فاطمه دیانی روزنامه نگار: بورس های جهانی یکی پس از دیگری در حال ریزش است. از ریزش سهام در آمریکا گرفته تا ژاپن و کره ای نگرانی را در بین سهامداران به وجود آورده که چه چشم اندازی پیش روی آنان است. این در حالیست که بازار سرمایه در ایران نیز حال و روز چندان مساعدی ندارد و چند سال است که سرمایه مردم در تالار شیشه ای آب می رود.
به گزارش «نقش اقتصاد»، با توجه به روی کار آمدن دولت چهاردهم سهامداران امیدوارند که با چینش کابینه و اتخاذ تصمیمات اصولی در زیر ساخت ها اعتماد دوباره به بازار سهام ایران نیز بازگردد و رنگ سرخ از تالار شیشه ای رخ بربنند.
اما بر اساس آمارها روز جمعه تازه‌ترین اطلاعات اقتصادی آمریکا منتشرشد. طبق این اطلاعات نرخ استخدام درآمریکا، با 3٫4 درصد از کل اشتغال، پایین‌ترین میزان از ماه مارس 2020 و نیم واحد کمتر از سطح قبل از همه‌گیری کرونا بوده است. این آمار اشتغال درآمریکا ضعیف‌ترین گزارش از سال 2020 میلادی و بالاترین نرخ بیکاری در سه سال گذشته است. به همین دلیل فدرال رزرو از کارشناسان، مقامات و مدیران شرکت‌ها خواسته است تا وضعیت اشتغال و رشد اقتصادی را بررسی کنند تا اگر وخامت بازار کار به حدی است که منجر به رکود شود، به روند کاهش نرخ بهره سرعت بدهد.
شاخص سهام بورس توکیو ژاپن نیز از روز دوشنبه با چشم‌انداز نامطلوب اقتصادی در آمریکا، به طور بی‌سابقه‌ای افزون بر سه هزار و 600 هزار واحد سقوط کرد و این امر بر فعالیت‌های بورس منطقه آسیا نیز تأثیر گذاشت. به دنبال سقوط بی سابقه شاخص سهام بورس نیکی، معاملات به طور موقت متوقف شد.
دلیل ریزش بورس ژاپن چه بود؟
تارنمای خبری کیودو نوشت: ارائه آمارهای ضعیف‌تر از حد انتظار مشاغل آمریکا در ماه ژوئیه و دیگر داده‌های ضعیف اقتصادی، موجب فروش گسترده سهام از همان ابتدای آغاز به کار بورس شد. این گزارش حاکی است که کاهش نرخ رشد اقتصادی در آمریکا این گمانه زنی را افزایش داد که بانک مرکزی ایالات متحده نرخ بهره را به میزان قابل توجهی در ماه سپتامبر کاهش دهد.
این امر شکاف نرخ بهره بین آمریکا و ژاپن را به دنبال دارد. در همین حال ارزش ین ژاپن با توجه به اینکه بانک مرکزی این کشور در هفته گذشته اقدام به افزایش نرخ بهره کرد، رو به فزونی است.
بطور کلی نگرانی‌ها از رکود احتمالی اقتصاد آمریکا و تقویت ین از سوی رسانه‌های اصلی ژاپن به عنوان دلایل اصلی وضعیت فعلی توصیف شده‌اند.
همچنین نشریه انگلیسی گاردین افزود: این امر بر فعالیت سایر بورس‌ها در منطقه آسیا تأثیر گذارده است.
دلیل افت بورس اسراییل چه بود؟
در پی برخی گمانه زنی‌ها پیرامون پاسخ ایران به ترور شهید هنیه، «بلومبرگ» گزارش داده که اسرائیل به دلیل ترس از این حمله، بزرگ‌ترین افت بورس از ماه اکتبر تاکنون را تجربه کرده است.
وضعیت بازار تایوان و کره جنوبی
وضعیت بازار در کره جنوبی و تایوان هم به همین شکل بوده است: شاخص سهام بورس اصلی تایوان تا صبح امروز به وقت لندن، هشت درصد و شاخص کوسپی کره جنوبی حدود 9 درصد سقوط کرد. همچنین شاخص استریت‌تایمز سنگاپور هم بیش از چهار درصد سقوط کرده است.
