بورس؛ زیر تیغِ نرخ بهره و قیمت گذاریِ دستوری

فاطیماه میرزایی دخت  روزنامه نگار: پس از گذشت 16 روز از اولین ماه زمستان 1402، بازار سرمایه در نخستین روز معاملاتی خود در روز شنبه، روند نزولی را در پیش گرفت؛ به طوری‌که شاخص کل، روی سطح 2 میلیون و 153 هزار و 701 واحد آرام گرفت و در مقابل، شاخص هم‌وزن با رشد 04/0 درصدی روی سطح 757 هزار و 75 واحد ایستاد.

همایون دارابی، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در رابطه با عوامل آسیب‌زا بر بورس بیان کرد: بازار سرمایه همچنان با مشکلاتی چون؛ نرخ بهره بالا، قیمت‌گذاری دستوری و نرخ غیر واقعی ارز و… دست و پنجه نرم می‌کند و در این میان، نرخ بهره که در اوج خود قرار گرفته است بیشترین آسیب را به بورس وارد می‌کند و باعث می‌شود که عملاً نقدینگی به سمت بازار سرمایه نیاید. به همین دلیل، بورس همچنان با کمبود شدید نقدینگی روبروست. در نتیجه، در این شرایط، گرایش به نمادهای کوچک امری منطقی است چراکه بازار سرمایه برای حمایت از روند قیمتی نمادهای بزرگ، منابع کافی در اختیار ندارد و معمولاً در ماه‌های پایانی سال نیز، روند کمبود نقدینگی تشدید می‌شود. به همین دلیل، بازار سرمایه به نمادهای کوچک گرایش پیدا می‌کند.

این تحلیلگر بازار سرمایه درگفتگو با «نقش اقتصاد» با اشاره به مشکل کمبود نقدینگی ناشی از نرخ بالای بهره تأکید کرد: در حال حاضر، مشکل عمده‌ای که در بازار سرمایه وجود دارد کمبود شدید نقدینگی ناشی از نرخ بالای بهره است و از طرفی، بورس شاهد آسیب‌هایی به شرکت‌هاست که این موضوع از طریق قیمت‌گذاری دستوری یا اجبار شرکت‌ها به فروش ارز به قیمت‌های ناچیز است، در حالی که بخشی از سود شرکت‌ها به این وسیله مورد دست‌اندازی قرار می‌گیرد و همین امر باعث می‌شود انگیزه‌ها تا حدی برای سرمایه‌گذاری کمتر شود. بنابراین، همان مسائلی که در ماه‌های قبل به بازار سرمایه آسیب وارد کردند همچنان نیز، ادامه دارند و آسیب‌زا هستند.

دارابی در پاسخ به این پرسش که «آیا بازار سرمایه می‌تواند از کانال 2 میلیون واحدی عبور کند یا خیر؟!» تصریح کرد: در حال حاضر، فکر نمی‌کنم بازار سرمایه بتواند بدون تغییر در یکی از مسائل کلان؛ یعنی کاهش نرخ بهره، کاهش قیمت‌گذاری دستوری یا واقعی شدن قیمت ارز از مرز 2 میلیون و دویست هزار واحد عبور کند.

این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به استقبال برخی از سهامداران از صندوق‌های درآمد ثابت در این مدت یادآور شد: به دلیل این‌که نرخ بهره بانکی افزایش پیدا کرده است عمدتاً صندوق‌های درآمد ثابت هم، سود بالاتری به سهامداران پرداخت می‌کنند؛ به طوری‌که رقم‌های آن بین 29-26 درصد است و این سود برای سرمایه‌گذاران جذاب است. متأسفانه در حال حاضر، با توجه به این‌که نرخ بهره بالاست عملاً پول‌ها به سمت بانک‌ها و صندوق‌ها تزریق می‌شوند و بدنبال آن، سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند بدون ریسک، از بازدهی بالاتر این نوع ابزارها استفاده کنند.

دارابی با اشاره به خبر منتشر شده مبنی بر کنار کشیدن شورای رقابت از قیمت‌گذاری خودرو و تأثیرات آن روی نمادهای خودرویی در بازار روز گذشته خاطرنشان کرد: قیمت‌گذاری دستوری، یکی از آسیب‌های جدی است که سهام‌ها به ویژه گروه خودرویی در بازار سرمایه با آن روبروست. از اینرو، هرگونه اصلاحی در قیمت‌گذاری دستوری بالاخص در گروه خودرو می‌تواند برای بازار سرمایه خبر خوبی باشد؛ به طوری‌که آن‌چه در روز گذشته اتفاق افتاد در راستای همین موضوع بود و به همین دلیل، شاهد شرایط بهتری در گروه خودرویی بودیم.