زینب فدایی روزنامه نگار: کارشناس مسائل اقتصادی با بیان این که تحریم‌ها در توسعه اقتصادی کشور اثر بخش است گفت: این تأثیر منفی تحریم‌ها زمانی بیشتر می‌شود که سیاست‌های داخلی، سیاست‌های ضد تولیدی باشد.
حسین راغفر در گفتگو با «نقش اقتصاد» درباره چشم انداز بودجه سال آینده گفت: در بودجه سال آینده بودجه‌ای منشأ هزینه‌های غیرعادی چند لایه نرخ ارز وجود دارد که خود همین موجب سردرگمی تولید کننده می‌شود و بنیه تولیدی کشور را از این هم ضعیف‌تر می‌کند ضمن اینکه قدرت خرید مردم را هم به شدت آسیب می زند و بنیادهای تولیدی کشور را هم با اختلال بیشتر مواجه می‌کند.
این کارشناسی اقتصادی با بیان این که عده‌ای معتقد هستند که این بودجه نسبت به بودجه‌های سال قبل شفاف‌تر است گفت: البته در این مورد هم تردید دارم صرف اینکه بعضی از اقلام مثلاً سهم نظامی‌ها از فروش نفت در آنجا ذکر شده که بیش از سهم خود دولت است این لزوماً به معنای شفافیت بیشتر بودجه نیست. چون معلوم نیست آیا واقعاً همین میزان سهم بخش‌های نظامی و یا فعالیت‌های دیگر است یا خیر همچنین در بودجه موارد دیگری گنجانده شده که سهم کسانی است که امکان فروش نفت را هم دارند در حالی که منابع نفتی کشور باید توسط وزارت نفت به فروش برود و اینکه نهادهای دیگری ورود می‌کنند این جز سردرگمی و اغتشاش و احتمال بروز اشکال مختلف فساد و همچنین هزینه‌های بزرگی را به مردم و جامعه تحمیل کردن نتایج دیگری در بر ندارد.
سهم دولت از بودجه باید مشخص باشد
راغفر در ادامه گفتگو با «نقش اقتصاد» افزود: بنابراین باید سهم دولت که قرار است تأمین هزینه‌های عمومی در کشور را انجام دهد به طور شفاف مشخص باشد و تعهداتی که دولت برای ارائه خدمات عمومی باید انجام دهد هم باید مشخص باشد که دولت چه اقداماتی باید برای تعهداتش انجام دهد که هیچ کدام اینها به وضوح روشن نیست، آنچه که در بودجه قرار داده شده بالغ بر هزار هزار میلیارد تومان یعنی نزدیک یک تریلیون تومان کسری بودجه است.
بودجه سال 1404 با ناترازی های بزرگی روبرو است
وی در ادامه با بیان این که بودجه کشور برای سال 1404 با ناترازی‌های بزرگی روبرو است گفت: کل کسری عملیاتی دولت در سال 1402، 476 هزار میلیارد تومان بوده که این رقم در 1404 به 1805 میلیارد تومان می‌رسد که نشان می‌دهد تا چه حد مشکلات کسری عملیاتی بودجه دولت بزرگتر شده از طرف دیگر هم هر سال دولت و مجلس هزینه‌هایی را به این بودجه افزودند.
این کارشناس اقتصادی افزود: هزینه‌ها و درآمدها بودجه باید با هم، تراز باشد. اگر درآمدی ندارید نمی‌توانید درآمدهای سوری بسازید بدون اینکه مشخص باشد پایه این درآمدها کجاست؟ اما مخارج بزرگی را ایجاد کنید. آن مخارج منطبقینی دارد که به دنبال آن خواهند رفت که آن رامحقق کنند اما درآمد کافی برای آن وجود ندارد که دولت ناگزیر می‌شود دست به افزایش قیمت حامل‌های انرژی و یا قیمت ارز بزند و یا اقداماتی برای تأمین کسری انجام دهد بنابراین پیامدهای افزایش حامل‌های انرژی و ارزی، تورم لجام گسیخته و نابودی بیشتر تولید و ظرفیت‌های تولیدی در کشور است که هزینه‌های آن را عمدتاً مردم خواهند پرداخت لذا این اتفاقی است که در بودجه 1404 رخ می‌دهد.
