محمدحسین سیف اللهی مقدم روزنامه نگار: گروه اقتصادی: تنش در تنظیم بازار کالاهای اساسی، انتقادات بسیار زیادی را به دنبال داشته است؛ کارشناسان می گویند هنوز اقدام موثری از سوی وزارتخانه‌های صمت و کشاورزی دیده نشده است.
از یک سو گفته می‌شود انبارها پر از برنج است و نیازی به واردات برنج نیست و از طرفی ماجرایی دیگر در بازار رقم می‌خورد. جدیدترین اطلاعات مرکز آمار از متوسط قیمت خرده فروشی مواد خوراکی در تهران در هفته منتهی به 27 مهر نشان می‌دهد فقط در یک ماه اخیر متوسط قیمت برنج 17 درصد افزایش یافته است.
بر اساس گزارش مرکز آمار قیمت برنج خارجی در سی روز گذشته از کیلویی 60 هزار و 430 تومان به 70 هزار و 700 تومان افزایش یافت. برنج ایرانی هم از 122 هزار و 500 تومان به 123 هزار و 500 تومان رسیده است. گزارش‌های میدانی نیز افزایش قیمت برنج به ویژه برنج خارجی را تأیید می‌کند به طوری که هر گونی برنج هندی 10 کیلوگرمی در بازار از محدوده ششصد و خرده‌ای هزار تومان به 800 هزار تومان صعود کرده است.
برنج ایرانی هم گران شد!
رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی نیز در این زمینه گفته است: در یک ماه گذشته قیمت عمده‌فروشی هر کیلوگرم برنج پاکستانی 37 هزار تومان بود، اما اکنون به 60 هزار تومان رسیده است و قیمت هر کیلوگرم برنج هندی در عمده‌فروشی‌ها که 45 هزار تومان بود، هم‌اکنون به 75 تا 76 هزار تومان صعود کرده است. به گفته او، بهای هر کیلوگرم برنج ایرانی نیز در یک ماه گذشته بین هفت تا 10 هزار تومان افزایش داشته است.
تنش برنج در استان‌های جنوبی!
براساس این گزارش در روزهای اخیر مجمع نمایندگان استان‌های ساحلی و جنوب کشور هم طی نامه‌ای به رئیس‌جمهوری، به کمبود و افزایش قیمت برنج و فشار بر قشرهای کم‌درآمد استان‌های ساحلی و مرزی اشاره کرده بودند. در این نامه که به امضای بیش از 20 نماینده مجلس رسیده بود، آمده: با توجه به کمبود شدید برنج در بازارهای استان‌های جنوبی و به‌دنبال افزایش قیمت و فشار ناشی از آن بر اقشار کم‌درآمد که مصرف‌کننده برنج وارداتی هستند و عمدتاً ساکن استان‌های ساحلی و مرزی می‌باشند خواهشمند است دستور فرمائید نسبت به خروج برنج وارداتی که در گمرکات کشور رسوب دارد، اقدام لازم معمول دارند.
ورود کمیسیون کشاورزی اتاق به ماجرا
ابعاد این ماجرا تا اندازه‌ای گسترده شد که اخیراً رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران نیز طی نامه‌ای از معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی خواستار رسیدگی به بازار برنج وارداتی شد.
در این نامه با اشاره به چالش‌های ایجاد شده در حوزه بازار برنج و نامه اتاق هرمزگان در این خصوص عنوان شده است: کمیسیون کشاورزی اتاق ایران همواره بر اهمیت تنظیم متوازن و پایدار بازار در نقاط مختلف کشور، به ویژه استان‌های جنوبی، تأکید دارد. موارد مطرح شده از جمله تأثیر ممنوعیت فصلی واردات برنج بر تعادل عرضه و تقاضا و مشکلات ناشی از آن، به خصوص افزایش قیمت تا 60 درصد در برخی استان‌ها، به خوبی بیان کننده نامتوازن بودن بازار برنج در فصول سال است.
رسوب 100 هزار تن برنج در گمرکات
در همین راستا، 100 هزار تن برنج وارداتی که نیاز 40 میلیون نفر در یکماه است در گمرک باقی مانده و بنابه گزارش وارد کنندگان در آستانه فساد و نابودی است، قانون منع واردات 4 ماه در سال مانع از ترخیص این کالاها شده است.
