جواد هدایتی کارشناس حمل و نقل: هدف‌گذاری ترانزیت 40 میلیون تن برنامه هفتم است که ابلاغ شده و متولیان بخش ترانزیت از جمله سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای به عنوان دستگاه اجرایی، مکلف است تمام تلاش خود را انجام دهد تا این برنامه محقق شود و یا به تحقق حداکثری برسیم.البته باید توجه داشت که این عدد در هدف‌گذاری ترانزیت، بلند پروازانه‌است و چالش‌ها و مشکلات زیاد خاص به خود را دارد اما یک فرصت محسوب می‌شود چراکه با توجه به اتفاقات چند سال اخیر به ویژه پس از کرونا که از بن بست حمل ونقل و تجارت حمل و نقل زمینی رخ داد، شاهد یک روند رو به رشد در ترانزیت این حوزه بودیم.استفاده از این فرصت‌های ترانزیتی برای کشور و با این هدف‌گذاری‌ها، شرایطی ایجاد می‌کند که می‌توانیم مشکلات این حوزه را جدی‌تر ببینیم و به آنها بپردازیم. مانند اینکه تشکیل ستاد ملی ترانزیت به ریاست رییس جمهوری در برنامه هفتم دیده شده و این موارد از فرصت‌هایی است که هدف‌گذاری ترانزیتی در برنامه هفتم ایجاد کرده‌است چراکه ظرفیت این ستاد ملی منجر به بهبود فرایندهای داخلی و افزایش هماهنگی‌ها و ارتقای زیرساخت‌ها خواهد شد.در موضوعات بین‌المللی باید گفت تمام کشورها بدون تعارف در بحث ترانزیت رقیب هم هستند و تنها بحث اسراییل نیست ممکن است یک کشور در کریدوری همکار و شریک کشورمان و در کریدوری دیگر رقیب ما باشد. برای مثال کشور روسیه در کریدور شمال- جنوب همکار ایران است اما در کریدور زنگزور و غرب به شرق رقیب ایران به حساب می‌آید.شکل گیری کریدورها می‌تواند از ایده‌های اتصالی شروع شود که نمونه آن کریدور آیمک است. همچنین، کریدور میانی یا تراسیکا که بنیان و راه اندازی آن به سه دهه گذشته برمی‌گردد و با تمام مشکلاتی که شکل گیری این کریدور داشت از جمله ترانشیپمنت در دریای سیاه، دریای خزر و ضعف زیرساختی مناطق قفقاز و آسیای میانه، اما از آنجایی که پشت آن یک اراده سیاسی با این هدف که ایران و روسیه در این مسیر حضور نداشته باشند، در نهایت این کریدور شکل گرفت. برای راه‌اندازی آن هم سرمایه‌گذاری قدرت‌های بین‌المللی و چانه‌زنی بین کشورها انجام شد و همان بحث ایجاد اشتراکات که به آن اشاره کردم، بین کشورها شکل گرفت و این اجماع منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به نتیجه رسید و این کریدور امروز کار می‌کند.اما با این ادبیات که ایران از یک کریدورهای منطقه حذف می‌شود یا ایران را دور می‌زنند، موافق نیستم و از این بابت نگرانی وجود نداردمعتقدم اگر ایران برنامه‌ریزی خوبی برای استفاده از ظرفیت‌های منطقه داشته باشد، با کریدورهای رقیب منطقه هم می‌تواند ساختار تعاملی ایجاد کند تا فرصت‌های جدیدی ایجاد شود. در همین کریدور «راه توسعه» عراق، ایرانی می‌تواند از طریق مرزهای خسروی، مهران به مسیر توسعه متصل شود و برای حوزه آسیای میانه دسترسی خوبی ایجاد کند که به دنبال آن بار کشورهایی مانند عربستان و اردن حتی منطقه شاخ آفریقا از خسروی وارد ایران شوند که این امر یک فرصت برای ایران محسوب می‌شود.
