رجا ابوطالبی روزنامه نگار: وزیر اقتصاد دولت چهاردهم با حضور در برنامه‌ی تلویزیونی سخنانی در مورد بورس نیز به زبان آورد که ماحصل آن، افزایش اقبال و تقاضا به بازار سرمایه بود.
بازار سرمایه تا پایان تابستان 1399 توانست قله‌های جدیدی را فتح کند و رشد عجیبی را نیز تجربه کرد. حال که 4 سال از آن رشدهای شارپی بازار سرمایه می‌گذرد، سوالی بزرگ برای فعالان بورس ایجاد شده است: چرا بازار در خصوص اخبار منفی به سرعت واکنش می‌دهد اما در مورد اخبار مثبت بی‌تفاوت است؟
بازاری که خبر تجدید ارزیابی خودرویی‌ها در آن مخابره شد و بدون واکنش به مسیر خود ادامه داد. در زمان دیگر کاهش نرخ اوراق اخزا واضحا می‌توانست سبب رشد چند درصدی شاخص‌های بورس شود که بازهم راه حل نبود. حتی بازگشت به فرمول قبلی نرخ خوراک پتروشیمی‌ها که سودهای هزار میلیاردی را به حساب شرکت‌ها عودت داد، سبب نشد تا اقبال به بازار قوت گیرد. البته که مصوبه پنهان اردیبهشت در از بین بردن اعتماد سرمایه‌گذاران بی تاثیر نبود، اما می‌توان پاسخ به این سوال را در جای دیگری نیز جست‌وجو کرد.به نظر می‌رسد یک متغییر بیش از سایرین توانسته علت ریزش 4 ساله بورس را توجیه کند و آن حاشیه سود شرکت‌ها است. موضوعی که وزیر جدید اقتصادی به آن واکنش داد و گفت: سود شرکت‌های بورسی تقریبا نصف شده است که منشا آن قطعا تصمیمات دولت است. ما باید اعتماد را به بازار برگردانیم.بررسی‌ها نشان می‌دهد که دکتر همتی مشکلات اهالی بازار را به خوبی درک کرده است؛ چرا که سخنان او با بازار کاملا تطابق داشته و از زمستان 1399 تا به امروز، سود شرکت‌های بورسی نصف شده است. این یعنی در مدت زمان مذکور، سود خالص بنگاه‌های تولیدی از 28 درصد به 13 درصد رسیده است. همین آگاهی می‌تواند نویدبخش روزهای مثبتی را بدهد. وزیری که علت این ریزش را تصمیمات دولت می‌داند، حال زمام امور دولت را در ید اختیار خود می‌بیند و با اعمال سیاست‌هایش، می‌تواند خونی تازه در بدن نیمه جان بورس تزریق کند.در همین راستا صادق الحسینی اقتصاددان نیز مهم‌ترین مشکل بازار سرمایه را تصمیمات دولت خواند و گفت: مهم‌ترین مشکلی که بازار سهام با آن مواجه است قیمت گذاری گسترده کالاها توسط دولت و سرکوب درآمد ارزی شرکت‌هاست.
بحران ناترازی انرژی
بررسی حاشیه سود خالص بنگاه‌های تولیدی در بازار سرمایه علاوه بر قیمت‌گذاری دستوری و سرکوب درآمد ارزی، بحران ناترازی انرژی را به خوبی به تصویر می‌کشد. تابستان 1401 و 1402 که شرکت‌ها با قطعی گاز دست و پنجه نرم می‌کردند، حاشیه سود آن‌ها نیز کاهش یافت. لازم به ذکر است که بنگاه‌ها با علم بر این موضوع تولیدات ماه‌ها و فصل‌های گذشته خود را در این فصل با قیمت بالاتری به فروش می‌رسانند تا بتوان بخشی از هزینه‌های ثابت خود را سرریز کنند. اما با این حال بحران انرژی تاثیر به‌سزایی در کاهش سود آوری بنگاه‌ها داشته است.
با این تفاسیر به نظر می‌رسد وزیر اقتصادی جدید دست روی ریشه‌ای ترین مشکل بازار گذاشته که توجه به آن می‌تواند تهدیدهای حول بازار را خنثی کند.
