رسول سلیمی روزنامه نگار: گروه بین الملل: رسانههای دولتی چین می گویند حماس و فتح، دو جناح بزرگ رقیب در فلسطین، بیانیهای را برای پایان دادن به شکاف طولانی مدت خود در نحوه سیاست ورزی در برابر اسرائیل و در روش مبارزه برای “اتحاد فلسطین” در توافقی با میانجی گری پکن امضا کردهاند. تصاویر ویدئویی منتشر شده توسط رسانههای دولتی چین نشان میدهد که وزیر خارجه این کشور پس از دیداری که در پکن برگزار شد، همراه با نمایندگان جناحهای فلسطینی از جمله حماس و فتح راه میرود.
وزیر امور خارجه چین روز سه شنبه اعلام کرد که جناحهای فلسطینی متعهد شدهاند که در مذاکرات آشتی جویانه خود در پکن به اختلافات پایان دهند. ابومرزوق، مقام ارشد حماس که در این نشست حضور داشت، گفت: «امروز ما توافقنامهای را برای وحدت ملی امضا میکنیم و می گوییم که مسیر تکمیل این سفر وحدت ملی است. ما به وحدت ملی متعهد هستیم و خواستار آن هستیم.»
این توافق زمانی در پایان مذاکرات آشتی در پکن صورت گرفت که در آن 14 جناح سیاسی فلسطینی با وزیر امور خارجه چین دیدار کردند. چین گفته که وزارت خارجه به تلاشهای بی وقفه برای دستیابی به این اهداف با همه طرفهای مربوطه ادامه خواهد داد. فتح توسط محمود العلول، معاون رئیس کمیته مرکزی آن، نمایندگی میشد، در حالی که موسی ابومرزوق، نمایندگی حماس را بر عهده داشت.
این توافق از تلاشهای صادقانه چین برای حمایت از حقوق فلسطینیان، پایان دادن به تفرقه و متحد کردن مواضع فلسطینیان قدردانی میکند. این نشست بر لزوم برگزاری یک کنفرانس بین المللی گسترده و کاملاً مجاز تحت نظارت سازمان ملل متحد با مشارکت منطقهای و بین المللی تاکید دارد.
گفتگو در پکن همچنین روحیه مثبت و سازندهای را نشان داد و موافقت کرد که به وحدت ملی جامع در چارچوب سازمان آزادیبخش فلسطین تنها نماینده مشروع مردم فلسطین در سازمان ملل، دست یابد. این قطعنامه خواستار ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی به پایتختی اورشلیم بر اساس قطعنامههای مربوطه سازمان ملل متحد و حفظ تمامیت ارضی فلسطین، از جمله کرانه باختری، اورشلیم و غزه است.
در این بیانیه همچنین آمده است که یک دولت موقت آشتی ملی بر اساس اجماع جناحهای فلسطینی و قانون اساسی فعلی فلسطین تشکیل خواهد شد تا بازسازی غزه را انجام دهد و در اسرع وقت مطابق با قانون انتخاباتی تصویب شده برای انتخابات عمومی آماده شود. قابل توجه ترین نکته در این توافق، اجماع حاصل شده در مورد حکومت پس از جنگ در غزه و تشکیل یک دولت موقت آشتی ملی است. ناظران سیاسی می گویند این قویترین درخواست برای ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی بر اساس قطعنامههای مربوطه سازمان ملل متحد و اولین گام دستیابی به یک آتش بس جامع و پایدار در غزه در اسرع وقت و اطمینان به دسترسی آرام به کمکهای بشردوستانه و امداد رسانی است.گام دوم ترویج ایده تشکیل حکومت مشترک پس از جنگ در غزه و پایبندی به اصل «حکومت فلسطینیان» است.گام سوم این است که فلسطین را به عضویت کامل سازمان ملل متحد در آورد و اجرای «راه حل دو کشور» را آغاز کند. این سه مرحله به هم پیوسته و ضروری هستند.
سازمان آزادیبخش فلسطین ائتلافی از احزاب به رسمیت شناخته شده بین المللی است که در سال 1993 پیمان صلح با اسرائیل را امضا کردند و دارای یک کرسی ناظر دائمی در سازمان ملل متحد است. فتح هم بر سازمان آزادیبخش فلسطین و هم بر تشکیلات خودگردان فلسطینی که بخشی از کرانه باختری تحت اشغال اسرائیل را اداره میکند، تسلط دارد، در حالی که حماس نوار غزه را اداره میکند.
در بیانیهای که پس از مراسم امضا منتشر شد، جناحها توافق کردند که یک دولت موقت آشتی ملی برای حکومت بر غزه پس از جنگ تشکیل دهند. امضای روز سه شنبه آخرین ابتکار عمل با میانجی گری چین پس از آن است که این کشور در سال گذشته به بازگرداندن روابط دیپلماتیک بین عربستان سعودی و ایران کمک کرد.کارشناسان سیاسی فلسطینی به طور کلی این توافق را به عنوان تکرار چندین بیانیه آشتی قبلی، از جمله توافق 2022 امضا شده توسط 14 جناح فلسطینی در الجزایر، ارزیابی و نسبت به اجرای مفاد آن امیدوار نیستند. تا به امروز، هیچ یک از این تلاشها هیچ تغییر پایداری در شکاف حماس و فتح ایجاد نکرده است به ویژه آنکه برخی ناظران سیاسی معتقدند اگر ایران مشارکت کننده مذاکرات فلسطین نباشد، در عمل نمیتوان تغییری در سیاستهای خاورمیانه ملاحظه کرد.چه آنکه جزئیات این توافق چارچوب زمانی برای تشکیل دولت جدید تعیین نکرده است. جناحهای فلسطینی که مدتها با هم ستیز دارند، پیش از این و پس از آن که حماس، اعضای فتح را در یک جنگ کوتاه در سال 2007 از غزه اخراج کردند، نتوانستند اختلافات سیاسی خود را بهبود دهند.
جناحهای رقیب حماس و فتح برای اولین بار در ماه آوریل در پکن برای بحث در مورد تلاشهای آشتی برای پایان دادن به حدود 17 سال اختلافات دیدار کردند و این اولین بار است که یک هیئت حماس از زمان آغاز جنگ در غزه به چین سفر میکند. مقامات چینی در ماههای اخیر حمایت از فلسطینیها را در مجامع بین المللی افزایش دادهاند و خواستار یک کنفرانس صلح در مقیاس بزرگتر اسرائیل و فلسطین و یک جدول زمانی خاص برای اجرای راه حل دو کشور شدهاند.ناظران سیاسی معتقدند غیبت ایران در چنین نشستی ناشی از عدم قبول راه حل دو کشوری است که برخی گروههای فلسطینی، چین و امریکا از آن حمایت میکنند. چه آنکه در اسرائیل نیز حزب لیکود که نتانیاهو نمایندگی آن را عهده دار است از مخالفان سر سخت راه حل دو کشوری هستند. اما آنچه بیانیه پکن را برجسته میکند تلاش چین به مثابه قدرتی شرقی برای ایجاد اجماع در گروههای فلسطینی بر سر ایده دو کشوری است. موضعی که در آیندهای نه چندان دور، ایران را نیز در وضعیت تعیین موضع نسبت به پذیرش یا رد ایده دو کشوری قرار خواهد داد. ایدهای که تاکنون دو اجماع شرقی و غربی در حمایت از آن شکل گرفته است.