عطش نقدینگی در بانک ها

سهیل بانی روزنامه نگار: نرخ بهره بین بانکی برای دومین هفته متوالی افزایشی 0.07 واحد درصدی را تجربه کرد و به 23.69 درصد رسید. اما علت صعود نرخ سود بازار بین بانکی چه بود؟

بانک مرکزی که هر هفته با انتشار گزارشی، نرخ‌های بهره بازار پول را اعلام می‌کند، به‌تازگی آمار و ارقام مربوط به دو مورد از مهم‌ترین نرخ‌های بهره این بازار، یعنی نرخ بهره بین بانکی و همچنین نرخ ریپو در آخرین هفته شهریورماه را منتشر کرد.

بر اساس اطلاعات منتشرشده از سوی بانک مرکزی، نرخ بهره بین بانکی پس از آنکه در هفته سوم شهریورماه رشدی 0.07 واحد درصدی را رقم زد، هفته گذشته را نیز با ادامه روند صعودی خود به پایان رساند. با این وجود، نکته قابل توجه درباره رشد نرخ سود بازار شبانه این بود که این رشد در شرایطی اتفاق افتاد که بانک مرکزی در هفته گذشته، میزان تزریق پول خود به بانک‌ها را از طریق بازار بین بانکی افزایش داده و تقاضای بانک‌ها برای وجوه نقد در بازار باز نیز صعودی شده بود.داده‌های بانک مرکزی حاکی از آن است که نرخ بهره بین بانکی در هفته منتهی به 29 شهریورماه، برای دومین هفته متوالی 0.07 واحد درصد به ارتفاع خود افزوده است. به این ترتیب، میانگین موزون نرخ سود بازار بین بانکی در هفته آخر شهریورماه به 23.69 درصد رسید؛ رقمی که بیشترین عدد ثبت شده از سوم خردادماه به این سو بوده و نوعی رکوردشکنی محسوب می‌شود.رشد نرخ سود بازار شبانه در حالی رقم خورد که حداقل نرخ توافق بازخرید در این هفته همچنان بدون تغییر باقی ماند. این نرخ که در ادبیات اقتصادی، بیشتر با نام نرخ ریپو شناخته می‌شود، در واقع نرخ مبادله بانک مرکزی و بانک‌ها در بازار باز است که 27 هفته متوالی در سطح 23 درصدی میخکوب شده است.

علت صعود سود بازار شبانه چه بود؟

بررسی روند نرخ بهره بین بانکی نشان می‌دهد که تغییرات این نرخ وابسته به عملکرد بانک مرکزی در بازار بین بانکی و میزان سفارشات ارسالی بانک‌ها بازار باز داشته و تزریق پول در این دو بازار، مهم‌ترین ابزارها برای جهت‌دهی به نرخ سود شبانه توسط بانک مرکزی بوده است. با این حال در هفته‌ای که گذشت، نرخ بهره بازار بین بانکی بر خلاف این روند حرکت کرد.

در هفته مورد بررسی، بانک مرکزی مداخله خود در بازار بین بانکی را از صفر به دو هزار و 330 میلیارد تومان افزایش داد. از سوی دیگر اما در بازار باز، با وجود افزایش حدود پنج هزار میلیارد تومانی سفارش‌ها در بازار باز، بانک مرکزی تزریق پول خود در این بازار را از 95.3 هزار میلیارد تومان به 89.6 هزار میلیارد تومان کاهش داد.

به نظر می‌رسد که رشد نرخ بهره بین بانکی در هفته‌ای که گذشت، در نتیجه افزایش قابل توجه نیاز بانک‌ها به منابع نقدی رخ داده است. به طوری که تزریق پول بانک مرکزی در بازار بین بانکی برای رفع این نیاز کافی نبوده و کاهش تزریق پول در بازار باز نیز مزید بر علت شده تا نرخ بهره بازار شبانه افزایش یابد. به عبارت دیگر، بانک‌ها حاضر بوده‌اند که برای رفع نیاز وجوه نقد خود، پول را نرخ سودی بیشتر از بانک‌های دیگر قرض بگیرند و همین موضوع نرخ بهره بین بانکی را افزایش داده است.

آماری از صندوق‌ها و مؤسسات مالی غیرمجاز وجود ندارد/ انحلال مؤسسات در گرو تصمیم بانک مرکزی

بازار بین بانکی چگونه عمل می‌کند؟

بانک‌ها در شرایطی که در مراودات روزمره خود دچار کسری منابع نقد می‌شوند، از بازار بین بانکی به‌عنوان سازوکاری برای تأمین این کسری، استفاده می‌کنند. این بازار شرایطی را فراهم می‌کند که بانک‌ها با استفاده از آن می‌توانند بخشی از کسری منابع خود را با استقراض از دیگر بانک‌ها جبران کنند.البته بانک‌های مقروض موظفند که در عوض دریافت این منابع، پول‌های قرض گرفته شده را در تاریخی مشخص که معمولاً یک روزه است و با نرخ بهره‌ای از قبل تعیین‌شده که همان نرخ بهره بین بانکی است، به بانک وام‌دهنده بازگردانند.