«نقش اقتصاد» ادعاهای پیشرفت ریلی کشور بررسی می‌کند:دستاوردسازی در حوزه حمل ونقل

محمد ارفع روزنامه نگار: حمل‌ونقل ریلی علاوه بر مزایای فراوان در سطح ملی مانند ایمنی، توان حمل انبوه و ارزان، کاهش مصرف سوخت و کاهش خسارات زیست محیطی، دارای ارزش راهبردی برای کشور است و می‌تواند از ابعاد سیاسی و امنیتی برای کشور ایجاد قدرت کرده و مزیت رقابتی در عرصه بین‌المللی ایجاد کند. با وجود اولویت داشتن توسعه حمل‌ونقل ریلی در اسناد بالادستی، سیاست‌های اعلامی و برنامه‌های مصوب دولت‌ها، مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید که سهم حمل‌ونقل ریلی از حمل‌ونقل کشور اندک است.براساس بند «ب» ماده (57) قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور باید سهم حمل‌ونقل ریلی از جابه‌جایی بار در کشور حداقل به 30 درصد در پایان برنامه می‌رسید؛ اما نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که فاصله قابل توجهی میان وضع موجود و هدف‌گذاری 30 درصدی وجود دارد؛

به‌طوری که بر مبنای محاسبه سهم از حمل‌ونقل زمینی و مبتنی‌بر شاخص تن – کیلومتر بار حمل‌شده، سهم شیوه ریلی از حمل بار زمینی کشور در پایان سال 1400 براساس آمار اعلام‌شده، 11.2 درصد بوده است و نسبت به سال شروع برنامه 11.7 درصد افت نیز داشته است.

براساس برآوردی از سوی شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران برای تحقق هدف حمل 30 درصد بار زمینی (مجموع ریل و جاده) توسط ریل در سال 1405 و با پیش‌بینی رسیدن مجموع حمل بار زمینی به رقم 369 میلیارد تن – کیلومتر در آن سال، عملکرد بخش ریلی باید به رقم 111 میلیارد تن – کیلومتر (یعنی بیش از سه برابر رقم سال 1399) یا به عبارتی، با فرض ثابت ماندن متوسط مسافت حمل بار ریلی، به 156 میلیون تن برسد.

براساس همین برآورد، در بخش مسافری، برای تحقق هدف جابه‌جایی 20 درصدی مسافران حمل‌ونقل عمومی زمینی توسط ریل در سال 1405 و با پیش‌بینی رسیدن مجموع جابه‌جایی مسافر زمینی به رقم 54 میلیارد نفر – کیلومتر در آن سال، عملکرد بخش ریلی باید به رقم 19.2 میلیارد نفر – کیلومتر یا به عبارتی، به 37 میلیون نفر برسد. به این منظور، به 1244 کشنده (حدود 800 باری، 90 مسافری و 360 مانوری) تا سال 1405 نیاز است که برآورد سرمایه‌گذاری لازم برای آن با قیمت‌های سال 1399 به حدود 60 هزار میلیارد تومان می‌رسد.

در این بین در مجموع حدود 2 سال است که با وجود اینکه رشد بار و تقاضا برای حمل بار در کشور وجود دارد اما حمل‌ونقل باری ریلی روند متاسفانه نزولی دارد از سویی دیگر با توجه به پایان دولت سیزدهم و استقرار دولت بعدی افتتاحیه‌های نمایشی و تبلیغاتی برای دستاوردسازی در این روزها از سوی مدیرعامل راه آهن نیز افزایش یافته است یعنی با وجود آنکه در این سه سال آنچنان پیشرفتی در حوزه ریلی صورت نگرفته بسیاری از آمارها این عدم پیشرفت را نشان می‌دهند که در بالا به برخی از آن‌ها پرداخته شد، میعاد صالحی سعی دارد تا با این مراسمات از پاسخگویی سال‌های مدیریتش و عقب افتادگی در این حوزه شانه خالی کندبه طوری که در آخرین روز استقرار دولت سیزدهم یعنی شنبه‌ای که گذشت او پروژه خط دوم راه آهن اندیمشک اهواز را افتتاح کرد اما کارشناسان ریلی این افتتاح را شوی تبلیغاتی از مدیرعامل راه آهن توصیف کرده‌اند.

