موتور خلق نقدینگی روی دور تند؟!

احمدرضا مسعودی روزنامه نگار: مشاهدات میدانی از شعب بانکی و بازار حاکی از عرضه ایران چک‌های 100 هزارتومانی با امضای محمدرضا فرزین رئیس کل جدید بانک‌مرکزی است.

به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به ایام پایانی سال و افزایش تقاضا برای اسکناس نو، بانک‌مرکزی چاپ اسکناس‌های جدید را سرعت داده است. البته نکته قابل تأمل این است که تنها چند ماه از آغاز به کار محمدرضا فرزین در بانک مرکزی می‌گذرد؛ اما همین عرضه اسکناس جدید نشان می‌دهد موتور خلق نقدینگی همچنان روی دور تند کار می‌کند و این در حالی است که در دوره‌های گذشته، مدت زمان قابل توجهی طول می‌کشید تا امضای روسای کل بانک مرکزی روی اسکناس‌ها حک شود.

در این میان باید به این نکته هم اشاره کرد که نقدینگی از دو جزء پول و شبه‌پول تشکیل می‌شود و اسکناس و مسکوک در دست مردم، پول محسوب می‌شود و شبه‌پول سپرده‌های مدت‌دار است، بنابراین در زمان بالا رفتن انتظارات تورمی، تقاضا برای پول افزایش می‌یابد که ظاهراً بالا رفتن انتظارات تورمی در هفته‌های اخیر نیز، بی‌ارتباط با چاپ پول‌های جدید نمی‌تواند باشد.

برخی کارشناسان هم اعتقاد دارند سرعت بالای عرضه اسکناس‌های جدید نشان می‌دهد روند مهار نقدینگی چندان مطلوب نیست و تنها روی کاغذ می‌توان به آن دلخوش بود؛ موضوعی که البته بانک مرکزی به شدت آن را نقض می‌کند و بر این باور است که مجموعه آمارها و گزارش کارهایی که کارشناسانش ارائه می‌دهند، اقتصاد را در جهت کنترل نقدینگی پیش برده است.

بر اساس این گزارش، مسئولیت چاپ، نشر و امحای اسکناس در ایران به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعلق دارد و در واقع، بانک مرکزی ایران، مسئول تولید و مدیریت پول و ارزش‌های نقدی کشور خواهد بوده و این بانک مسئول تدوین و اجرای سیاست‌ها و استانداردهای مربوط به چاپ و نشر اسکناس‌ها است.

بانک مرکزی ایران با توجه به نیازهای اقتصادی و مالی کشور و با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، اسکناس‌های موردنیاز را طبق استانداردهای بین‌المللی چاپ می‌کند و این بانک نیز مسئول امحای اسکناس‌های آسیب‌دیده و عملکرد نامناسب محسوب می‌شود.در ایران، بانک مرکزی وظیفه چاپ و توزیع پول ملی را برعهده دارد که همان ریال است. این بانک این اختیار را دارد که بر اساس عوامل مختلف اقتصادی مانند تورم، رشد اقتصادی و اهداف سیاست پولی، میزان پول چاپ‌شده را تعیین کند. مسئولیت مراحل چاپ اسکناس از طرف بانک مرکزی به سازمان تولید اسکناس و مسکوک واگذار شده است. سپس این اسکناس‌ها در اختیار بانک‌های تجاری و مؤسسات مالی قرار می‌گیرد.

حالا باید منتظر ماند و دید که اثرات تورمی یا کنترلی نشر اسکناس‌های جدید در آمارهای آتی بانک مرکزی چطور بروز و ظهور می‌یابد.