علیرضا خامه‌زر عضو اتاق بازرگانی ایران: با روی کار آمدن حکومت سرپرست امارت اسلامی در افغانستان سازوکار جدیدی بر کسب‌وکارهای افغانستان حاکم شده و این موضوع می‌طلبد که ایران جایگاه خود را در این همسایه 40 میلیون نفری بازیابی کند.
افغانستان ذخایر معدنی بکری دارد و این ذخایر با روی کار آمدن حکومت جدید مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته و این در حالی است که ایران هم مصرف‌کننده شماری از مواد معدنی موجود در خاک افغانستان است و هم در خدمات فنی و مهندسی در بخش معدن از توانمندی‌هایی برخوردار است که در اکتشاف، استخراج و فرآوری مواد معدنی این کشور به کار می‌آید.
موضوع مهم دیگر ضعف افغانستان در تأمین انرژی موردنیاز تولید به ویژه برق است و این ضعف فرصتی را برای ایران فراهم می‌آورد تا مواد معدنی خام افغانستان را به کشور وارد و پس از فرآوری در قالب مواد نیمه‌خام بار دیگر به افغانستان صادر کند؛ زغال سنگ، سنگ روی، سنگ سرب، تالک، سنگ آهن، کانی مس و سنگ‌های ساختمانی ذخایری هستند که در افغانستان وجود دارند و صنایع ایران می‌توانند آنها را فرآوری و سپس مصرف و یا صادر کنند.
برای تحقق این امور نیاز به افزایش رفت‌وآمدهای دیپلماتیک میان دو کشور است. همچنین به همین منظور در اواخر ماه جاری نمایشگاه دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران در کابل برگزار می‌شود، علاوه بر اینها کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و افغانستان در سال گذشته با حضور هیات طالبان در ایران تشکیل شد و وزارت جهاد کشاورزی از سوی ایران به عنوان مسئول این کمیسیون مشترک انتخاب شد؛ در پی این فعالیت‌ها فعالان تجاری در استان‌های مرزی نیز فعالیت خود را در رابطه با افغانستان توسعه دادند.
راه‌اندازی دفتر نظام مهندسی معدن ایران در کابل به عنوان اقدام مؤثر دیگری برای توسعه همکاری معدنی دو کشور است ایران فارغ از معادن بر واردات محصولات کشاورزی و در ادامه محصولات دامی از افغانستان نیز متمرکز است، این اقدام از آنجا اهمیت دارد که در حال حاضر ایران در تجارت با افغانستان در جایگاه صادرکننده نقش بسیار پررنگ‌تری دارد و ارزش واردات ایران از افغانستان از سالانه 40 میلیون دلار بیشتر نمی‌شود، بنابراین از موازنه تجاری فاصله زیادی داریم.
ارزش سالانه صادرات ایران به افغانستان 2 تا 3 میلیارد دلار است و البته کشور ما بیشترین سهم را از بازار کالاهای صادراتی به افغانستان دارد و 600 قلم کالا از ایران به افغانستان می‌رود، گفتی است در سال گذشته ارزش واردات افغانستان از کل دنیا 9 میلیارد دلار بوده و صادرات افغانستان به جهان حدود 1.5 میلیارد دلار بوده است.
استانداردهای سختگیرانه وزارت کشاورزی ایران از اصلی‌ترین چالش در واردات محصولات کشاورزی و دامی از افغانستان است انار قندهار، انگور، زردآلو، هندوانه و خشکبار افغانستان می‌تواند در سردخانه‌های ایران ذخیره و به مقاصد دیگر صادر شود، افغانستان به دلیل ضعف در تأمین برق که پیش‌تر به آن اشاره شد امکان انبار کردن محصولات کشاورزی را ندارد همچنین واردات محصولات کشاورزی و معدنی افغانستان می‌تواند به هموار شدن مسیر صادرات ایرانی‌ها به این کشور بینجامد.اکنون منطقه ویژه اقتصادی ماهیرود در مرز ماهیرود برقرار است و تمام این پروژه به طور کامل در مالکیت بخش خصوصی ایران قرار دارد و توسط این بخش مدیریت می‌شود و البته افغانستانی‌ها هم در این منطقه سرمایه‌گذاری‌های بسیاری کرده‌اند، گفتنی است این مرز در انتقال مشتقات نفتی و سوخت به افغانستان اهمیت زیادی برای افغانستانی‌ها دارد.
