محمد ارفع روزنامه نگار: دیروز مسعود پزشکیان به عنوان نهمین رئیس جمهوری ایران توانست از مردم رأی اعتماد بگیرد، او در طی مناظرات، تبلیغات و سخنرانیهای مختلفی در رابطه با حاملهای انرژی و خط مشی رئیس دولت چهاردهم درباره آن صحبتهایی کرده است که میتوان آنها را سناریوهای مسعود پزشکیان برای آینده این صنعت دانست.
به گزارش خبرنگار «نقش اقتصاد»، ناترازی انرژی و چالشهای همراه آن قطعاً یکی از پارامترهایی است که دولت چهاردهم میبایست برای آن برنامه داشته باشد، مسعود پزشکیان در طول مناظرههای اقتصادی برنامههایی را در این حوزه اعلام کرد. او در خصوص حل ناترازی بنزین و صحبتهایی که در مورد افزایش قیمت این حامل انرژی مطرح میشد، اعلام کرد که هیچ برنامهای برای افزایش قیمت وجود ندارد و اگر قرار باشد تغییری نیز حاصل شود با نظر مردم خواهد بود.
این مساله بدان معناست که در بازهای کوتاه مردم شوک درمانی در حوزه نرخ حاملهای انرژی همانند آنچه در آبان 1398 رخ داد نخواهند شد زیرا او صراحتاً اعلام کرده است که «هر حرکتی که میخواهیم برای اصلاح قیمت بنزین و رفع هر ناترازی انجام دهیم در ابتدا باید مردم را توجیه و آماده کنیم و در آنها این پذیرش به وجود بیاید که این مداخله منجر به درمان خواهد شد؛ اینکه من تصمیم بگیرم بدون مشارکت مردم و نظر مردم یک شبه تصمیم بگیرم و آن فاجعه به وجود بیاید نه علمی و نه قابل قبول است. افزایش قیمت بنزین در برنامه هفتم توسعه پیشیبینی نشده است و دولت نیز نمیتواند خارج از قانون اقدام به افزایش قیمت بنزین کند.»
علاوه براین ناترازی انرژی موضوع دیگری است که هر کسی جای آقای پزشکیان نیز وارد پاستور میشد باید به آن توجه ویژه می کرد در این حوزه اما نظر رئیس جمهور منتخب قابل تأمین است او ضمن انتقاد از هدررفت انرژی آنهم بیشتر از سمت افراد مرفه جامعه، برنامهای را برای ایجاد عدالت در توزیع یارانه انرژی اعلام کرد.
رئیس جمهوری نهم بر این باور است که باید بر اساس قانون و کار کارشناسی پیش رفت و یارانهای که به یک عده داده میشود و عدهای از آن محروم هستند، عادلانه شود، او به تفضیل بیان میکند که چرا باید فردی با 10 اتاق، استخر و سیستم گرمایشی و سرمایشی و مصرف زیاد همان یارانه برق را بگیرد که فردی با یک اتاق و یک روستایی بدبخت میگیرد.
به گفته رئیس جمهور منتخب، اگر نگاه ما مبتنی بر عدالت باشد، باید یارانه به اقشار آسیبپذیر داده شده و پول مصرف اضافه گرفته شود. در این صورت پول واقعی دیگر از آدم فقیر گرفته نمیشود و از آدم پولدار گرفته میشود؛ این کار به کار کارشناسی و بررسی دقیق نیاز دارد.
