محمدابراهیم رئیسی کارشناس حوزه آب: مساله پسروی دریای خزر بسیار مهم و حائز اهمیت است با این وجود این روزها مهم‌تر از پیش‌روی و یا پسروی آب دریای خزر؛ کیفیت آن مهم و در معرض خطر است. اکنون خزر در حال تبدیل به حوضی است که مملو از آب آلوده و فاضلاب است، از یک طرف آلودگی نفتی آذربایجان است که به سواحل ما می‌رسد و از سوی دیگر فاضلاب شهرهای سواحل داخل کشور خودمان است که وارد دریا می‌شود.
اکنون فارغ از پیشرفت و پسرفت؛ دریای خزر خواص اقتصادی خود را از باب تولید موجودات دریایی از دست می‌دهد و در عین حال رونق سابق را به لحاظ حمل و نقل دریایی ندارد بنابراین بیش از اینکه نگران پیشرفت و پسرفت باشیم باید نگران شرایط خدمات اکوسیستمی که دریای خزر به ما ارائه می‌داد، باشیم، به طوری که در حال حاضر تعداد ماهی‌ها کم و به همان نسبت ماهیگیر زیاد شده و این موضوع روی شیلات خزر تأثیر گذاشته است.
مبحث بعدی در این حوزه تغییرات اقلیم، استفاده از آب زیرزمینی و هم سدهایی که احداث شده است که در پسروی آب دریا مؤثر بوده کلیت آثار اقتصادی عقب رفتن خزر کم‌کم در خلیج گرگان مشاهده می‌شود به طوری که این منطقه در حال تبدیل به منشأ گرد و غبار است و حتماً به استان‌های ساحلی ضربه اقتصادی می‌زند.
موضوع مهمی دیگری که ما باید به آن باید توجه کنیم و در مناسبات دو کشور ایران و آذربایجان مورد مذاکره قرار گیرد، مسئله آلودگی است که از سمت آذربایجان وارد سواحل ایران می‌شود، امسال باید از فرصت کاپ 29 باکو که مهمترین تغییرات اقلیمی در جهان را بررسی می‌کند، استفاده کنیم و در این باره صحبت کنیم.
جمهوری آذربایجان بعد از استقلال روی منابع نفت و گاز بعنوان منبع درآمد اصلی تمرکز کرد و اکنون در حال برداشت از منابع نفتی خزر است، جهت گردش آلودگی در این دریاچه خلاف جهت عقربه‌های ساعت است و این یعنی اینکه اگر هنگام برداشت نفت آذربایجان؛ آلودگی نفتی وارد دریا شود به طور طبیعی وارد سواحل ایران می‌شود و این مسئله‌ای است که در مذاکرات باید مورد توجه قرار گیرد.
علاوه بر آلودگی نفتی از سوی آذربایجان؛ مسئله عدم وجود شبکه جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب در شهرهای ساحلی است که باعث شده فاضلاب وارد دریا شود و این آلودگی را افزایش داده و محیط را برای گردشگری و رشد موجودات دریایی از جمله گونه در حال انقراض فک خزری نامناسب می‌کند.
