مرتضی عزتی عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس: بررسی ادعای ناترازی سوخت حاوی نکاتی است که بایدبدان توجه شود. نخست اینکه تراز دو طرف دارد. یکی طرف تولید و دیگری طرف مصرف. برای درک بهتر موضوع اشاره کوتاهی به تولید و مصرف بنزین در کشور می‌کنیم.ظرفیت پالایشگاه‌های نفت کشور اکنون بیش از 2 میلیون و 300 هزار بشکه در روز است که حدود 360 میلیون لیتر می‌شود. از هر واحد نفت خام در پالایشگاه‌ها، می‌توان بیش از 85 درصد بنزین، نفت گاز، بنزین هواپیما و محصولات مشابه به دست آورد. ولی اگر همه مسایل دیگر را درنظر بگیریم و فرض کنیم 60 درصد ظرفیت برای تولید بنزین و نفت گاز قابل استفاده باشد، می‌توان حدود 210 میلیون لیتر بنزین و گازوییل در روز تولید داشت. البته حدود 700 میلیون بشکه در روز نیز ظرفیت درحال ساخت داریم که در آینده به ظرفیت موجود اضافه خواهد شد، یعنی ظرفیت موجود حدود 30 درصد افزایش خواهد یافت و تولید این دو محصول می‌تواند به 280 میلیون لیتر در روز برسد. بر این پایه با توجه به مصرف 130 میلیون لیتر بنزین و حدود 80 میلیون لیتر نفت گاز، می‌توان گفت در بخش تولید محدودیت نداریم و می‌توان حتی بیش از مقدار مصرف موجود، تولید کرد.از سوی دیگر باید در نظر داشت بر پایه اظهارات مقامات و آمارهای در دسترس در سال جاری، واردات بنزین نداشته‌ایم. در همین حال صادرات بنزین هم داشته‌ایم.در اینجا صادرات، فروش به خودروهای خارجی و قاچاق سوخت خودرو در آمار مصرف کشور محاسبه می‌شوند که این رقم بیش از حدود بیست میلیون لیتر برآورد می‌شود. حال با علم به این نکته باید در نظر داشت طبق آمار روزانه 210 میلیون لیتر سوخت خودرو یعنی بنزین و گازوییل در کشور توزیع می‌شود، به این ترتیب در حال حاضر روزانه بیش از 20 میلیون لیتر مازاد تولید بر مصرف در این بخش وجود دارد. این به معنی آن است که تراز مثبت قابل توجهی داریم. بر این پایه به روشنی می‌توان گفت که مساله ناترازی بنزین وجود ندارد و حتی اگر مصرف افزایش بیاید نیز ناترازی نخواهیم داشت.در عین حال باید در نظر داشت با کاهش سفرهای تابستانی و آغاز پاییز، مصرف سوخت خودرو نیز احتمالا حدود 10 میلیون لیتر در روز کاهش می‌یابد. همچنین اگر هم قرار شد وارداتی انجام شود دولت می‌تواند آن را به صادراتی که با قیمت بالاتر از 35 هزار تومان در حال انجام است تخصیص دهد. افزون بر این می‌توان با همین پالایشگاه‌های موجود، تولید بنزین را نیز افزایش داد و به ویژه اینکه برای آینده ظرفیت پالایشگاه‌های در حال ساخت نیز وجود دارند.می‌توان گفت به احتمال زیاد با توجه به وضعیت مدیران و راحت‌طلبی آنها و نیز کسری بودجه دولت، یک راه آسان برای رفع ناترازی بودجه، گرفتن پول از مردم به شیوه‌های مختلف از جمله گران کردن سوخت است. بر این پایه احتمالا مساله اصلی آن است که دولت می‌خواهد درآمدهای بودجه را افزایش دهد.دولت باید تامین مالی خود را در راه‌های دیگر مانند افزایش تولید جستجو کند و در زمینه سوخت نیز از راه هایی مانند حذف قاچاق و فروش آن استفاده کند تا بتواند سالانه حدود 3 میلیارد دلار از این راه به دست آورد یا اقدامات میانمدتی چون افزایش کارایی خودرو و سوخت را در دستور کار قرار دهد چرا که این اقدامات موجب کاهش مصرف و ایجاد امکان صادرات خواهد شد . در این صورت صادرات بنزین حتی برای دولت درآمد ارزی ایجاد خواهد کرد.
