محسن پاک آیین روزنامه نگار: اجلاس وزرای امور خارجه همکاری‌های منطقه‌ای در قفقاز، با حضور کشورهای ایران، روسیه، آذربایجان و ارمنستان در استانبول ترکیه برگزار شد.
این نشست موسوم به (3+3) اگر چه با غیبت گرجستان همراه بود اما اراده بازیگران اصلی قفقاز برای استقرار صلح و ثبات در این منطقه و جایگزین کردن همکاری بجای تنش را به نمایش گذارد. در این رابطه توجه به نکات زیر حائز اهمیت است.
- در این مقطع که مراحل نهایی امضای توافقنامه صلح بین آذربایجان و ارمنستان طی می‌شود، برگزاری چنین نشستی یک اقدام بموقع و لازم بود و موجب شد که کشورهای تاثیرگذار همچون ایران، روسیه و ترکیه به این جمع بندی برسند که باید به نهایی‌سازی توافقنامه صلح کمک کنند. در این صورت، با پیوند آذربایجان و ارمنستان در اقتصاد منطقه، ثبات و امنیت ایجاد خواهد شد و شکل‌گیری توسعه اقتصادی قفقاز را در پی خواهد داشت.
- بر اساس اخبار منتشره، باکو و ایروان در مورد حدود 17 بند از بندهای بیست گانه قرارداد صلح توافق دارند و تنها چند بند دیگر باقی مانده که با حُسن نیت دو کشور و کمک‌های کشورهای منطقه می‌تواند محقق شود. رویکرد سازنده جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان در پذیرش تمامیت ارضی یکدیگر و عدم تغییر مرزهای بین المللی، منجر به بازگشت قره باغ به جمهوری آذربایجان و رفع سایه جنگ از استان سیونیک در ارمنستان و زمینه سازی برای تأمین حقوق ارامنه قره باغ شد. موکول کردن موضوع اختلاف برانگیز گذرگاه زنگزور به بعد از امضای توافقنامه صلح نیز، حکایت از تمایل جدی باکو و ایروان برای ایجاد ثبات و آرامش در قفقاز داشت.
- جمهوری اسلامی ایران با پذیرش احداث خط ریلی جمهوری آذربایجان از گذرگاه ارس، امکان دسترسی ریلی جمهوری آذربایجان از شهر آغبند به نخجوان را فراهم کرد و با مشارکت مثبت خود، گام مهمی در مسیر حل اختلافات منطقه‌ای برداشت. ایران نشان داد که برای بازبودن مسیرهای ارتباطی اهمیت قائل است و به همین دلیل در طول سی سال جنگ قره باغ نیز جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان و ترکیه از مسیرهای حمل و نقل ایران استفاده کردند.
- طبعاً کشورهای خارج از منطقه که منافع‌شان را در تداوم جنگ و اختلاف بین آذربایجان و ارمنستان جستجو می‌کنند از جمله آمریکا، اسرائیل و چند کشور اروپایی؛ از توافق نهایی صلح بین این دو کشور ناراضی بوده و ممکن است اقداماتی در جهت ایجاد مانعی برای شکل‌گیری این تفاهم و یا تعویق آن داشته باشند. بنابراین باید این دو کشور همچنین بازیگران اصلی منطقه هوشیار باشند و از ترفندهای کشورهای غربی برای ایجاد اختلال در مسیر صلح جلوگیری کنند. در اجرای تفاهمات نشست استانبول می‌توان امیدوار بود که مشکلات منطقه با حضور کشورهای ذیربط و بدون دخالت کشورهای فرامنطقه‌ای و غربی حل و فصل شود.
- وزرای امورخارجه در این نشست و در حاشیه آن، در دیدارهای دوجانبه به نسل کشی مردم فلسطین توسط رژیم صهیونیستی توجه خاص داشتند و رویکرد مشترک اعضای گروه 3+3 در حمایت از مردم غزه و و لبنان و برقراری فوری آتش بس، یک اقدام مفید و ارزنده تلقی می‌شود.
