سید مرتضی ناصریان کارشناس ارشد حمل و نقل: روند رشد حمل‌ونقل ریلی کشور مطلوب نیست، و جهش در حمل‌ونقل ریلی کشور لازم است و می‌تواند در فرآیند توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور مؤثر باشد؛ بر همین اساس رشد صنعت ریلی نیازمند مدیریت اصولی و همه جانبه و تخصصی است.
خدمات حمل‌ونقل یکی از عوامل مؤثر و پیشران اقتصاد کشور به شمار می‌رود اما طی 2 دهه گذشته به حوزه حمل‌ونقل توجه علمی و صحیحی نشده است.
با توسعه و مدیریت حوزه حمل‌ونقل، بی‌شک می‌توان شرایط بهتری را در بخش‌های اقتصادی و اجتماعی کشور (صادرات و واردات، تولید معادن و کارخانه‌ها، گردشگری، مسافرت و ترانزیت) فراهم کرد، این بخش‌ها خواستار بهره‌مندی از ماهیت اصلی حمل‌ونقل هستند، لذا بخش حمل‌ونقل به عنوان پیشران کلیدی در اقتصاد کشور، دچار مشکلات اساسی (کمبود خدمات حمل‌ونقل همگانی، آمار بالای سوانح و تلفات آن، مصرف انبوه سوخت، آلایندگی، پایین بودن سطح کیفی خدمات ترابری به تناسب قیمت‌ها و…) است.
آنچه که در حوزه حمل‌ونقل زمینه شکوفایی بالاتری دارد و با توسعه پایدار هماهنگی دارد، حمل‌ونقل ریلی خواهد بود، زیرا فرصت‌های قابل توجهی برای رشد این صنعت فراهم است که متأسفانه عملی نمی‌شود؛ آمار بهره‌وری در راه‌آهن ایران در شبکه و ناوگان ریلی نصف شاخص‌های میانگین جهانی است. اگر راه‌آهن کشورمان را با کشورهای پیشرو در صنعت ریلی (مانند روسیه، چین و آمریکا) قیاس کنیم، شاخص‌های ایران نسبت به میانگین آنها 6 برابر پایین‌تر است که این آمار نشان می‌دهد که نقص‌های جدی در راه‌آهن ایران وجود دارد و برای رفع این نواقص دولت چهاردهم باید تدابیری داشته باشد و اگر موانع موجود در صنعت ریلی کشور به صورت جامع بررسی و با اولویت‌بندی رفع شوند، قطعاً بهره‌وری مطلوبی از امکانات موجود بخش ریلی کسب خواهیم کرد. و می‌توان خدمات مناسب‌تری به صاحبان بار و مسافرین ارائه کرد
راه‌آهن‌های که در کشور ساخته می‌شود، بناست سالانه بار انبوه در مقیاس چند میلیون تن یا مسافرین در مقیاس صدها هزار نفر یا بیشتر را جا به جا کند اما طبق مشاهدات خطوط ریلی که ساخته شده آمار قابل توجهی از مسافر و بار را جا به جا نمی‌کند؛ بعضی از این خطوط ریلی فایده چندانی ندارند و برخی دچار گلوگاه ظرفیتی هستند، به عبارت دیگر شبکه ریلی راه‌آهن متعادل نیست و جا دارد هر چه سریع‌تر طرح جامع حمل و نقل مصوب شود تا از افراط و تفریط در برنامه‌های توسعه خطوط پرهیز شود. به طور مثال خطوط ریلی موجود طی دهها سال با سرمایه‌های نجومی در کشور ساخته شده‌اند اما به دلیل عدم نگهداری درست از شبکه ریلی، وضعیت مناسبی ندارند و موجب کاهش سرعت قطارها می‌شود، به همین دلیل تعمیر و نگهداری شبکه ریلی نسبت به ساخت خطوط ریلی جدید اولویت بیشتری دارد.
رخی از خطوط ریلی گلوگاه ظرفیتی به شمار می‌روند، یعنی تقاضای ترابری در برخی از خطوط ریلی بالاست اما زیرساخت آن پاسخگوی حجم تقاضا نیست؛ نقاطی که گلوگاه ظرفیت هستند نیازمند چاره‌جویی و افزایش ظرفیت هستند و نسبت به احداث خطوط جدید اولویت دارند؛ البته راهکار افزایش ظرفیت هر خط ریلی نیز باید با بررسی تخصصی معلوم شود.
