سامان سفالگر روزنامه نگار: نشریه “اکونومیست” در گزارشی با اشاره به ناپدید شدن اخیر وزیر دفاع چین، ژنرال “لی شانگ فو”، به طور خاص سعی کرده به واکاوی ابعاد مختلف این مساله و دلایل و سناریوهای مطرح در رابطه با ناپدید شدن وزیر دفاع چین بپردازد. رویدادی که پس از ناپدید شدن اخیرِ وزیر خارجه چین “کین گانگ” و سپس عزل وی از قدرت، می‌تواند حامل پیام‌ها و معانی خاصی از سازوکارهای داخلی حکمرانی در چین و البته انعکاس این مساله در محیط بین المللی باشد.
به گزارش «نقش اقتصاد»، اکونومیست در گزارش خود می‌نویسد: «”مائو زدونگ”، رهبر پیشین چین در موضع گیری می‌گفت که “قدرت سیاسی از دهانه لوله تفنگ بیرون می‌آید”. به بیان دیگر، کنترل نیروهای مسلح، سهمی کلیدی در موفقیت هر رهبر سیاسی دارد. “شی جین پینگ”، رئیس جمهور کنونی چین نیز به نظر می‌رسد که عقیده‌ای مشابه دارد و البته که در یک دهه حضور خود در قدرت نشان داده که تکیه قابل ملاحظه‌ای را بر ارتش این کشور دارد. در این راستا، برنامه‌های مدرنیزاسیون ارتش چین که زیر نظر “شی جین پینگ” عملیاتی شده‌اند نیز همگی به دنبال تشدید نفوذ و تسلط و کنترل او بر این نهاد مهم نظامی بوده‌اند. با این همه، انجام برخی پاکسازی ها در ارتش چین در سطوح بالا سبب شده تا شی جین پینگ با چالش‌های جدی در پیشبرد مؤثر پروژه رهبری و تسلط خود بر ارتش چین رو به رو شود. در این راستا، به تازگی اخبار مختلفی دال بر ناپدید شدن و بازداشت وزیر دفاع چین، ژنرال لی شانگ فو منتشر شده است. او در ماه مارس گذشته به سِمت مذکور منصوب شده بود و گفته شده به دلیل انجام بازجویی، بازداشت شده است. بیش از دو هفته است که وزیر دفاع چین در مجامع عمومی ظاهر نشده است. او در نشست مهمی که قرار بود در روزهای 7 و 8 سپتامبر سال جاری با حضور مقام‌های ویتنامی برگزار شود نیز غیبت کرد.
به گزارش «نقش اقتصاد»، مقام‌های چینی در ابتدا مدعی شدند که وزیر دفاع این کشور به دلیل مشکلات سلامتی در نشست مذکور شرکت نکرده است. البته که دولت چین نسبت به گزارش‌ها و گمانه زنی‌های مختلف دیگری که در این رابطه مطرح می‌شود، پاسخ نداده است. در این راستا، سخنگوی وزارت خارجه چین گفته است که او از مساله مذکور و ابعاد دقیق آن آگاه نیست. با این حال، اگر گزارش‌ها در مورد بازداشت وزیر دفاع چین درست باشد، این نخستین رویداد در 6 سال گذشته است که برای یک عضو مهم کمیسیون نظامی حزب کمونیست چین اتفاق می افتد. فردی که کنترل وزارت دفاع چین را برعهده داشته است. پیشتر دولت چین از عزل فرمانده نیروی موشکی این کشور یعنی ژنرال “لی یوچائو” و همچنین “ژنرال ژو ژونگبو” کمیسر سیاسی این نیرو، خبر داده بود. البته که دلیلی نیز برای این عزل‌ها ارائه نشده است. با این حال، اینطور گفته شده که آن‌ها به دلایلی نظیر فساد و یا نشت اطلاعات محرمانه عزل شده‌اند. عجیب‌تر اینکه در یکم سپتامبر سال جاری نیز، ژنرال “چنگ دانگ فانگ”، رئیس دادگاه نظامی ارتش چین از سِمت خود عزل شد. او فقط هشت ماه در این کرسی حضور داشت. در این زمینه نیز هیچ دلیلی از سوی دولت چین ارائه نشده است. با توجه به اینکه هر چهار فردی که پیشتر به آن‌ها اشاره شد، با تأییدشی جین پینگ در قدرت حضور داشتند، عزل و برکناری آن‌ها نیز گمانه زنی‌های زیادی را در مورد نقش مؤثر وی در این رابطه ایجاد کرده است. البته که در مورد عزل کین گانگ از کرسی وزارت خارجه چین که اندکی قبل اتفاق افتاد نیز بسیاری از ناظران و تحلیلگران