مظاهر گودرزی روزنامه نگار: گروه اجتماعی: در چند روز گذشته گزارش‌ها درباره قتل و خودکشی پر تعداد شده است، از دانش‌آموز گرفته تا فعال سیاسی اجتماعی، خبرنگار، پزشک و وکیل دادگستری سوژه‌های اصلی این خشونت‌ها بودند، اما واقعیت این است که هرکسی در هر نقشی که دارد می‌تواند نفر بعدی باشد، چراکه به‌نظر می‌رسد بستر خشونت‌ورزی علیه خود یا دیگری آماده است، حتماً قبل‌تر اتفاق‌هایی رخ داده یا عواملی انباشته شده که ظهور و بروز این اقدامات را بیشتر کرده است.
قتل یا خودکشی مرحله آخر خشونت‌ورزی هستند، درباره این دو آمارهای دقیقی وجود دارد، به‌ویژه درخصوص خودکشی، اما شاید برای این‌که درکی درباره میزان خشونت‌ورزی در جامعه داشته باشیم، یا این‌که بدانیم چه بستری در جامعه فراهم است تا خشونت عینی شود، بد نیست سری به آمارهای موجود درباره «نزاع» بزنیم، «نمودار یک» آمار نزاع‌هایی هستند که کارشان به پزشکی قانونی کشیده شده است، ضمن این‌که باید در نظر گرفت بخش زیادی از نزاع‌ها به‌دلایل زیادی مانند مسائل فرهنگی یا حتی پرهیز از طولانی شدن اصل و حواشی نزاع هیچ‌وقت به پزشکی قانونی ختم نمی‌شود، بنابراین آمار واقعی می‌تواند خیلی بیشتر از آمار ثبت شده باشد.
جان گرفتن امید و کاهش نزاع
در سال 1392 آن‌طورکه پزشکی قانونی آمار داده 607349 نفر برای نزاع به این سازمان مراجعه کرده‌اند. خط طوسی رنگ در نمودار بالا سیر تحول این آمار را نشان می‌دهد، از سال 1392 به بعد نزاع‌های ثبت شده روند کاهشی دارند، وضعیتی که تا سال 1396 ادامه پیدا می‌کند و به آمار 544470 نزاع ثبت شده در پزشکی قانونی می‌رسد.
این‌که چرا آمار نزاع حدفاصل سال‌های 1392 تا 1396 روند کاهشی داشته باید با دقت بیشتری بررسی شود، دراین‌جا فقط به یک مورد پیشنهادی اشاره می‌شود که قابل بررسی است، به‌شکل مفروض سلامت روان نسبت معکوس با نزاع دارد، اگر سلامت روان جامعه تهدید شود امکان ظهور نزاع هم بیشتر می‌شود. قبل‌تر مجید صفاری‌نیا، رئیس انجمن روانشناسی اجتماعی به خبرآنلاین گفته بود: «آدم‌ها هرچقدر بتوانند آینده را پیش‌بینی کنند و آینده تحت کنترل آنها باشد از منظر روانی وضعیت مساعدتری را تجربه می‌کنند، درغیر این‌صورت گرفتار ناسازگاری با زندگی و اختلال روان می‌شوند که نشانه‌های بیرونی آن انواع آسیب‌های اجتماعی، خشونت اجتماعی، خودکشی، افسردگی و اختلالات روانی است.»
تغییر مهمی که سال 1392 رخ داد و سبب پیش‌بینی پذیری آینده شد، پایان دولت محمود احمدی‌نژاد و شروع ایده تغییر در وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور بود، ایده‌ای که حسن روحانی در دولت تدبیر و امید آن را پیش برد و با تفاهم برجام و برخی گشایش‌های اجتماعی کمی به آینده جامعه رنگ و بوی امید داد.
پایان سال‌های امیدواری؛ برگشت به خانه اول
از سال 1396 به بعد مجدد نزاع‌های ثبت شده در پزشکی قانونی روند افزایشی دارد، براساس آمار پزشکی قانونی این نزاع‌ها در سال 1402 به 599321 مورد می‌رسد، همان‌طورکه در نمودار بالا مشخص است سیر تغییرات به‌گونه‌ای است که مجدد جامعه را به سال 1392 نزدیک می‌کند. اگر قرار باشد مانند بالا همان مبنای پیش‌بینی پذیر بودن آینده و امید به تغییر را سنگ محک حفظ سلامت روان و کاهش یا افزایش نزاع قرار بدهیم، به‌نظر می‌رسد در این بازه زمانی هم صدق می‌کند.
از سال 1396 به بعد جامعه ایران با حوادث سیاسی، اقتصادی و اجتماعی زیادی مواجه شد، حوادثی که رنگ آینده را برای جامعه کدر و نامفهوم کرد. از اعتراض و حوادث سال 1396 گرفته تا خروج ایالات متحده از برجام و بازگشت تحریم‌های اقتصادی، مسائل مربوط به گران شدن بنزین در سال 1398، اعتراض‌های مربوط به گشت ارشاد و مرگ تلخ مهسا امینی در سال 1401، تورم افسار گسیخته سال‌های اخیر و مواردی مانند این‌ها، همگی سبب شدند یک آیندهٔ پرابهام در مقابل فرد ایرانی قرار بگیرد، ابهامی که زمینه‌ساز اختلال در سلامت روان جامعه و افزایش نزاع‌ها می‌شود.
سال 1403 رکورد می‌زند؟
براساس آمار پزشکی قانونی در شش ماه اول سال 1403 آمار مراجعه به این سازمان درباره «نزاع» به این شرح است، زن: 110359 مورد – مرد: 213073 مورد – در مجموع: 323432 مورد. اگر تا انتهای سال آمارهای نزاع به‌همین پرتعدادی ادامه پیدا کند، سال 1403 در ده سال گذشته بی‌سابقه خواهد شد، طوری می‌توان انتظار داشت آمار نزاع در سال 1403 در مقایسه با سال 1396 که به پایین‌ترین تعداد خود رسیده بود چیزی حدود 20 درصد افزایش داشته باشد. قابل ذکر است در همین وضعیت امروز (1403) براساس آمار پزشکی قانونی روزانه 1700 نفر برای ثبت و پیگری «نزاع» به این سازمان مراجعه می‌کنند.
