محیا سادات بهره دار روزنامه نگار: بازار سرمایه روزهای پرچالشی را سپری می کند بطوریکه روز گذشته تالار شیشه ای محل تجمع اعتراض آمیز سهامداران بود.
به گزارش «نقش اقتصاد»، پس از استیضاح وزیر اقتصاد و در حالی که 10 روز از موعد آن می گذرد شاخص بازار سرمایه به طور مداوم در حال ریزش است و این باعث شده که معامله گران دیروز با تجمع در تالار شیشه ای اعتراض خود را به گوش بهارستان نشینان برسانند.
نسبت قدرت خریدار به فروشنده در معاملات دیروز 26 میلیون در مقابل 43 میلیون بود که نشان‌دهنده وجود فروشنده قوی روی تابلو معاملات است. در پایان بورس دیروز، زون حمایتی دو میلیون و 700 هزار واحدی شاخص کل نیز شکسته شد. در کنار این داده‌ها، ضرباهنگ خروج پول حقیقی دوباره تند شد و 590 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شد.
در حالی که در نیمه دوم امسال بازار سرمایه رشد خوبی را تجربه کرده بود و با آمدن دولت چهاردهم و آغاز حمایت‌های وزارت اقتصاد از بازار سرمایه، دیگر از افت‌های مکرر بازار سهام و سقوط ارزش بورس خبری نبود، اما ناگهان برخی نمایندگان مجلس تصمیم به استیضاح وزیر اقتصاد گرفتند و با برکناری عبدالناصر همتی از وزارت اقتصاد در هفته گذشته، بازار سرمایه روی نوار نزولی و قرمز پوشی قرار گرفت.
با رفتن همتی از وزارت اقتصاد، شاخص بورس تهران از 2 میلیون و 870 هزار واحد در روز استیضاح (12 اسفند) به 2 میلیون و 724 هزار واحد در پایان معاملات دیروز (21 اسفند) رسید و 146 هزار واحد منفی شد.
دیروز در میانه معاملات و با تداوم سرخ‌پوشی بازار سهام و خروج هر روزه حجم زیادی از پول حقیقی از بازار که میانگین یک ماهه منتهی به 21 اسفند به 441 میلیارد تومان رسیده است، تعدادی از معامله‌گران با ترک میزهای خود و خرج از تالار معاملات، در سالن اصلی شرکت بورس تهران تجمع کردند و خواستار تغییر شرایط کنونی بازار سهام شدند.
برخی کارشناسان بازار سرمایه این سؤال را از استضاح‌کنندگان وزیر اقتصاد مطرح می‌کنند که آیا بروز چنین شرایطی و سقوط ممتد ارزش شرکت‌های بزرگ تولیدی و نیز افت ارزش پول سرمایه‌گذاران در بورس، آنها را همانند استیضاح همتی خوشحال می‌کند؟
سرخ پوشی بورس دیروز دامن صندوق های طلا را هم گرفت و آنها هم با شاخص منفی کار خود را آغاز کرد.
در همین رابطه ایرنا نوشت: مدیر معاملات یکی از شرکت‌های کارگزاری که خواست نامش در خبر ذکر نشود، درباره علت اتفاق دیروز بورس تهران به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: از آنجا که سیاست واحدی از سوی بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در روزهای پس از استیضاح وزیر اقتصاد وجود ندارد و مشحص نیست قرار است چه اتفاقی بیفتد، معامله‌گران تالار معاملات بورس تهران را به نشانه اعتراض ترک کردند.
وی افزود: وزارت اقتصاد در ابتدای دولت چهاردهم گفت که بازار باید پیش‌بینی پذیر شود و برنامه‌هایی هم در این زمینه پیاده‌سازی کرد که سبب بهبود وضعیت بازار سرمایه شد ولی از زمان رفتن همتی از وزارت اقتصاد، پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد کشور از اولویت خارج شده است.فعال بازار سرمایه ادامه داد: وزیر اقتصاد معتقد بود که ارز تک نرخی شود و در همین راستا بازار ارز توافقی را راه‌اندازی کرد که در رشد بازار سرمایه مؤثر بود اما الان بعد از رفتن همتی شاهد دخالت در بازار ارز توافقی هستیم و اجازه تک نرخی شدن ارز را نمی دهند؛ با این حال سیاست ارزی بانک مرکزی مشخص نیست و همین موضوع سبب شده تا تفاوت ارز غیر رسمی با ارز توافقی به 35 تا 36 درصد رسیده است.
