فاطیماه میرزایی دخت روزنامه نگار: روز گذشته، دوشنبه 13 آذرماه شاهد ادامه روند افزایشی نماگرهای بازار سرمایه در چند روز اخیر بودیم؛ به طوری که در پایان بازار حدود 70 درصد نمادها در محدوده مثبت قرار گرفتند و ارزش معاملات خُرد با افزایش نیز، به حدود 9 هزار میلیارد تومان رسید و شاخص کل توانست بازدهی 08/2 درصدی داشته باشد و 44 هزار واحد افزایش پیدا کند و به محدوده 2 میلیون و 165 هزار و 200 واحد برسد و شاخص هم وزن هم، توانست با بازدهی مثبت 36/1 درصد و 9900 واحد افزایش روی عدد 741 هزار و 300 قرار بگیرد.
برآیند خرید و فروش حقیقی‌ها حدود 475 میلیارد تومان به سهام و صندوق‌های سهامی را نشان داد و «فولاد»، «شستا»، «شپنا» و «خگستر» نمادهای پُرتراکنش بودند و همچنین، «فولاد»، «فارس»، «تاپیکو» و «فملی» بیشترین تأثیر مثبت بر شاخص و «وتجارت»، «واتی»، «غالبر» و «وبصادر» بیشترین تأثیر منفی را بر شاخص گذاشتند. این در حالی است که بازار سرمایه در ماه‌های گذشته با فراز و نشیب‌های متعددی روبرو بوده است و حال، سهامداران منتظر هستند تا ببینند آیا روند مثبت بورس همچنان ادامه دار خواهد بود و بهارِ این بازار در این چندماه پایانی سال رسیده است؟!
علی فراقی، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه درمورد روند بازار سرمایه و چالش‌های این مدت بیان کرد: بنده در ابتدای سال 1402 پیش بینی‌هایی داشتم. اما متأسفانه، در آن زمان خیلی از موانع و سیاست‌هایی که در طول سال لحاظ شد وجود نداشتند و وقتی آن‌ها اضافه شدند بازار سرمایه با یک سری ریسک‌هایی همراه شد و همه این موانع باعث شدند که این اتفاق‌ها و فراز و نشیب‌ها را تا این زمان از سال داشته باشیم. البته مهم‌ترین و تأثیرگذارترین عاملی که همیشه از آن یاد کرده‌ام موضوع نرخ بهره و علاوه بر آن، اقداماتی است که سیاست گذار تا حد ممکن به منظور کنترل نقدینگی انجام می‌دهد تا آن را جمع آوری کند. یعنی به نوعی، یک مقدار موج‌های تورمی و اقدامات دیگر را به مدت‌های جلوتر موکول می‌کند و همه این موارد باعث شده‌اند که چنین بازار خسته کننده و اذیت کننده‌ای را داشته باشیم.
این تحلیلگر بازار سرمایه گفت: یک سری قانونگذاری ها، مسئله نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و… هم از دیگر عواملی هستند که روی بازار سرمایه کشور تأثیر گذاشته‌اند تا جایی که در این مدت، نه تنها تأثیرات منفی نرخ خوراک وجود داشتند بلکه نبود ثبات و تغییرات نابهنگام ناشی از اخبار مداوم و بلاتکلیفی‌ها نیز، توانستند بیش از ریسک بزرگ‌تر اثر منفی روی بورس داشته باشند، در حالی که وقتی تکلیف بازار مشخص باشد سمت و سویی را مشخص می‌کند. اما زمانی که به طور دائم، این اتفاق تغییر پیدا می‌کند بازار سرمایه شاهد نوسانات و رفتارهای هیجانی مختلفی می‌شود و نبود ثبات شکل می‌گیرد و هنگامی که ثبات در هر تصمیم گیری و سیاستی وجود داشته باشد سهامدار متوجه می‌شود بازار در وضعیتی است که با یک سری استراحت‌هایی در مسیر اصلی خود، رشدی خواهد یا نخواهد داشت ولی وقتی این نبود ثبات وجود داشته باشد به طور دائم، شاهد مشکلاتی در تصمیم گیری در بازار هستیم که چنین اتفاق‌هایی را برای آن رقم می‌زنند.
این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به تأثیر انتخابات در بورس تأکید کرد: در رابطه با موضوع انتخابات داخلی و پیش رو باید مطلبی بگویم و این است که ما یک اشتباهی داریم و اتفاقاً کتابی هم تحت عنوان «اقتصاد روایی» در این رابطه نوشته شده است که نکات خیلی خوبی دارد و آن چه در جامعه هم، مشاهده می‌کنیم این است که چون نزدیک انتخابات است قرار است اتفاق‌های متفاوتی رخ دهد. این در حالی است که از لحاظ دیدگاه زمانی، وقتی بازار را در کنار انتخابات مختلف قرار دهیم و حتی در این بازه زمانی هم، در خیلی از موارد دیدیم که با وجود انتخابات؛ یا هیچ گونه اتفاق خاصی برای بازاری مثل بازار سرمایه رخ نداده است و یا در خیلی از مواقع، اتفاق‌هایی رقم خورده است. بنابراین، واقعیت امر این است که طبق دیتای واقعی نمی‌توان گفت وضعیت بخش زیادی از بازار سرمایه در آستانه انتخابات خوب بوده یا بد بوده است؟!