راغفر درباره ویژگی‌های اقتصاد پویا گفت: در یک اقتصاد پویا نقش بخش خصوصی واقعی بسیار برجسته است وعمده سهم سرمایه‌ها در کشور در فعالیت‌های تولید صنعتی متمرکز است لذا چنین اقتصادی می‌تواند اشتغال آفرین باشد و این اشتغال است که عمدتاً محرک رشد اقتصادی است و موجب می‌شود که نیروی کار شاغل و صاحب دستمزد باشد و از طرف دیگر تقاضا در جامعه را تحریک می‌کند و این تقاضا خود موجب رشد بیشتر تولید در اقتصاد می‌شود بنابراین محرک تولید با هدف ایجاد اشتغال کامل در اقتصاد یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های یک اقتصاد پویاست منتها اقتصاد ما یک اقتصاد ضد تولیدی است یعنی اقتصاد مبتنی بر فروش منابع خام و مبتنی بر دلالی و سفته بازی روی خرید و فروش زمین و سکه و ارز است که اینها اشتغال آفرین نیستند و بلکه منابع بزرگ کشور را منحرف می‌کنند مثل اقلامی که برای واردات خودرو خارجی تخصیص داده شده است.
یکی از دلایل عمده ناترازی ها هزینه‌های گسترده برون مرزی است
این اقتصاد دان کشور درباره دلیل عمده ناترازی ها در کشور به «نقش اقتصاد» گفت: یکی از دلیل عمده ناترازی‌ها را باید در هزینه‌های گسترده برون مرزی کشور که به طور فزاینده‌ای در این 35 ساله افزایش یافته جستجو کرد. ضمن این که درآمدهای کلی کشور هم با نوسانات شدیدی به خاطر تحریم‌ها مواجه بوده است. طبیعی است این ناترازی ها ناترازی بودجه‌ای نیست بلکه ده‌ها ناترازی دیگر به دنبال آن پدید آمده و بنابراین علت اصلی آن را باید در اقتصاد سیاسی کشور جستجو کرد که منابع کشور مصروف حل مشکلات و مسائل اقتصادی در داخل نمی‌شوند و جهت‌گیری‌های بیرونی اقتصادی کشور سبب شده است که این ناترازی‌ها به وجود بیاید.
نابرابری و تبعیض علت اصلی فقر در ایران است
وی درباره این که چرا کشور ایران با داشتن این همه منابع خدادادی فقیر است گفت: علت اصلی فقر در ایران برغم همه منابع عظیم این است که نابرابری در کشور و تبعیض گسترده در سیاست‌های بخش عمومی وجود دارد و عده‌ای را صاحب فرصت‌های بی سابقه و استثنایی می‌کند و از طرف دیگر گروه قلیلی هستند که به قدرت دسترسی دارند. وقتی که فرصت‌ها و منابع بین گروه‌های خاصی در قدرت توزیع می‌شود آنها از بقیه جامعه به شدت پیشی می‌گیرند و آن وقت در چنین صورتی منابع محدود باقیمانده هم باز به صورت بسیار نابرابرتر بین اکثریت قریب به اتفاق جامعه توزیع می‌شود و طبیعی است بخش قابل توجهی از دریافت حداقل‌های این فرصت‌ها و منابع محروم می‌شود که این علت اصلی به وجود آمدن فقر در کشور است.