از نقش محوری شی جین پینگ در این معادله صحبت کردند. وقتی کین گانگ هم مفقود شد، مقام‌های چینی دلیل غیبت وی از حضور در انظار عمومی را مشکلات سلامتی‌اش عنوان کردند. برخی ناظران و تحلیلگران معتقدند که عزل چهار ژنرال ارتش چین که اخیراً اتفاق افتاده، با نیروی موشکی چین مرتبط بوده است. این نیرو در سال‌های گذشته بودجه قابل توجهی را به سمت خود جذب کرده است. مساله ای که عملاً فضای مساعدی را برای اختلاس و فساد در این نیرو ایجاد کرده است. البته که انتصاب‌های جدیدشی جین پینگ در قالب نیروی موشکی چین نیز نشان می‌دهند که وی قصد دارد شبکه‌های خاصی را که در این نیرو فسادزا هستند از بین ببرد. فرمانده جدید نیروی موشکی چین، ژنرال “وانگ هوبین” یک افسر ارشد نیروی دریایی چین بوده است. کمیسر سیاسی جدید این نیرو یعنی ژنرال “ژو ژیشنگ” نیز عضو نیروی هوایی چین بوده است. یکی دیگر از سناریوها و گمانه زنی‌هایی که با محوریت ناپدیدشدن ژنرال لی شانگ فو، وزیر دفاع چین مطرح می‌شود این است که این رویداد تا حد زیادی به ارتباط گسترده وی با صنعت تولید و توسعه تسلیحات مربوط است. حوزه‌ای که آن هم زمینه‌های بسیار مساعدی را برای فساد دارد. با این حال، برخی نیز معتقدند که اختلافات احتمالی وزیر دفاع چین با شی جین پینگ، رئیس جمهور این کشور و یا انجام تخلفات نظامی و امنیتی هم می‌توانند دلایلی باشند که تا توضیح دهنده بازداشت و ناپدید شدن وزیر دفاع چین باشند. در این میان، بسیاری بر این باورند که حتی عزل ژنرال لی شانگ فو نیز تأثیر چندانی در مدیریت ارتش چین ندارد، زیرا دامنه فعالیت‌های وزیر دفاع این کشور نیز چندان گسترده نیست. با این حال، اینکه وزیر دفاع چین به یکباره ناپدید می‌شود، به هیچ وجه برای اعتبار بین المللی و داخلی ارتش این کشور اتفاق خوبی نیست. تحولات اینچنینی نشان می‌دهند کهشی جین پینگ هنوز نتوانسته ارتش این کشور را به سمتی هدایت کند که آماده تقابل مؤثر با طیف رقبای قدرتمند بین المللی چین نظیر آمریکا شود. توجه داشته باشیم که احتمال درگیری آمریکا و چین با محوریت مساله تایوان که چین چندین دهه است ادعای حاکمیت بر آن را دارد، به هیچ عنوان کم نیست. در شرایط کنونی، هیچ نشانه‌ای دال بر وجود چالش‌ها و مخالفت‌های نهادینه شده علیه قدرت و موضعشی جین پینگ در چین وجود ندارد. با این حال، هرج و مرج در ارتش چین، گمانه زنی‌های زیادی را در مورد توانایی شی جین پینگ جهت مدیریت این نهاد ایجاد کرده است. البته کهشی جین پینگ با چالش‌های جدی و عدیده‌ای نیز در دیگر حوزه‌ها نظیر کُند شدن روند رشد اقتصادی چین رو به رو است. درعین حال، بارِ بدهی‌های دولت چین و همچنین میانگین سنی جمعیت چین نیز به نحو قابل ملاحظه‌ای در حال افزایش است. در کنار همه این‌ها، حذف چهره‌های مختلف از صحنه قدرت چین، ضربات جدی را به تلاش‌هایشی جین پینگ جهت ترسیم چین به عنوان یک کشور باثبات و مؤثر در عرصه بین المللی وارد می‌کند. کشوری که به ادعای خود یک الگوی مطلوب را در قیاس با لیبرال دموکراسیِ غربی ارائه می‌کند. “رام امانول” سفیر آمریکا در ژاپن، چینِ کنونی را با رمان آگاتا کریستی با نام “سپس هیچکدام باقی نماندند” مقایسه کرده است. او همچنین پس از انتشارخبر ناپدید شدن ژنرال “لی فانگ شو” نیز در توییتی کنایه آمیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: “همانطور که شکسپیر اشاره می‌کند، چیزی در دولت دانمارک پوسیده است!”»
منبع: نشریه اکونومیست