ریزش ارزهای دیجیتال
همزمان با رکود بازارهای بورس، ریزش ارزش رمز ارزها نیز ادامه دارد. در معاملات ساعات گذشته بازار جهانی ارزهای مجازی بازار ریزش سنگینی را تجربه کرد به گونه که بیت کوین به عنوان مهمترین ارز بازار 13 درصد منفی شد. بیت‌کوین در روز دوشنبه شاهد یک سقوط آزاد 14.2 درصدی بود. قیمت این رمزارز پرچمدار، برای چهارمین روز متوالی کاهش داشت و در روز گذشته حتی به کمتر از 50 هزار دلار هم رسید. این سطح قیمت آخرین‌بار حدود 5 ماه پیش تجربه شد. سایر بازارهای جهان نیز در حال تجربه شرایط نامطلوبی هستند. به دنبال این آشفتگی‌های بازار جهانی، سران فدرال‌رزرو یک جلسه اضطراری و با محوریت بازنگری در نرخ بهره تشکیل دادند. گویا نگرانی‌ها درباره شرایط رکودی قوی‌تر شده است. طلا با وجود تحلیل‌ها، برای سه‌روز متوالی با کاهش قیمت روبه‌رو بوده است. اما دلیل همه این اتفاقات چیست؟
تقریباً دو هفته پیش، پس از ماه‌ها رسیدن به بالاترین رکوردهای جدید، بازارهای سهام آمریکا در یک روند صعودی به ظاهر غیرقابل توقف بودند. اکنون به نظر می‌رسد همه بازارها در سقوط آزاد هستند. بازارهایی نیز وجود دارند که سرمایه‌گذاران در هنگام فراگیر شدن ترس، به آنها وارد می‌شوند: بازار طلا، ین ژاپن و اوراق خزانه‌داری آمریکا نمونه‌هایی از این بازارها هستند. با این حال، نکته عجیب آن است این بازارها هم در مدت اخیر با کاهش روبه‌رو شده‌اند. قیمت بیت‌کوین یک کاهش چشم‌گیر را تجربه و سطح 49 هزار و 647 دلار را لمس کرد. پیش از این، تحلیلگران اظهار کرده بودند درصورتی‌که روند نزولی بیت‌کوین ادامه یابد و از حمایت 60 هزار دلاری خود عبور کند، ممکن است بیش از پیش سقوط کند. در طول روز گذشته، این پیش‌بینی‌ها به وقوع پیوستند و بیت‌کوین به قیمت 50 هزار دلار کاهش یافت. سایر ارزهای بازار کریپتو نیز از این افت قیمت مصون نماندند. قیمت اتریوم نیز با بیش از 20 درصد کاهش، رقم 2 هزار و 116 دلار را به ثبت رساند. به علاوه، تقریباً همه رمزارزهای دیگر، با کاهش قیمت مواجه شدند و بازار را به رنگ قرمز درآوردند.
از سوی دیگر، سایر بازارهای جهان اعم از بازار سهام آمریکا، فلزات و نفت نیز با کاهش روبه‌رو بودند. طلا شاهد بیش از 60 دلار افت قیمت بود. معاملات طلای جهانی در روز گذشته، با قیمت 2 هزار و 442 دلار گشایش شد؛ اما پس ساعاتی به قیمت 2 هزار و 373 دلار رسید. این در حالی است که بیشتر تحلیل‌ها نسبت به طلا چشم‌اندازی مثبت داشتند. نقره نیز با حدود 2 دلار کاهش، معادل 6 درصد، به قیمت 26 دلار و 70 سنت کاهش یافت. سهام شرکت‌های بزرگ آمریکایی که اغلب در حوزه فناوری فعالیت می‌کنند، با رشد منفی مواجه شدند. قیمت هر بشکه نفت‌خام نیز برای دومین روز متوالی دچار یک کاهش قابل توجه شد. البته بیشتر بازارهایی که ذکر شد، در طی هفته‌های اخیر شاهد یک روند نزولی بودند. با این حال، این رشد منفی در طی دو روز اخیر چشم‌گیرتر شده است.
به گزارش اکونومیست، طلا معمولاً یک مانع در برابر هرج و مرج موجود در بازارها است. پایین آمدن قیمت آن نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران ممکن است نه به این دلیل که می‌خواستند، بلکه به این دلیل که مجبور بودند به سرعت پول نقد جمع‌آوری کنند تا در جاهای دیگر به سود برسند. با این حال، تاکنون چنین پدیده‌ای رخ نداده است.در همین رابطه دنیای اقتصاد نوشت: سه عامل با هم ترکیب شده‌اند تا این سقوط بزرگ بازارها رخ دهد. اولین عامل این است که تصورها در رابطه با ارزش اقتصادی هوش مصنوعی تغییر کرده است. دیدگاه خوش‌بینی که جایگاه هوش مصنوعی (AI) را به‌ویژه در صنعت تراشه بسیار مهم و با آینده‌ای درخشان تصور می‌کرد، با امیدهای غیرواقعی زیادی آمیخته است. بزرگ‌ترین نوسانات در قیمت سهام آمریکا در مدتی محدود رخ داد که در آن پنج غول فناوری –آلفابت (گوگل)، آمازون، اپل، متا (فیسبوک) و مایکروسافت- نتایجی را منتشر کردند که سهامداران خود را به‌شدت ناامید کرد. حتی آلفابت و مایکروسافت که درآمدشان بیش از انتظارات تحلیلگران بود، یک روز پس از گزارش، شاهد کاهش قیمت سهام خود بودند. سهامدارانی که از آمازون انتظار چنین نتایجی را نداشتند، بسیار بیشتر آسیب دیدند. سقوط همه‌جانبه این سهم‌ها نشان می‌دهد که سرخوشی سابق سرمایه‌گذاران درباره همه چیزهایی که به هوش مصنوعی مربوط است در حال تغییر است.