روز شنبه ششم مرداد ماه 1403 پروژه خط دوم راه آهن اندیمشک به اهواز افتتاح شد و مدیرعامل راه آهن در مراسم افتتاح این پروژه گفت: اردیبهشت ماه سال گذشته با حضور رئیس جمهور شهید، 70 کیلومتر از خط دوم راه آهن اهواز به اندیمشک را افتتاح کردیم و امروز بعد از پانزده ماه، در فقدان آن شهید جمهور 40 کیلومتر باقی مانده از خط، با فرمان سرپرست ریاست جمهوری به صورت ویدئو کنفرانسی افتتاح می‌شود.

سید میعاد صالحی با بیان اینکه ارزش این پروژه بیش از 3 هزار و 200 میلیارد تومان است، تصریح کرد: سه بلاک بامدژ به خاور، خاور به نظامیه و نظامیه به اهواز با افتتاحی که امروز انجام می‌شود، این مسیر 2 خطه به پایان می‌رسد. خط اول این پروژه از سال 1307 تا 1317 احداث شده بود و اینک خط دوم به پایان رسید.

به دنبال رسانه‌ای شدن این خبر، بسیاری از کارشناسان و فعالان این صنعت با زیر سؤال بردن دستاوردها و صحت اطلاعات ارائه شده از سوی مدیرعامل راه آهن به این نکته پرداختند که این افتتاحیه بیشتر از آنکه عملیاتی باشد شوی تبلیغاتی از سوی میعاد صالحی است به طور مثال تین نیوز در مصاحبه‌ای با یک کارشناس حمل و نقل به این موضوع پرداخته و او گفته است: پیشنهاد می‌شود مدیرعامل بعدی راه آهن در ابتدا یک گروه حقیقت یاب برای راستی آزمایی سخنان سید میعاد صالحی تعیین کند و این گروه بیطرفانه قضاوت و واقعیت‌ها را اعلام کنند. اگر صحیح بود به ایشان جایزه هم بدهند اما گر صحیح نبود ایشان که نیستند اما همه معاون‌های موجود را به دلیل دروغ گویی به دادگاه ویژه کارکنان دولت معرفی کنند.

یک بازنشسته راه آهن هم گفت: سوابق این پروژه‌ها در راه آهن و سیستم‌های اداری راه آهن موجود است و امکان دروغ گفتن به این بزرگی وجود ندارد.

یکی دیگر از کارشناسان ریلی هم در شبکه‌های اجتماعی در این مورد نوشت: خبر افتتاح فاز پایانی دو خطه اهواز اندیمشک از طریق ویدئو کنفرانس با وزیر راه و شهرسازی و سرپرست ریاست جمهوری رسانه‌ای شد و بار دیگر شاهد شوی تبلیغاتی از مدیرعامل راه آهن بودیم.

وی با بیان این که از آقای مخبر بعید بود که حداقل در مورد استان خودشان دچار اشتباه بشوند، افزود: آقای مخبر کافی بود شخصی را برای بازدید این مسیر 135 کیلومتری مأمور می‌کردند تا متوجه می‌شدند بلاک اندیمشک سبزآب به طول 16 کیلومتر و بلاک سبز آب شوش به طول 15 کیلومتر در طول این مسیر هنوز یک خطه هستند و این افتتاح فقط یک شوی تبلیغاتی برای مدیرعامل راه آهن بود. البته متخصصان و کارمندان آگاه و زحمتکش صنعت ریلی با هوشیاری کامل، این ظاهرسازی‌ها را رسوا خواهند کرد.