مسأله‌ای که به شدت انتقادات را نسبت به عملکرد وزارت خانه جهاد و صمت برانگیخته و عده‌ای عنوان کرده‌اند که مسئولان این وزارت خانه از بیم چند نماینده امکان تصمیم گیری قاطع در این حوزه را ندارند و مردم را قربانی منافع خود می‌کنند.
رئیس جمهور: سفره مردم نباید دچار مشکل شود
این درحالی است که مقامات ارشد کشور همواره بر حل مسائل معیشتی مردم و رفع مشکلات آنان تاکید دارند، به طور مثال رئیس جمهور اخیراً در سخنانی به صراحت عنوان کرد: در تمام صحبت‌ها گفتیم نگاه ما به سمت محرومان است و سفره مردم نباید مشکل پیدا کند. تلاش کردیم تا جایی که می‌توانیم مشکلات قشر ضعیف‌تر را رفع کنیم. به دنبال حل ناترازی‌ها و بی‌عدالتی‌ها خواهیم بود. تلاش می‌کنیم تا سفره مردم دچار مشکل نشود.
در همین زمینه سید احمد یاسینی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه طبق اعلام مرکز آمار، در یک ماه اخیر متوسط قیمت برنج 17 درصد افزایش داشته است، گفت: با توجه به اینکه برنج خارجی کالایی است که عمده آن توسط قشر ضعیف جامعه مصرف می‌شود، یک نفر در این مملکت نیست که درباره گرانی آن پاسخگو باشد.
وی تصریح کرد: افرادی در جامعه هستند که حتی افزایش هزار تومانی قیمت کالاهای اساسی برای آنان مهم است و میزان خرید آنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و مسئولان نباید از این امر به راحتی عبور کنند.
انتقاد از عملکرد وزارت خانه جهاد و صمت
یاسینی با اشاره به اینکه عملکرد وزارت جهاد کشاورزی و صمت به عنوان متولیان امر در این حوزه بسیار ضعیف بوده است، گفت: براساس اطلاعاتی که داریم وزارت جهاد کشاورزی بسیار تحت تأثیر نمایندگان استان‌های شمالی است و به نظر می‌رسد بیم از استیضاح در عملکرد مسئولان این وزارتخانه بسیار مؤثر بوده است.
این کارشناس در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر لزوم راستی آزمایی در تولید محصولات اساسی عنوان کرد: متأسفانه همانطور که بارها خود مسئولان وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده‌اند نبود آمار دقیق از چالش‌های این بخش است و همانطور که در حوزه بازار گوشت قرمز تنش‌های فراوانی را شاهد هستیم که با میزان آمار تولیدی که وزارت جهاد کشاورزی اعلام می‌کند همخوانی ندارد، در زمینه برنج هم همین ماجرا صدق می‌کند.
تکرار ماجرای 4 سال قبل؟
وی تاکید کرد: با توجه به اینکه حدود 4 سال قبل نیز شاهد چنین رخدادی در بازار برنج بودیم که در نهایت اشتباهات آقایان منجر به این شد که قیمت برنج ایرانی نیز به تبع برنجی خارجی افزایش چشمگیری داشته باشد و تا مدت‌ها تنظیم بازار برنج از کنترل خارج شد و برخی عواقب آن نیز جبران نشد.
یاسینی با بیان اینکه سفره مردم و امنیت غذایی جامعه به ویژه قشر ضعیف‌تر جای تعلل ندارد، گفت: امیدوار هستیم که مسئولان مربوطه هر چه سریع‌تر اقدامی را که به نفع مردم و جامعه است اجرایی کنند تا از عواقب بعدی آن جلوگیری شود.
در همین راستا، غلامحسین زارعی، دبیر کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی مجلس مورخ دوم آبان 1403 در تذکری، گفت: آمار واقعی مصرف برنج آن چیزی نیست که در صحن مجلس قرائت می‌شود.
وی ادامه داد: امروز در کشور کسری برنج داریم و اگر فردا روزی در خاورمیانه تنش ایجاد شود، چه کسی قرار است این نیاز ما را تأمین کند؟
زارعی تاکید کرد: از وزیر کشاورزی می‌خواهم که احساسی تصمیم نگیرد و اجازه بدهد برنج‌هایی که در مبادی رسوب پیدا کرده است، برای تنظیم بازار آزاد شود.
