میرقاسم مؤمنی کارشناس انرژی: ایران و روسیه در حوزه قرارداد 25 ساله یک بحث مربوط به همکاری انرژی داریم که در خصوص تبادلات فنی و مهندسی، استخراج مشترک، سواپ و سیاستگذاری های مشترک قرار است همکاری داشته باشیم.
همچنین دو کشور توافقاتی در راستای مدیریت مناسب قیمت جهانی صادرات و جلوگیری از نفوذ کشورهای دیگر مثل امریکا و اروپا در قیمتگذاری و تاثیرگذاری آنها بر تصمیمات حوزه انرژی توافقاتی دارند.
ایران و روسیه از بزرگترین تولیدکنندگان نفت و گاز در منطقه هستند به طوری که تاکنون روسیه 60 درصد گاز مصرفی آلمان و در کل 30 درصد نیاز گازی اروپا را تأمین می‌کرد که جنگ اوکراین باعث شد این صادرات تحت تأثیر قرار گیرد و البته ایران تاکنون سهمی از این بازار نداشته است.
هر دو کشور صادرکننده نفت و گاز هستند یعنی در واقع بنا دارند در بحث فنی و سیاستگذاریهای مشترک همکاری داشته باشند اما مسئله این است که هم ایران تحریم است و هم روسیه. بعبارت دیگر صنایع نفت و گاز هر دو کشور از سوی امریکا تحت محدودیت قرار گرفته است، همچنین صادرات ما به صورت غیررسمی و از مسیر دور زدن تحریم‌ها است که در این بخش برای یافتن مشتری و فروش نفت با روسیه رقابت می‌کنیم چون هم روسها و هم ایران نیاز زیادی به پول نفت دارند و بیشترین اتکای بودجه هر دو کشور به نفت و گاز است و این موضوع نه تنها محلی برای همکاری نیست بلکه رقابت شدیدی را منجر شده که از قبل هم مسبوق به سابقه است و به همین دلیل همکاری‌های دو کشور می‌تواند در حوزه سواپ، فنی و مهندسی و سیاستگذاری باشد که این هم به خاطر تحریم‌های دو کشور است.
تحریم دو کشور روسیه و ایران برای کشورهای حوزه خلیج فارس فرصت ایجاد کرده است، در غیاب ایران و روسیه؛ برای امارات، قطر، عربستان و برخی کشورهای شمال افریقا مثل لیبی و حتی عراق فرصت ایجاد شده است مثلاً عراق در چند سال گذشته تعداد چاه‌های خود را افزایش داده، ترمیم و بازسازی میادین را آغاز کرده، سرمایه گذاری‌های زیادی در حوزه نفت جذب کرده که نفت عراق به صورت حداکثری وارد بازار شود و به صادرات 4 میلیون بشکه‌ای برسد و این نفت بازار را اشباع خواهد کرد و در این صورت نیاز دنیا به نفت ایران و روسیه کم می‌شود چون علاوه بر تولیدکنندگان و مسیرهای گذشته صادراتی؛ صادرکنندگان جدیدی مثل نفت آذربایجان، ترکمنستان و حوزه خزر از مسیر باکو- تفلیس- جیجان و خط زنگزور نیز در حال بازگشایی است.
بیشترین توافقات ایران و روسیه در بحث دور زدن تحریم، تبادل تجربیات و فنی و مهندسی است که بتوانند در استخراج مشترک در دریای خزر و سرمایه گذاری در پروژه‌های مشترک همکاری داشته باشند، در غیر این صورت باتوجه به اینکه دو کشور در تحریم هستند نمی‌توانند در زمینه صادرات نقش چندانی داشته باشند.
قراردادهایی که ایران با روسیه دارد حرف تازه‌ای برای نفت ایران ندارد، دلیل این مدعا اینکه قراردادهایی که روسها با عربستان و امارات منعقد کرده‌اند، همچنین مواضع مسکو و پکن نسبت به جزایر سه‌گانه در قبال امتیازاتی بوده که امارات به روس و چینی‌ها داده است. بنابراین این دو کشور با اعراب روابط استراتژیک و عمیقی دارند و روسها علیرغم ارتباطات و کمک‌هایی که ایران به این کشور کرد با امارات و اعراب همصدا شد.
از سوی دیگر و از همه مهمتر باید در نظر داشته باشیم که صنایع روسیه وابسته به غرب و امریکا است یعنی اروپا و امریکا در نفت و گاز روسیه سرمایه گذاری کرده و تکنولوژی آورده‌اند.
نفت و گاز نیاز به تکنولوژی روز دارد و روسها از تکنولوژی اروپا و امریکا استفاده می‌کنند حال ما چگونه از روسیه که وابسته به شرکت‌های چندملیتی و اروپا و امریکا است و خود تحریم است انتظار داشته باشیم به نفت و گاز ما کمک کند؟
بیشترین منفعت روسها این است که با فرصتها بازی می‌کنند و درواقع اینکه ایران کنار روسیه باشد برای مسکو یک امتیاز است بعبارت دیگر اینکه ما اقدامی علیه مواضع روسیه انجام نمی‌دهیم یک امتیاز برای روسیه است و از این رویه برای امتیازگیری از اعراب استفاده می‌کنند یعنی مطمئناً در حوزه جزایر سه گانه امتیازات مهمی از اعراب گرفته‌اند و درواقع با نام ایران و از مسیر همراهی با ایران از دنیا باج‌گیری می‌کنند.
