حشمتالله فلاحتپیشه نماینده پیشین مجلس: به نظر میرسد که ارزیابی عملکرد دولت آینده آمریکا، یعنی دولت ترامپ، نباید بر اساس سخنرانیهای گذشته افرادی که به عنوان تیم مشاوران ایشان معرفی میشوند، انجام گیرد. افرادی مانند آقای مارک روبیو و دیگران که به عنوان اعضای تیم دولت ایشان مطرح هستند، بیشتر در نقد مواضع و سیاستهای حزب دموکرات سخنرانی کردهاند. همچنین، برخی از این افراد سابقه مخالفت با طرحهای حمایت از اسرائیل را نیز در کنگره ایالات متحده داشتهاند.
بنابراین، نمیتوان سیاست خارجی ایران را صرفاً بر مبنای سخنرانیهای گذشته اطرافیان ترامپ شکل داد. در حدود دو ماه آینده، ترامپ به ریاستجمهوری خواهد رسید و او بر اساس مقتضیات منافع ملی آمریکا عمل خواهد کرد. اولویت اصلی او احتمالاً رقابت تجاری با چین خواهد بود و سعی خواهند کرد در جاهایی که آمریکاییها قابلیت سودآوری تجاری دارند، از درگیری و جنگ دوری کنند. لذا، به همین دلیل اولویت آمریکا در خاورمیانه جنگ نخواهد بود.
از طرفی ما شاهد بازیگری به نام اسرائیل هستیم اما مناسبات آقای ترامپ با اسرائیل به گونهای نخواهد بود که نتانیاهو در حال حاضر مطرح میکند. به هر حال، نتانیاهو در داخل اراضی اشغالی نیز با چالشهای جدی مواجه است. یکی از این چالشها، شکلگیری دو گروه اصلی بعد از هفت اکتبر در اطراف دولت نتانیاهو و خارج از آن است؛ گروههای نفوذ و قدرت و گروههای ایدئولوژیک و ارتودوکس. گروه اول چالش را ایدئولوژیک میبینند و هدفگذاری آنها بر ضمیمه کردن کرانه باختری است. این گروه، دعوا را در فلسطین به شکل ایدئولوژیک مینگرند و برای خود رسالتی قائل هستند که عملاً کشوری به نام فلسطین را از بین ببرند.
به هرحال چالش اصلی که نتانیاهو دنبال میکند، چالش استراتژیک است و نه ایدئولوژیک، او سعی دارد که جنگی را به سمت ایران سوق دهد، به شرطی که آمریکاییها با این جنگ همراهی کنند تا قابلیتهای ایران، بهویژه توان هستهای آن را در یک جنگ محدود تضعیف کنند. در این رابطه، به نظر میرسد که آقای نتانیاهو نسبت به چالش ایدئولوژیک همراهی کمتری خواهد داشت. کسانی که معتقدند چالش اصلی ایدئولوژیک و رسالت اصلی در منطقه، همان ادعای تصاحب کرانه باختری است، ممکن است دیدگاه متفاوتی داشته باشند. در بلندمدت، نتانیاهو نمیتواند جنگ در حوزه لبنان و از آن طریق در حوزه ایران را ادامه دهد، ضمن اینکه فشارهای بینالمللی جدیتری نیز برای ایجاد آتشبس در لبنان وجود دارد. اگر در لبنان آتشبس برقرار شود، به همان میزان امکان جنگ با ایران نیز کاهش مییابد و دیپلماتها میتوانند فعالتر شوند.
درواقع در شرایط کنونی، با وجود دولت جدید در آمریکا، من معتقدم آقای ترامپ همزمان با طراحی طرح فشار حداکثری، سعی خواهد کرد کانالی دیپلماتیک با ایران ایجاد کند. به همین دلیل، ایران نباید دیپلماسی را در قبال آمریکا تعطیل کند.از سوی دیگر اگر ایران و کشورهای عربی بخواهند در موضوع فلسطین به موضع واحدی برسند، باید کارگروه مشترک کارشناسی تعریف کنند که مواضع آنها را به هم نزدیک کند. تا زمانی که این کار صورت نگیرد، هیچگونه همافزایی بین ایران و اعراب در موضوع فلسطین شکل نخواهد گرفت و این موضوع تنها به سود اسرائیل تمام خواهد شد.