مرضیه خوشکار روزنامه نگار: با توجه به رشد متوسط سالانه 6 درصد در مصرف برق کشور و ضرورت احداث بیش از سه هزار مگاوات نیروگاه جدید لازم است نوع نیروگاه‌ها براساس طیف گستردهای از معیارها اولویتگذاری شود بر همین اساس تامین برق کافی و پایدار برای جامعه، اقتصاد و صنعت یکی از نیازهای اساسی هر کشور است. در ایران نیز، برق به عنوان منبع انرژی حیاتی در توسعه و رشد اقتصادی بسیار اهمیت دارد. با به توجه منابع طبیعی فراوان، ظرفیت تولید برق در ایران می‌تواند بالا باشد.با این حال بررسی ظرفیت تولید برق در ایران به شدت شکننده است و امروزه آنچنان تولید و مصرف ناتراز شده است که باید برای احداث نیروگاه های جدید اولویت بندی بازدهی بیش از پیش رعایت شود به خاطر همین مساله در گزارش ذیل به انواع مختلف نیروگاه های تولید برق پرداخته شده است و در انتها براساس آخرین اماری که اتاق ایران ارائه کرده است وضعیت فعلی تولید برق در کشور مورد ارزیابی ثرار گرفته است.
نیروگاه های تولید برق در ایران به شرح ذیل هستند:
1.نیروگاه‌های حرارتی (گازی، نفتی، زغال‌سنگی)
نیروگاه‌های حرارتی از سوخت‌های فسیلی مانند گاز طبیعی، نفت و زغال‌سنگ برای تولید برق استفاده می‌کنند. در ایران، نیروگاه‌های حرارتی به طور گسترده وجود دارند و سهم بسیار بزرگی در تولید برق دارند. هر یک از این نیروگاه‌ها به صورت مستقل عمل می‌کنند و قدرت تولید برق آنها متناسب با نوع سوخت و ظرفیت آنها است. معمولاً نیروگاه‌های حرارتی حدود 30.000 مگاوات برق را روزانه تولید می‌کنند. سهم نیروگاه‌های حرارتی در تولید برق ایران حدود %80 است و بیشترین سهم را در تولید برق دارند.
2.نیروگاه هسته‌ای
ایران یک نیروگاه هسته‌ای دارد که از تجزیه هسته‌ی اورانیوم برای تولید برق استفاده می‌کند. نیروگاه هسته‌ای بوشهر که در جنوب ایران واقع شده است، شامل دو واحد فعال است. هر واحد نیروگاه هسته‌ای بوشهر ظرفیت تولید برق روزانه حدود 1,000 مگاوات دارد. بنابراین، نیروگاه هسته‌ای بوشهر در کل حدود 2,000 مگاوات برق روزانه تولید می‌کند. سهم نیروگاه هسته‌ای در تولید برق کشور بسیار مهم است.
3.نیروگاه‌های آبی
ایران دارای نیروگاه‌های برق آبی زیادی است که از انرژی آب برای تولید برق استفاده می‌کنند. نیروگاه‌های آبی بر اساس ساختار آبشاری، سدهای بتنی و توربین‌های آبی عمل می‌کنند. در ایران، نیروگاه‌های آبی با ظرفیت‌های مختلف وجود دارند و تولید برق روزانه هر یک بستگی به ظرفیت و شرایط آبی منطقه خاصی دارد. میزان تولید برق این نیروگاه‌ها روزانه حدود 10.000 مگاوات است. نیروگاه‌های آبی در تولید برق کشور نقش مهمی دارند و سهم قابل توجهی در تولید برق دارند.
4.نیروگاه‌های بادی
در سال‌های اخیر، نیروگاه‌های بادی نیز در ایران رونق گرفته‌اند. این نیروگاه‌ها از طریق نصب توربین‌های بادی و تبدیل انرژی باد به برق عمل می‌کنند. نیروگاه‌های بادی در مناطقی با باد قوی، مانند خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان، احداث شده‌اند. تولید برق از طریق نیروی باد روزانه حدود 600 مگاوات می‌رسد.
5.نیروگاه‌های خورشیدی
در سال‌های اخیر، نیروگاه‌های خورشیدی نیز در ایران رونق گرفته‌اند. این نیروگاه‌ها از انرژی خورشید برای تولید برق استفاده می‌کنند. تولید برق از نیروگاه‌های خورشیدی روزانه حدود 200 مگاوات قرار دارد.
6.نیروگاه‌های انرژی دریایی
ایران به عنوان یک کشور ساحلی دارای پتانسیل زیادی در استفاده از انرژی دریایی است. در حال حاضر، نیروگاه‌های انرژی دریایی در ایران به صورت آزمایشی و در مقیاس کوچک عمل می‌کنند و سهم آنها در تولید برق کشور بسیار کم است. تولید برق از انرژی دریایی در ایران هنوز در مراحل ابتدایی است و به طور قابل توجهی تولید برق روزانه ندارد.مهمترین منابع تولید برق در ایران شامل نیروگاه‌های حرارتی (گازی، نفتی، زغال‌سنگی)، نیروگاه هسته‌ای و نیروگاه‌های آبی است. این سه نوع منبع تولید برق سهم بیشتری را در تولید برق کشور دارند. تولید برق روزانه هر یک از این نیروگاه‌ها بستگی به ظرفیت و شرایط عملکرد آنها دارد و میزان آن در حال تغییر است. همچنین، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی در سال‌های اخیر نیز در جهت تنوع منابع تولید برق و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران بهبود یافته است
سهم هر نیروگاه در شرایط فعلی به چه میزان است؟
بررسی‌های آماری اتاق ایران نشان می‌دهد؛ نیروگاه‌های سیکل ترکیبی با 35795 مگاوات بیشترین سهم را در تامین برق در سال 1402 را به خود اختصاص داده است.
بررسی‌های آماری اتاق ایران نشان می‌دهد؛ بیشترین ظرفیت نیروگاه‌های موجود در کشور در سال 1402 مربوط به سیکل ترکیبی با 35795 مگاوات برق بوده است.
پس از نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، به ترتیب نیروگاه‌های گازی با 24019 مگاوات، نیروگاه‌های بخاری با 15829 مگاوات، نیروگاه‌های تجدیدپذیر با 14305 مگاوات، نیروگاه‌های برقآبی با 12249 مگاوات بیشترین سهم را در نیروگاه‌های موجود تا پایان سال 1402 داشته‌اند.
از سویی دیگر، نیروگاه‌های اتمی با 2056 مگاوات و نیروگاه‌های تولید پراکنده و دیزلی با 2893 مگاوات سهم کمتری از تولید برق را عهده‌دار بوده‌اند.
