نوآوری های جدید در صنعت حمل و نقل ریلی

محیا سادات بهره دار روزنامه نگار: فزاینده حمل و نقل توام با تجارت بین المللی الزامات جدیدی را برای استفاده همه جانبه از حوزه حمل و نقل را ایجاد نموده است. از نظر بسیاری از خبرگان بی شک صنعت حمل‌ونقل ریلی در میان صنایع مختلف همچنان کانون نوآوری و پیشتاز ابتکار می‌باشد. فعالیت‌های صنعت حمل‌ونقل ریلی باتوجه‌به راندمان نسبتاً قابل قبول در انتشار گازهای گلخانه‌ای و افزایش مطلوبیت سفر برای مسافران توجه این صنعت به فن آوری‌های نوین نظیر مکانیزاسیون تجهیزات نصب شده بر روی قطار و کنار خطوط ریلی، کنترل پیشرفته قطارها، سامانه مدرن سیگنالینگ و سیستم‌های هوشمند نظارت خودکار قطار و نظایر آن به شمار می‌رود.

گزارش‌های جهانی در خصوص کاربرد اینترنت اشیا در راه‌آهن نشان می‌دهدکه تنها در حوزه سامانه‌های ناوبری قطارها در طی سال‌های 2020 تا 2023 اختراعات بسیار زیادی برای صنعت ریلی به ثبت رسیده است. با این حال همه نوآوری‌های این صنعت دارای شرایط همسان نیستند و از این رو روندی صعودی و رو به رشد را طی نمی‌نمایند. توسعه فن آوری ها دارای یک منحنی s شکل است که چرخه حیات فن آوری‌های نوین ریلی از ظهور تا مرحله انتقال و پذیرش یک مسیر پرسرعت طی نموده و در نهایت منجر می‌شود این فن آوری در صنعت حمل‌ونقل ریلی تثبیت و به مرحله بلوغ خود برسد. همچنین شناسایی و مطالعه جغرافیای مکانی یک نوآوری به طور ویژه برای آن دسته از فن آوری هایی که در مرحله نوپایی بوده و گام‌های رشد خود را طی می‌نمایند به درک سطح فن آوری و پذیرش آن کمک شایانی می‌نماید. این امر می‌تواند توفیق احتمالی و تأثیر آن در بازار آینده را تسهیل نماید. صاحبنظران بر این عقیده‌اند که بالغ بر 10 نوآوری آینده صنعت حمل‌ونقل ریلی را متأثر خواهند ساخت. بانک اطلاعاتی داده‌های جهانی حکایت از آن دارد که نمودار S در صنعت حمل‌ونقل ریلی متأثر از مدل‌های نوآوری مشتمل بر بیش از 9000 حق مالکیت و قانون کپی رایت برای اختراع‌های ثبت شده در این حوزه است که بیش از 10 حوزه فناورانه را در بخش مسافر و بار متأثر می‌سازد. فن آوری یکپارچه سازی واگن‌ها در بخش بارگیری و تخلیه یکی از حوزه‌های مؤثر نوآوری است که شتاب مضاعفی داشته و پذیرش فن آوری آن به طور پیوسته در حال افزایش است. از جمله این حوزه‌ها می‌توان به سامانه‌های مدیریت و نظارت بر ترافیک شبکه ریلی اشاره نمود که کنترل مرکزی این صنعت را عهده دار است. منحنی S برای نشان دادن نوآوری‌های اینترنت اشیاء در صنعت حمل‌ونقل ریلی در سامانه‌های ناوبری قطارها در مسیر ریلی یک ابداع کلیدی محسوب می‌شود. سیستم ناوبری مدیریت ترافیک راه‌آهن از اطلاعات مرتبط با مکان قطار در زمان واقعی برای کمک به برنامه ریزی پویا، پیاده سازی و کنترل ترافیک در مسیر ریلی استفاده می‌نماید. این سامانه می‌تواند تمامی قطارهای فعال در یک مسیر ریلی را در یک نقشه جامع ترسیم نموده و تنظیم مسیر ریلی را از طریق آزادسازی مسیر حرکتی به شیوه‌ای ایمن و کارآمد میسر نماید. همچنین دامنه تأثیرات بالقوه فعالیت‌های نوآورانه در جهت ثبت اختراع‌های ریلی را جغرافیای مختلف ریلی ارزیابی می‌نماید. در این بین، بازیگران کلیدی در فرایند توسعه نوآوری‌های سیستم مدیریت و ناوبری ترافیک ریلی بر تنوع برنامه‌ها، تعداد برنامه‌های کلیدی و حق مالکیت معنوی اختراع تأکید نموده و بر اساس اندازه گیری‌ها ضمن رتبه بندی شرکت‌های فعال، آن‌ها را براساس میزان نوآوری به تناسب تقسیم می‌نماید. در این بین جغرافیای اختراع‌ها نیز متنوع بوده و به انعکاس کاربری نواوری ها در سطوح جغرافیایی از طیف محلی تا جهانی تقسیم می‌نماید. در این میان زیمنس به عنوان یک شرکت پیشرو در توسعه سیستم‌های ناوبری ترافیک قطارها به ارائه اختراع‌های متنوعی براساس دستگاه‌های موقعیت یاب، نظارت بر عملکرد قطارها، پایداری سیر و حرکت قطارها و اطمینان از عملکرد صحیح سامانه‌های ایمنی و سیگنالینگ وسایل نقلیه ریلی؛ ارتباطات مبتنی بر سیگنال‌های رادیویی را در مقوله ناوبری مدیریت ترافیک صنعت حمل‌ونقل ریلی توسعه دهد. سیستم‌های کنترل قطار مبتنی بر ارتباطات (CBTC)، سیستم کنترل عملیات (OCS) نظارت بر وضعیت قطار (TBCM) طیف گسترده‌ای از تجهیزات، زیرساخت‌ها و فن آوری ها را برای حصول اطمینان از مقرون به صرفه بودن و کارایی توسعه سیستم‌های ناوبری ارائه می‌دهد.

فن آوری‌های جدید کنترل عملیات، امکان ردیابی دقیق و خودکار مسیر، تشخیص به هنگام موقعیت‌های متضاد و انعطاف‌پذیری سازگار با تغییرات احتمالی جداول زمان‌بندی؛ یک نوآوری مؤثر برای مدیریت عملیات و بهبود ظرفیت قطار به‌صورت کارآمد است.