وی تأکید کرد: یکی دیگر از علل افت این روزهای بازار سرمایه، نبود کنترل روی سود اوراق خزانه است که سبب شده نرخ سود این اوراق به 36 درصد برسد در نتیجه پول حقوقی ها به سمت صندوق های درآمدهای ثابت می رود که عمدتا با استفاده از خرید اوراق به دارندگان واحدهای سرمایه گذاری خود سود می دهند.این معامله بازار سرمایه از دیگر مشکلات بازار سهام را توجه بیش از حد به صندوق های کالایی بخصوص صندوق های طلا عنوان و اظهار کرد: پول های سرمایه گذاران حقیقی به سمت صندوق های طلا می رود چون سود بالایی به دارندگان این واحدها می دهند. مسئولان سازمان بورس هم از صندوق های طلا حمایت می کنند که آخرین آن افزایش ساعت کاری صندوق های طلاست.وی بیان کرد: دامنه نوسان صندوق های طلا 10 درصد است ولی برای صندوق‌های سهامی 3 درصد است؛ صندوق های طلا حجم مبنا ندارند اما همه محدودیت‌ها برای صندوق‌های سهامی است؛ این مجموعه علل سبب شده تا انگیزه ای برای بازار نباشد تا پولی که بیرون از بورس هست را جذب کند.
عبده تبریزی: مخالفان پزشکیان متوجه مشکلات کشور نیستند
در همین رابطه یک کارشناس و تحلیلگر ارشد اقتصادی به ایرنا گفت: مخالفان دولت متوجه مشکلات کشور نیستند زیرا در شرایطی که ایران تحت فشارهای شدید خارجی قرار دارد، هرگونه تزلزل در ساختار اقتصادی کشور دست مخالفان خارجی را برای اعمال فشارهای بیشتر باز می‌کند.حسین عبده تبریزی در پاسخ به این پرسش که “به نظر می‌رسد که آقای همتی قربانی مشکلات اقتصادی شد که وی در آنها نقشی نداشت؛ چرا برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی تلاش می‌کردند تا وی را عامل مشکلات نشان دهند؟ “ گفت: استیضاح آقای همتی در روزهای اخیر، اوج برخورد نامناسب مخالفان دولت و دلیل دیگری برای عدم درک کلیت وضعیت خطرناک جاری اقتصاد توسط مجلس بود.وی یادآور شد: آقای همتی بی‌شک فعال‌ترین وزیر اقتصادی دولت چهاردهم بود و تلاش می‌کرد که با مسائل فعالانه برخورد کند. مجلس با دولت آقای پزشکیان که اصلاً با کسی دعوا نداشت، درگیر دعواهای سیاسی شد و به مسائل اصلی اقتصاد کشور نپرداخت.
عبده تبریزی اظهار کرد: اگر مخالفان نگاه کلانی به شرایط ایران، منطقه و جهان داشتند، درمی‌یافتند که وضعیت پیچیده‌تر از آن است که با تغییر یک یا 2 وزیر یا حتی تغییر کل دولت، بشود مشکلات را حل کرد؛ درمی‌یافتند که باید به خاطر منافع خودشان هم که شده، به دولت کمک کنند.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی گفت: دولت پزشکیان هنوز فرصت هیچ کار جدید و اصلاحی پیدا نکرده است، اما در مقابل هم دیگران هیچ حمایتی از رئیس‌جمهور نمی‌کنند.وی خاطرنشان کرد: استیضاح آقای همتی منطق اقتصادی یا مدیریتی نداشت؛ او اندکی مقاوم‌تر از بقیه وزرا اصرار بر حفظ مواضع خود داشت، کار او به عنوان وزیر اصلی اقتصاد، دشوارتر از بقیه بود.عبده تبریزی افزود: هرچقدر پزشکیان تلاش کرد که رعایت کند، امتیاز بدهد و نظریه وفاق خود را پیش ببرد، طرف مقابل کمتر رعایت کرد و به جای کمک به حل مشکلات اصلی کشور، روی مسائل حاشیه‌ای و کم‌اهمیت فشار آوردند.عبده تبریزی ادامه داد: با دولت هر آنچه خواستند و توانستند، انجام دادند؛ از تضعیف جایگاه اجرایی تا تحمیل لوایحی مثل لایحه حجاب که کاملاً مشخص بود نه اولویت کشور است و نه مشکل مردم را حل می‌کند، اما اصرار داشتند که دولت به هر قیمتی آن را اجرا کند.