این تغییر ضربه‌ای فوری به شرکت‌های سازنده تراشه وارد می‌کند که در صورت کاهش سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی، ممکن است با تقاضایی محدود برای محصولات خود مواجه شوند. در واقع، هفته‌های اخیر باعث ترس بیشتر این شرکت‌ها از تغییر روحیه سرمایه‌گذاران شده است. در هفدهم ژوئیه، دونالد ترامپ با مطرح کردن این پیشنهاد که تایوان باید هزینه دفاع خود در برابر چین را بپردازد، سهام نیمه‌هادی‌ها را کاهش داد. تایوان حدود نیمی از پیشرفته‌ترین تراشه‌های جهان را تولید می‌کند و بنابراین در برابر تهاجم چین آسیب‌پذیر است. همزمان با شرکت‌های فناوری، درباره اقتصاد آمریکا نیز اخبار بدی به گوش می‌رسد. دومین عاملی که سرمایه‌گذاران را تحت فشار قرار می‌دهد همین موضوع است. تا همین اواخر «خبر بد همان خبر خوب است» شعار بازار بود و هیچ عامل خبری نمی‌توانست اثر شدیدی بر بازار از خود نشان دهد. هر نشانه‌ای از کند شدن رشد یا ضعیف‌تر شدن بازار کار برای قیمت دارایی‌ها خوب بود؛ زیرا به این معنی بود که تورم احتمالاً در سطح پایین می‌ماند و این موضوع به فدرال‌رزرو اجازه می‌داد تا نرخ‌های بهره را سریع‌تر کاهش دهد. اما زمانی که گزارش مشاغل آمریکا در 2 اوت منتشر شد، اوضاع تغییر کرد: اخبار بد اکنون واقعاً اخبار بد است. سومین نیرویی که بازارها را تحت تأثیر قرار داده است، وضعیت ین ژاپن است. ین ژاپن در هفته‌های اخیر در برابر سبدی از ارزهای تجاری با بالاتری سرعت خود در نسبت به دو دهه اخیر، تقویت شده است. این تا حدی به‌دلیل تصمیم غیرمنتظره بانک مرکزی ژاپن برای افزایش یک‌دهم درصدی نرخ بهره در 31 ژوئیه است. نتیجه این تغییر این بوده است که ارزش ین در طول یک ماه اخیر بیش از 10 درصد افزایش یافته است. افزایش ارزش ین به‌طور خودکار قیمت سهام ژاپن را کاهش داد؛ زیرا بسیاری از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهانگردی این کشور مانند هیتاچی، سونی و تویوتا درآمد خود را در خارج از کشور با استفاده از دلار به کشور، می‌آورند. همزمان با افزایش قیمت ین، شاخص دلار که نمایانگر ارزش دلار است، در چند روز اخیر با کاهش روبه‌رو شده است. بخشی از کاهش شاخص سهام در ژاپن ممکن است با این اثر توضیح داده شود. با این حال، اثر احتمالاً مهم‌تر، مربوط به کاهش معاملات محبوب ژاپنی‌ها است.ین ژاپن پیش از این، کم ارزش‌گذاری شده بود و سیاست پولی بانک مرکزی ژاپن، نرخ بهره پایین بود. ترکیب این دو امکان دریافت وام ارزان به ین، تبدیل عواید به دلار و سرمایه‌گذاری در اسناد خزانه را برای ژاپنی‌ها فراهم می‌آورد که بسیار بیشتر از هزینه یک فعالیت تجاری است؛ اما با افزایش نرخ‌های بهره ژاپن و کاهش نرخ‌های بهره آمریکا، این معاملات جذابیت کمتری پیدا کرده است. بدتر از آن، تقویت سریع ین هزینه دلاری برای بازپرداخت بدهی را افزایش می‌دهد و به معاملات آسیب می‌زند. تحولات شدید چند هفته گذشته بسیاری از سرمایه‌گذاران را مجبور به فروش دارایی‌های خود کرده است که به بی‌ثباتی در بازار سهام داخلی و جهانی می‌افزاید.
مانند همیشه در پایان پرتلاطم، اکنون اولین سؤال این است که آیا – جایی در میان هرج و مرج – قیمت یک دارایی به اندازه کافی نوسان کرده است که آن دارایی را به کلی به خطر بیندازد. در این زمینه، کاهش قیمت طلا و کاهش سهام بانکی، بد یمن به نظر می‌رسند. سؤال مرتبط دیگر این است که آیا وضعیت هفته‌های آینده بهتر خواهد بود یا بدتر؟ با فرض اینکه هیچ سرمایه‌گذار بزرگی تصور نکند که اکنون زمان فروش است و مطابق با روحیه جمعی حرکت نکند، می‌توان امیدوار بود که روند بازارها تغییر کند. در غیر این صورت، اوضاع اصلاً خوب نخواهد بود.