اگر نگاه به پیشینه صحبتهای رئیس جمهوری بیاندازیم متوجه خواهیم شد که پزشکیان در سال 1400 و در قامت نماینده مجلس نیز به موضع ناترازی حاملهای انرژی و نرخ آنها نگاه ویژهای داشته است او طی گفتگویی که با تسنیم در حاشیه انتخابات سیزدهمین دوره ریاستجمهوری داشت، درباره لزوم حذف یارانههای دولتی از قیمت حاملهای انرژی و سایر کالاها گفته بود: «اعتقاد من این است که قیمت بنزین واقعی شود؛ اما برای اینکه اقشار مردم آسیب نبینند، به هر فرد سهم مثلاً 20 لیتر 20 هزار تومانی بدهیم. یعنی هزار تومان به او فروخته شود، اما او بتواند مثلاً 20 هزار تومان بفروشد. اگر کل یارانهها در کشور حذف شود ما بهراحتی میتوانیم به تمامی گروههای هدف و بهازای هر خانواده مثلاً 10 میلیون تومان پول بدهیم.».
لازم به ذکر است صحبتهای او در رابطه با بنزین 20 هزار تومانی در برنامه گفتگوی ویژه خبری تکذیب شد. در این برنامه پزشکیان متذکر شد که اگر قرار است روزی قیمت بنزین بالا برود، قبل از آن باید خودروهای باکیفیتی وارد شود که در 100 کیلومتر 3-4 لیتر بنزین مصرف میکنند.
از سوی دیگر، پزشکیان در دی ماه 1402 در گفتگو با هممیهن اذعان داشته که با اختصاص سهمیه بنزین به کسانی که خودرو ندارند موافق است و عقیده دارد کسانی که خودرو ندارند، در صورت دریافت سهمیه بنزین دولتی و فروش آن با هزینه آزاد میتوانند تا حدودی فشار شرایط تورمی و افزایش قیمتها را برای خود کاهش دهند.
اما همان طور که پیشتر نیز گفته شد او در میزگرد سیاسی که در جریان چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد این صحبتها را به نظر مردم و توجیهان ها و نیز واردات خودروهای با کیفیت منوط کرد. با این حال در حاشیه اظهارات ضد و نقیض در مورد گران کردن قیمت بنزین، حمیده زرآبادی، به عنوان سخنگوی ستاد تبلیغاتی پزشکیان، حسین عبدهتبریزی و حجتا… میرزایی، به عنوان مشاور اقتصادی او، بارها تصریح کردند که هیچ تصمیمی برای افزایش قیمت بنزین وجود ندارد و اراده و تلاش دولت پزشکیان در راستای کاهش تورم و افزایش ارزش پول ملی است.
البته براساس آنچه تجارت نیوز گزارش داده است، در برنامه هفتم توسعه ذکر شده که دولت مکلف است با بهکارگیری سیاستهای قیمتی و غیرقیمتی نسبت به اجرای برنامه صرفهجویی و بهینهسازی مصرف انرژی به گونهای عمل کند که در پایان این برنامه با در نظر گرفتن الزامات رشد اقتصادی، هدف برنامه میزان مصرف کل انرژی کشور در سطح مصرف سال 1401 حفظ شود. دولت مجاز است نسبت به اصلاح ساختار واحدهای متولی حوزه بهرهوری انرژی در وزارتخانههای نفت و نیرو با تصویب شورای عالی اداری اقدام کند.
با این که در این برنامه افزایش قیمت بنزین پیشبینی نشده است، اما این برنامه پنج ساله بوده و دولت میتواند با ارائه لایحه، هر کدام از این بندها را در طول این پنج سال تغییر دهد. اما چنین تغییری در نهایت سخت خواهد بود.
از سوی دیگر، پزشکیان بارها وعده کاهش تورم و افزایش ارزش پول ملی را مطرح کرده است و با گام برداشتن به سوی این هدف، ممکن است افزایش پلکانی قیمت بنزین را پیش بگیرد. افزایش پلکانی متناسب با تورم، از جراحی بنزین نیز جلوگیری میکند. پزشکیان بارها اظهار کرد که باید مردم را در جریان تصمیمات قرار بدهیم.
اما باید به این نکته هم توجه داشت که در جریان قراردادن مردم لزوماً نمیتواند وضع معیشتی آنها را بهبود ببخشد.