مشاور اقتصادی پزشکیان در دوران انتخابات تصریح کرد: این برخوردها نشان داد که برخی از مخالفان اصلاً متوجه تصویر بزرگ‌تر مشکلات (Big Picture) نیستند و به جای حمایت از ثبات، به حاشیه‌سازی می‌پردازند.عبده تبریزی افزود: در این میان فقط حمایت رهبری بوده و هست که دولت را سر پا نگاه داشته است. بنابراین، استیضاح آقای همتی نیز در راستای تضعیف دولت توجیه‌پذیر است.وی تاکید کرد: نمی‌دانم چرا در ایران پس از سال 1384 این قدر مشکل شده که گروه‌های مختلف با هم کار کنند؛ به همین تجربه اخیر عراق نگاه کنیم؛ در سال 2014 میلادی گروه تروریستی داعش بخش‌های بزرگی از عراق را اشغال و حتی تا نزدیکی بغداد پیشروی کرد. وقتی تمامیت ارضی عراق در خطر قرار گرفت، گروه‌های مختلف شیعه، سنی و مسیحی، به‌رغم اختلافات مذهبی و قومی، در قالب نیروهای بسیج مردمی در کنار ارتش عراق علیه داعش جنگیدند.
عبده تبریزی اضافه کرد: دولت مرکزی عراق، که متشکل از احزاب شیعه، کرد و سنی بود، به‌رغم اختلافات داخلی، برای مقابله با داعش متحد شدند. رهبران سیاسی کردستان عراق (مسعود بارزانی) و دولت مرکزی (حیدر عبادی) که پیش از آن درگیر تنش‌های سیاسی بودند، همکاری کردند و نیروهای پیشمرگه کرد و ارتش عراق عملیات مشترک انجام دادند.
عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف اذعان داشت: وضع ما الان با توجه به تهدیدات اسرائیل و آمریکا بسیار سخت است و در شرایط جنگی قرار گرفته‌ایم. آیا نباید مخالفان دولت با این همه نرمش رئیس جمهور، برای دفع شر و برای رفع مشکلات کشور کنار دولت قرار بگیرند و به جای فشار آوردن دائمی به مردم در عرصه‌های اجتماعی، به آن تصویر بزرگ‌تر (Big Picture) فکر کنند. آیا استیضاح همتی همان کار مهمی بود که در این ایام مجلس باید انجام می‌داد؟
عبده تبریزی یادآور شد: تجربه 15 ژوئن 2016 میلادی ترکیه در همین نزدیکی‌هاست. وقتی گروهی از نظامیان ترکیه اقدام به کودتا کردند و سعی داشتند دولت اردوغان را سرنگون کنند، در این شرایط بحرانی، احزاب اپوزیسیون و حتی حزب جمهوری‌خواه خلق که شدیدترین مخالف اردوغان بود، به سرعت کودتا را محکوم و از دولت قانونی و کشورشان حمایت کردند.
این فعال اقتصادی پرسید: چرا مخالفان دولت چهاردهم از دولت در این شرایط سخت حمایت نمی‌کنند؟ آیا اوضاع کشور را نامناسب نمی‌بینند که به بهانه‌های واهی وزیر اقتصاد دولت را برکنار می‌کنند؟ در مسائل ارزی، بانک مرکزی درگیرتر است یا وزارت اقتصاد؟ چرا همه نقدها وزیر اقتصاد را نشانه گرفت؟
وی اظهارکرد: آیا کشور ما با تنوع قومیتی، فرهنگی و مذهبی خود، پتانسیل زیادی برای ایجاد انسجام اجتماعی قوی ندارد؟ آیا این تنوع نقطه قوتی نباید تلقی شود؟ آیا اختلافات سیاسی و کژمنشی‌های عده‌ای در عرصه اقتصاد باید مانع شود که به عنوان یک ملت احساس وحدت و همبستگی کنیم؟ آیا ایجاد و حفظ سرمایه و انسجام اجتماعی در شرایط دشوار فعلی ایران برای ارکان نظام ناممکن شده است؟
عبده تبریزی گفت: آیا نهادهای مختلف حکومتی در حد ظرفیت و بضاعت خود، در شرایط جنگی دیروز ایران، برای غلبه بر این چالش‌ها، تلاش‌های متمرکزی برای افزایش اعتماد عمومی، تقویت هویت ملی و ارتقای همکاری‌های بین‌گروهی انجام می‌دهند، یا می‌خواهند با استیضاح وزیران و ایجاد مشکلات مشابه برای دولت، دولتی دست‌به‌گریبان مصائب را ضعیف‌تر کنند؟
وی گفت: به همین کشور اندونزی که خوشبختانه این روزها وضعیت مناسبی دارد، نگاه کنیم. در اواخر دهه 1990، اندونزی با یکی از بدترین بحران‌های اقتصادی تاریخ خود مواجه شد. سقوط ارزش روپیه، فرار سرمایه‌ها، افزایش بیکاری و اعتراضات گسترده، کشور را به آستانه‌ی فروپاشی رسانده بود. در این شرایط، احزاب مخالف از طیف‌های مختلف سیاسی، از اسلام‌گرایان تا ملی‌گرایان و چپ‌گراها، برای عبور از بحران همکاری کردند.
