفیم هر سه ما یک‌بار کلیه آیتم‌های زیست‌محیطی خود اعم از خروجی دودکش‌ها ( غبار و گازهای خروجی)، پساب‌های صنعتی و انسانی (فلزات سنگین، آنیون‌ها، کاتیون‌ها، دترجنت‌ها و…) را اندازه‌گیری و به شرکت‌های معتمد سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کنیم و در صورت هرگونه انحراف از استانداردهای موجود، بلافاصله روش‌ها و اقدامات پیشگیرانه جهت برگشت به حالت استاندارد را پیاده‌سازی و اجرا کنیم.
بازچرخانی حداکثری درصد آب مصرفی «فخاس» به خطوط تولید
این مقام مسئول در ادامه اظهار داشت: شرکت مجتمع فولاد خراسان برای کارخانجات مختلف خود تصفیه‌خانه‌های صنعتی اعم از تیکنر (Thickener)، زلال‌ساز (Clarifier) و… طراحی و تعبیه کرده و جالب است بدانید که بالغ بر ۷۰ درصد آب صنعتی مصرف‌شده در کارخانجات مختلف مجتمع، دوباره به خطوط مختلف تولید برمی‌گردد. با توجه به شرایط حیاتی و بحرانی که کشور در تامین آب با آن مواجه است، ما دو دریاچه ۱۶۰ هزار و ۳۶۰ هزار مترمکعبی در داخل مجتمع احداث کرده‌ایم تا ضمن جمع‌آوری آب‌های سطحی و بارش‌های آسمانی و همچنین خروجی تصفیه خانه ها (پساب ها)، آبیاری فضای سبز مجتمع به وسعت ۲۷۵ هکتار (که بخش عمده‌ای از آن را گیاهان مقاوم به کم‌آبی همچون بادام سبز و اقاقیا تشکیل می‌دهد) را از این طریق انجام دهیم. در همین راستا، از سیستم آبیاری قطره‌ای تحت فشار استفاده می‌کنیم و به دنبال حداکثر استفاده بهینه از آب‌های سطحی و سد بار و حداقل استفاده از آب‌ها و سفره‌های زیرزمینی هستیم.
فتحعلیان در خصوص اقدامات این شرکت در زمینه مدیریت پسماندهای صنعتی، مطرح کرد: سرباره، عمده‌ترین پسماند صنعتی حاصل از تولید فولاد را شامل می‌شود؛ ما سرباره حاصل را در اختیار شرکت‌هایی که دارای مجوز از سازمان حفاظت از محیط زیست هستند، قرار می‌دهیم و در ادامه بازیافت کامل سرباره توسط این شرکت‌ها انجام می‌شود. بخش عمده‌ای از ضایعات فلزی موجود در کارخانجات شرکت همچون نرمه اسفنجی و…، مجددا در خطوط تولید خود مجتمع و بخشی از آن همچون خرسک‌ها، در سایر صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به استفاده از به‌روزترین دستگاه‌های تصفیه هوا در مجتمع فولاد خراسان، تاکید کرد: سیستم تصفیه الکترو استاتیکی (ESP)، جدیدترین و به‌روزترین سیستم تصفیه هوا (دود و غبار) به شمار می‌آید که از این سیستم در کارخانه گندله‌سازی مجتمع بهره گرفته‌ایم. استفاده از غبارگیرهای تر و خشک در نقاط مختلف مجتمع و همچنین دیوارهای جاذب صدا و آرام‌کن (Silencer) جهت کنترل آلودگی‌های صوتی را نیز در دستور کار خود قرار داده‌ایم تا علاوه بر بحث آب، خاک و هوا، در زمینه آلودگی‌های صوتی و تصویری نیز اقدامات کافی را انجام دهیم.
مدیر بهداشت، ایمنی و محیط زیست شرکت مجتمع فولاد خراسان در پایان یادآور شد: پروژه انتقال پساب شهرستان نیشابور به مجتمع فولاد خراسان، یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های صنعتی در شرق کشور است که قرارداد آن به تازگی در سال جاری منعقد شده و در تلاش هستیم که کل پساب شهرستان نیشابور را پس از تصفیه به مجتمع منتقل کنیم تا کمترین میزان مصرف آب از چاه‌ها و ذخایر زیرزمینی را داشته باشیم.