فراقی با اشاره به تفاوت اعتماد و جذابیت در بازار سرمایه گفت: اعتماد و جذابیت در بازار سرمایه به اشتباه تلقی می‌شوند. چون اعتماد و جذابیت بحث‌های جدا از هم هستند؛ به طوری که خیلی از مواقع، بعضی از تصمیم‌ها مثل جا به جایی نرخ بهره می‌تواند جذابیت بازار سرمایه را کمتر یا بیشتر کند و تأثیرات مثبت و منفی داشته باشد. اما اعتماد مسئله‌ای است که حتماً باید در آن شفافیت رخ دهد و سهامدار خُرد خودش را در تصمیمات شرکت دخیل ببیند و همچنین، خود را در اتفاق‌هایی که در صنایع و کلیت تصمیم گیری‌ها و بخشنامه‌ها رخ می‌دهند دخیل بداند چراکه نظر سهامدار در این خصوص مهم است و او باید متوجه شود شفاف سازی وجود دارد. بنابراین، هر اتفاقی که در یک شرکت، صنعت و حتی قوانین رخ دهد و به سرعت در اختیار عموم افراد قرار گیرد، می‌تواند باعث شود نظر یک سرمایه گذار خصوصاً سرمایه گذار خُرد به بازار جلب شود و تلاش کند با یک سری از افراد ذی نفع و یا دارای اطلاعات نهانی ارتباط داشته باشد. چون ممکن است تا حدی از آن اطلاعات سوء استفاده شود. بنابراین، آگاهی پیدا کردن سرمایه گذار بورس و دیگر بازارها از همه اتفاق‌های داخل شرکت یا صنعت و یا تصمیم گیری‌ها باعث شکل گیری اعتماد می‌شود چرا که او متوجه می‌شود فردی اثرگذار است و اطلاعات به درستی، به شکل صحیح و همچنین، به موقع به او داده شده‌اند و همین امر، فرد را به سمتی می‌برد که این بازار را برای سرمایه گذاری شخصی خود امن بداند.
این تحلیلگر بازار سرمایه در خصوص تنش‌های حماس و رژیم صهیونیستی روی بورس کشور ادامه داد: هرچند همیشه تأثیرات ریسک جنگ در خیلی از بازارها بوده است و همچنان هم وجود دارد. اما به نظر بنده، علاوه بر این ریسک وارد شده به بازار سرمایه، کم عمقی و نبود پول در آن و همچنین، اتفاقات دیگر دست به دست یکدیگر داده و یک بازار شکننده را شکل می‌دهند تا جایی که ریسکی مثل جنگ باعث تضعیف بازار می‌شود و شکل هیجانی‌تری به آن می‌دهد و اگرچه در سال‌های گذشته نیز، شاهد تأثیر تنش‌ها و جنگ‌ها روی بازار سرمایه بوده‌ایم. اما به واسطه این که بازار در آن زمان عمق و پول بیشتری داشت و سرمایه گذاران فعال‌تر بودند و اعتماد به بازار سرمایه بیشتر بود. در نتیجه، خیلی از این ریسک‌ها کنار زده می‌شدند. اما وقتی بازار کم عمق و شکننده باشد حتی ریسک کوچک‌تر از این اتفاق‌ها می‌تواند براحتی بازار را به لرزه در آورد و آن را دچار هیجانات مختلف کند.
فراقی در رابطه با تأثیر ریسک سیستماتیک بر روند نزولی بازار سرمایه تصریح کرد: وقتی بازار در روند نزولی باشد برخلاف یک روند صعودی، ریسک های وارد شده به بازار همگی باعث می شوند توان بیشتری روی آن اِعمال کنند و هرقدر اتفاق ضعیف تر و کوچک تر باشد به دلیل این که روند غالب نزولی است در نتیجه، فشار بیشتری را متحمل می شود و بازار شدت بیشتری به خود می گیرد؛ به طوری که ریسک های خیلی کمتر روی روند صعودی بازار سرمایه وقفه ای ایجاد نمی کنند. چون حتی با تجربه کردن ریسک های کم به ادامه مسیر خود می پردازد و در نتیجه، این مسئله بسیار مهم است که ریسک در چه روندی بخواهد روی بازار سرمایه تأثیرگذار باشد.
