در سال جاری، چند اتفاق افتاد که دولت توانست ثبات نسبی را در اقتصاد ایجاد کند، بدین‌ترتیب و تورم نقطه‌به‌نقطه هم روند کاهشی پیدا کرد، ابتدای سال تورم نقطه‌به‌نقطه حدود 50 درصد بود و اکنون برآورها نشان می‌دهد که این شاخص تا پایان سال به 35 درصد خواهد رسید.
از ابتدای سال سیاست‌های کاهنده انتظارات تورمی در پیش گرفته شد؛ مصادیق سیاست‌های کاهش انتظارات تورمی شامل تنش‌زدایی با عربستان، عضویت ایران در پیمان‌های شانگهای و بریکس، آزادسازی منابع بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی و عراق و همچنین افزایش تدریجی صادرات نفت ایران به دلیل کاهش شدت تحریم‌ها می‌شود؛ از طرف دیگر قیمت انرژی نسبتاً روند افزاینده داشت، به‌طوری که تا دو هفته پیش قیمت نفت حدود 90 دلار برای هر بشکه بود.
بنابراین کاهش انتظارات تورمی و افزایش صادرات نفت ایران از منظر صادرات حجمی و از منظر افزایش قیمت نفت، از دسته اول عوامل کاهش تورم بوده است.
در کنار این عوامل، بانک مرکزی هم سیاست‌های تثبیت اقتصادی را در پیش گرفت که کنترل سخت‌گیرانه و انضباط بخشیدن به شبکه بانکی کشور، کنترل ترازنامه‌ای بانک‌ها و جلوگیری از اضافه‌برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی و سیاست‌های انقباضی پولی از جمله این سیاست‌ها بود. این دو عامل باعث شدند رشد نقدینگی حدود 10 واحد درصد کاهش پیدا کرده و اکنون حدود 28 درصد است.عامل سوم ثبات نسبی در بازار ارز است. اکنون بیش از شش ماه است که نوسانات قیمت دلار بسیار محدود شده، دلار در بازار آزاد حدود 50 هزار تومان و در مرکز مبادله ارزی هم حدود 41 هزار تومان است. این عوامل باعث شدند که شرایط کاهش تورم البته در کنار رکود در بازارهای مختلف در اقتصاد ایران فعلاً حاکم باشد.پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که این شرایط ثبات نسبی تا پایان سال در اقتصاد ایران در کنار رکود بازارهای مختلف ادامه پیدا خواهد کرد و احتمالاً در پایان سال 1402، تورم نقطه‌به‌نقطه حدود 35 درصد خواهد شد، همچنین یش‌بینی می‌شود تورم سال 1402 حدود 40 درصد باشد؛ یعنی یک کاهش حدوداً هفت و هشت درصدی در تورم کل نسبت به 1401.
برای سال آینده، دو بردار مخالف هم شکل خواهد گرفت. بردار اول، بردار مثبت و تداوم سیاست‌های انقباضی پولی و سخت‌گیرانه بانک مرکزی در حوزه شبکه بانکی و اصلاح ساختار بانک‌های کشور است. لایجه بودجه 1403 هم سیاست‌های انقباضی بودجه‌ای را در پیش گرفته است در جهت کنترل رشد نقدینگی و انضباط‌بخشی به شبکه بانکی و جلوگیری از افزایش کسری بودجه دولت.
اما یادمان نرود که سال آینده احتمال تشدید تحریم‌ها، کاهش قیمت نفت و بازگشت انتظارات تورمی به‌دلیل انتخابات آمریکا را در پیش داریم که بردار منفی است. در همین سه هفته اخیر، قیمت نفت از حدود 90 دلار به 70 دلار کاهش پیدا کرده است؛ پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که سال آینده هم به‌دلیل رکود در اقتصاد جهان به‌خصوص اقتصاد چین و اروپا، قیمت نفت حدود 65 تا 70 دلار خواهد بود که نسبت‌به امسال کاهش خواهد یافت.در حال حاضر بحث برجام بسیار کمرنگ شده است، دو طرف آمریکایی و ایرانی نسبت به برجام احساس خوش‌بینی را ندارند و از این رو احتمال تشدید تحریم‌ها وجود دارد، از طرف دیگر انتخابات آمریکا در آبان 1403 است و پیروزی جمهوری‌خواهان می‌تواند یک شوک انتظاری وارد کند.سال آینده رویارویی دو بردار منفی و مثبت اثرگذار بر تورم است، نرخ تورم در سال آینده بستگی دارد که کدام یک از این بردارها می‌تواند به دیگری غلبه کند. اگر عوامل منفی ازجمله تشدید تحریم‌ها، افت شدید قیمت نفت و پیروی جمهوری‌خواهان غلبه کند، این احتمال وجود دارد که روند کاهش تورم متوقف شود؛ اما اگر اثرات مثبت حاکم باشد، می‌تواند اثرات منفی را کنترل یا خنثی کند و همچنان تداوم ثبات نسبی را در پیش داشته باشیم.به هرحال سیاست کاهش وابستگی دولت به نفت، یک رویکرد مثبت است، کمااینکه دولت موفق شده وابستگی به نفت را به کمتر از 25 درصد برساند، در حالی‌که در سال‌های گذشته این وابستگی حدود 40 درصد هم بوده؛ اما مساله این است که اثرات قیمت نفت فقط معطوف به بودجه نیست، بلکه در کل اقتصاد کلان و صنعت کشور ظاهر می‌شود.مساله دیگر اینکه تغییر جهت دولت به سمت مالیات هم باید هوشمندانه صورت گیرد، زیرا اقتصاد ایران به‌دلیل تحریم‌ها و کوچک شدن اندازه اقتصاد ایران، شاید ظرفیت افزایش شتابان مالیات را نداشته باشد؛ هم قدرت خرید مردم در این چند سال کاهش پیدا کرده و هم وضعیت شرکت‌ها مناسب نبوده است؛ از این رو باید کمی آگاهانه در این زمینه عمل کنیم.
