حسن بهشتیپور تحلیلگر مسائل خاورمیانه: سفر آقای عراقچی به عراق و مصر را که رسانههای عربی خبر از آن دادند، در ادامه دیپلماسی مهار جنگ یا مهار توسعهطلبی اسرائیل است. به همین دلیل بود آقای عراقچی شجاعانه به بیروت سفر کرد تا به مردم بیروت و لبنان اعلام کند که هدف از این سفر، تقویت روابط و همکاریهای دو جانبه است و ایران در این شرایط از آنها حمایت میکند. پس از آن، ایشان به عربستان سعودی و سپس به قطر رفت که هر دو کشور تأثیر تعیینکنندهای در معادلات صلح در خاورمیانه دارند. قطر به عنوان یکی از طرفهای مذاکرهکننده برای آتشبس در غزه با همکاری مصر عمل کرده است و عربستان سعودی نیز در معادلات قدرت آینده خاورمیانه نقش بسزایی دارد. این موضوع بهویژه در خصوص صلح ابراهیم که به دلیل حوادث هفتم اکتبر عملاً بینتیجه ماند، حائز اهمیت است.
ادامه این روند از سوی عراقچی در عراق و مصر که هر دو کشور تأثیر تعیینکنندهای دارند، بسیار مهم است. عراق به دلیل هممرز بودن با سوریه و ایران و مصر به دلیل نقش کلیدیاش در تحولات غزه، از اهمیت ویژهای برخوردارند. سفر عراقچی به مصر اگر محقق شود، میتواند به عنوان یک نقطه عطف در روابط دو کشور تلقی شود. به یاد ندارم که وزیر خارجهای در کشورمان پس از انقلاب به مصر سفر کرده باشد، ولی به طور کلی این سفر میتواند اهمیت ویژهای داشته باشد.
عادیسازی روابط ایران و مصر در معادلات قدرت آینده خاورمیانه بسیار تعیینکننده است، همانطور که عادی سازی روابط ایران و عربستان یک نقطه عطف بود، عادیسازی روابط ایران و مصر هم یک نقطه عطف در روابط دوجانبه و معادلات قدرت در غرب آسیا و شمال آفریقا است. این سفر به وضوح محور اصلیاش علاوه بر روابط دوجانبه، موضوع صلح و ثبات در منطقه و راههای دستیابی به یک صلح عادلانه در خاورمیانه خواهد بود. به هر حال، آتشبس در غزه و لبنان بههمپیوستهاند و نمیتوان آنها را از یکدیگر جدا دانست. این در تضاد با رویکرد نتانیاهو است که به دنبال افزایش بحرانهاست، بهویژه تا پیش از انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در 15 آبان، امیدوار است بتواند با آمدن ترامپ وضعیت خود را در اسرائیل تثبیت کند. نتانیاهو به شدت تحت فشار است اگرچه با ترور رهبران حزبالله برای خود دستاوردسازی انجام داد اما به نظر میرسد این موضوع همچنان به عنوان یک اصل اساسی دنبال میشود که اسرائیل به دنبال خلق بحران است و ایران برعکس میخواهد به صلح و ثبات در منطقه برسد.
از طرفی اقدام قالیباف در بیروت هم یک سفر نمادین بود و پیام رهبری و رییسجمهور را به لبنان مخابره کردند. آقای قالیباف به عنوان رییس مجلس از طرف ایران نشان دادند که در صحنه حضور دارند و فقط با حرف این حمایت صورت نمیگیرد و تا جایی که امکان دارد ایران کمک کننده صلح و ثبات در لبنان است. پیام آقای قالیباف از یک سو روشن است و نشاندهنده حمایت از مردم لبنان است و از سوی دیگر، بیانگر اراده جدی ایران برای برقراری صلح و ثبات از طریق همکاریهای منطقهای است. همچنین، اقدام نمادین ایشان، که خودشان خلبان هواپیما برای سفر به لبنان بودند، نشان میدهد که مسئولان ایران در ه ابعاد آمادگی لازم را دارد.