تحریم‌ها در توسعه اقتصاد کشور اثربخش است
راغفر درباره این که آیا تحریم‌ها مانع توسعه اقتصاد کشور است گفت: به طور قطع تحریم‌ها اثربخش هستند و تأثیر دارند منتها این تأثیر منفی تحریم‌ها زمانی بیشتر می‌شود که سیاست‌های داخلی، سیاست‌های ضد تولیدی باشد به نحوی که فرصت‌های خلق ارزش افزوده و اشتغال در کشور از بین می‌رود و همین‌ها علت عمده بروز مشکلات می‌شود و تأثیر تحریم‌ها را شدت می‌بخشد.
وی افزود: به عکس اگر سیاست‌های اقتصادی کشور در جهت گسترش تولید در کشور بود نخست اینکه ما این همه فرار سرمایه از کشور نمی‌داشتیم، این همه منابع و سرمایه‌هایمان به کشورهای دیگر مهاجرت نمی‌کردند که علت اصلی آن این است که اقتصاد عمدتاً در انحصار نهادهای درون قدرت است و بخش خصوصی سهم بسیار ناچیزی از این وضعیت اقتصادی دارد به همین دلیل هم تولید تضعیف شده که تضعیف هرچه بیشتر تولید به معنای وابستگی بیشتر به جهان خارج است بنابراین تحریم‌ها اثربخش‌تر می‌شوند.
دولت‌ها هیچ پایبندی به الزامات شعار سال ندارند
این کارشناسی اقتصادی با بیان این که باید سیاست‌های اقتصادی در جهت رشد تولید محقق می‌شد ادامه داد: برغم اینکه نزدیک به 12 ساله که شعار سال با تولید تعیین می‌شود اما هیچ پایبندی به الزامات چنین شعاری را در سیاست‌های عمومی کشور و سیاست‌های کشور شاهد نیستیم. در چند ماه اخیری که دولت چهاردهم سر کار آمده یک میلیارد دلار برای واردات خودرو تخصیص داده شده و سه میلیارد دلار هم از اعتبارات سال آینده امسال در اختیار وارد کنندگان خودرو قرار گرفته است گویی که ما نیازهای ضروری دیگر نداریم.
وی گفت: در حالی که بخش سلامت کشور و دارو و تولید دارو در داخل کشور با یک بحران روبرو است اما منابع ارزی برای واردات خودرو، گوشی‌های همراه لوکس و بنزین سوپر اختصاص پیدا می‌کند در حالی که برای نیازهای اساسی کشور اظهار می‌کنند که منابعی وجود ندارد بنابراین در چنین شرایطی تحریم‌ها اثربخش‌تر می‌شود بنابراین اقداماتی که تا حالا صورت گرفته است مثل تخصیص اعتبارات ارزی دقیقاً همان مطالبی است که آمریکایی‌ها برای آسیب زدن به اقتصاد کشور طراحی کردند.
راغفر افزود: باید کاری کنیم که منابع ارزی کشور به سمت واردات کالاهای لوکس مصروف نشود تا کشور از دسترسی به فرصت‌های تولید محروم نشود در این صورت بیکاری گسترش پیدا می‌کند در واقع بخش قابل توجهی از صنایع از اقتصاد کشور خارج می‌شوند و آسیب‌های جدی برای تورم و رکود در اقتصاد باقی می‌گذارند و همه اینها سبب می‌شود که اقتصاد کشور با مشکلات جدی روبرو شود که امروز هم شده است.
وی درمورد چشم انداز اقتصاد ایران در سال 1404 گفت: به نظر نمی‌آید که ما بتوانیم تورم را مهار کنیم واین بودجه عملاً خود محرک رشد بیشتر تورم در کشور خواهد بود و به دنبال آن ناکامی‌های گسترده‌تری موجب خروج سرمایه‌های مالی و انسانی از اقتصاد کشور می‌شود که خود همین معنا موجب افزایش بی‌ثباتی اقتصادی است و بی ثباتی اقتصادی هم به دنبال خود به بی ثباتی اجتماعی منجر می‌شود و در نهایت همه اینها بی‌ثباتی‌های سیاسی را عملاً در کشور رقم می‌زنند.
