برای ثبات بخشی از بازار ارز باید به عوامل ایجاد تقاضا در بازار غیر رسمی، به طور ویژه توجه شود تا با کوچکترین انتظارات ناشی از شرایط سیاسی، جهش نکند و بر نرخ بازار رسمی اثر کمتری بگذارد. تأمین مالی قاچاق و فعالیت‌های غیرقانونی، خروج سرمایه و فرار مالیاتی از جمله دلایل ایجاد تقاضا در بازار غیر رسمی ارز است که ریشه در بزرگ بودن اقتصاد زیرزمینی ایران دارد و تنها با جلوگیری از تبدیل ارز به وسیله مبادله و ردیابی دقیق مبادلات داخلی، امکان کنترل و کاهش این تقاضا فراهم می‌شود.
در بازار ارز با دو بازار متفاوت از نظر عرضه و تقاضا و از نظر تقاضای بالقوه و عرضه بالقوه و با تاثیرات متفاوت بر اقتصاد کشور مواجه هستیم. به همین دلیل، برای کنترل نرخ ارز در کشور باید دو استراتژی متفاوت برای این دو بازار متفاوت داشته باشیم. اولین قدمی که باید برداریم، شناخت تقاضا و عرضه در دو بازار متفاوت است. یکی از این بازارها، بازار ارز نیمایی است. تقاضای این بازار، تقاضای مشتق برای واردات کالا و خدمات یا ارز مسافری است. عرضه این بازار، ناشی از فعالیت صادرکنندگان، چه دولتی، چه بخش عمومی و چه بخش خصوصی است. قیمت در این بازار، متناسب با عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.
اگر مازاد عرضه ارز داشته باشیم، یعنی تراز تجاری مثبت باشد، قیمت ارز باید کاهشی یا ثابت باشد. در مقابل، اگر کسری عرضه ارز داشته باشیم، باید با افزایش نرخ ارز مواجه شویم. دولت برای کنترل این وضعیت، با استفاده از سیاست‌های تعرفه‌ای، سعی می‌کند تقاضا را به میزان عرضه مدیریت کند و از کاهش ارزش پول ملی و افزایش نرخ ارز جلوگیری کند. اما این ماهیت تئوریک بازار ارز است و در عمل، عوامل دیگری نیز بر نرخ ارز تأثیر می‌گذارند.
متاسفانه در ایران در کنار بازار رسمی ارز، بازار دیگری تحت عنوان بازار غیررسمی ارز وجود دارد که نرخ آن یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر بازار رسمی است. در چهل سال گذشته، همواره نرخ بازار غیررسمی ارز بوده که بازار رسمی را به دنبال خود کشیده است. دولتمردان نیز با عنوان اینکه نرخ ارز بالا رفته و رانت ایجاد می‌شود، عملاً با پیروی از رشد قیمت درون بازار، ارزش پول ملی را قربانی کرده‌اند. ماهیت این بازار از دید تقاضا و عرضه مشخص است. از دید تقاضا، این بازار متشکل از افرادی است که به دلایل مختلف، نیاز به ارز دارند. از دید عرضه، این بازار متشکل از افرادی است که ارز دارند و می‌خواهند آن را بفروشند.
