زینب فدایی روزنامه نگار: عضو هیات نمایندگان اتاق تهران گفت: لازم است رئیس جمهور و تیم اقتصادی آن در اسرع وقت نقاط ضعف موجود در تجارت خارجی را شناسایی و سعی کنند که آنها را به نقاط قوت ایران تبدیل کند.
مهرداد عباد در گفتگو با «نقش اقتصاد»، درباره این که دولت چگونه می‌تواند مسیر توسعه صادرات را پیش ببرد که باعث پیشبرد اهداف در حوزه تجارت خارجی در کشور شود گفت: این روزها گروه‌های مختلف پیشنهادهای اصلاحی زیادی را به دکتر پزشکیان ارائه می‌دهند بنابراین شایسته است با تجمیع توصیه‌هایی که به نفع و مصلحت کشور است با گوشی شنوا و مشورت‌های مفید، بهترین گزینه را برای اصلاح در امور استفاده کنند.
وی افزود: در سیاست‌گذاری‌های انجام شده طی چند دهه اخیر نیز انتقادهای زیادی وجود دارد که لازم است رئیس جمهور و تیم اقتصادی آن در اسرع وقت نقاط ضعف موجود را شناسایی و سعی کنند که آنها را به نقاط قوت تجارت خارجی ایران تبدیل کنند.
فرایند تدوین واردات و صادرات دارای معایب است
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران ادامه داد: بر کسی پوشیده نیست که فرایند تدوین شده برای واردات و صادرات دارای معایب است. شاید روند دو ساله مربوط به فرایندهای ثبت سفارش و تخصیص ارز برای واردات را بتوان جزو اصلی‌ترین مشکلات حوزه واردات نام برد.
عباد گفت: در طول 10 سال اخیر مشکلات حاصل از تحریم‌های خارجی، کمبود منابع ارزی، سیاست‌گذاری‌های اشتباه مثل ممنوعیت‌های مختلف واردات باعث شده تا پروسه فعلی ثبت سفارش برای واردات کالا ناکارآمد باشد. در حال حاضر تعداد زیادی از کالاها به دلایل مختلف امکان واردات نداشته و تنها حدود 3 هزار ردیف تعرفه کالا امکان ثبت سفارش دهد.
وی افزود: این محدودیت‌هایی که در مسیر واردات رخ داده در سال‌های اخیر و به دلایل مختلف در حوزه بازرگانی اعمال شده است که یکی از آنها موضوع حمایت از تولید داخل بوده که بهانه حمایت از تولید داخل باعث شد ورود کالاهایی که تولید مشابه داخلی دارد ممنوع شود اما شناسایی این کالاها کار هیچ دولتی نیست چرا که تقاضای بازار را خود بازار تعیین می‌کند و نه اندیشه افراد بنابراین کالاهایی ممنوع شد که تولید آن در داخل با مشکل مواجه بوده و گاهی کیفیت کالا نداشتند که این امر باعث نارضایتی مصرف کنندگان و کمبود کالا در این حوزه شده است.
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران ادامه داد: از طرف دیگر سیاست گذاری با عدم ورود کالاهای با کیفیت خارجی عملاً موضوع رقابت و افزایش کیفیت تولید را از بین برده است و گاهی مردم و فعالان اقتصادی شاهد تولید کالاهای بی‌کیفیت توسط تولیدکننگان ایرانی هستند همچنین سیاست‌های موجود باعث ترویج صنعت مونتاژکاری در سطوح مختلف است و خود آن هم حاصل ریل گذاری‌های اشتباه است زیرا واردات کالا با کیفیت ممنوع است اما واردات قطعات آن از کشورهایی که کالاهای ارزان و بی‌کیفیت می‌فروشند برای مونتاژ آزاد است، همچنین با توجه به کمبود ارز تعداد زیادی از کالاهای مورد نیاز مردم کشورمان با عنوان کالاهای لوکس در لیست ممنوعه واردات قرار گرفته است.
عباد تاکید کرد: برای اصلاح سیاست‌های موجود این حوزه لازم است نگرش رانتی موجود اصلاح شود زیرا با این نگرش ناکارآمد امکان اصلاح ساختاری وجود ندارد. صورت مسئله این است که کشور به کالاهای مختلف برای مصرف با تولید خود نیاز دارد و به هر صورت باید این کالاها وارد شود تا در بازار آنها خللی به وجود نیاید.
هرگونه دخالت در عرضه و تقاضا باعث ایجاد آشوب می‌شود
وی درباره اصلاح سیاست تجارت خارجی گفت: هرگونه دخالتی در قسمت عرضه و تقاضا باعث ایجاد آشوب در بازار آن می‌شود پس باید به آزادسازی واردات کالاهایی که مورد نیاز کشور است و باعث بهبود افزایش کیفیت از طریق رقابت آزاد می‌شود بتوانیم رضایت مصرف کنندگان را فراهم آوریم.
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران افزود: تمامی اقدامات صورت گرفته به دو دلیل کمبود منابع ارزی و توهم حمایت از تولید داخل با در قفس کردن تجارت باعث اختلال‌های موجود در ثبت سفارش کالا شده است بنابراین برای حل مشکل کمبود ارز باید با بهبود روابط تجاری بین الملل و همکاری با نهادهای تجاری جهانی راه را برای صادرات بیشتر دولتی و خصوصی باز کند تا کمبود منابع ارزی جبران شود نباید با پاک کردن صورت مسئله موضوع را به بیراه برد.
وی با بیان این که باید برند تولید ایران را تقویت کنیم تا بتوانیم بازارهای صادراتی را فتح کنیم ادامه داد: در این راه لازم است از سیاست‌هایی که موجب اعطای رانت به گروه‌های خاص می‌شود جلوگیری شود.
تدبیری برای بازگردان ارز حاصل از صادرات شود
عباد گفت: در بحث صادرات مهم‌ترین موضوعی که به سرعت باید تدبیری در مورد آن اندیشیده شود بحث بازگرداندن ارز حاصل از صادرات است. در سال‌های نه چندان دور با وجود محدودیت‌های ارزی و وجود نداشتن بستر شفاف برای نقل و انتقال مالی حاصل از واردات و صادرات، حاکمیت وقت تصمیم گرفت این موضوع شفاف کند تا مشخص شود که وارد کنندگان ارز را از کجا تهیه و به کجا واریز می‌کنند. از طرف دیگر صادر کنندگان باید به صورت شفاف در زمانبندی‌های مشخص ارز خود را به کشور بازگردانند و در مسیر تعیین شده با قیمت کمتر از بازار بفروش برسانند.
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با بیان این که نیت اصلی این کار که شفافیت نقل و انتقال ارز بود بسیار ارزشمند است افزود: اما روش‌های تدوین شده باعث کاهش واردات مواد اولیه و صادرات غیر نفتی و همچنین باعث افزایش ورود کالاهای قاچاق و بی‌کیفیت به ایران شده است.
وی ادامه داد: دولت به علت کمبود ارز و بهانه ایجاد شفافیت وارد کنندگان را مجبور کرده‌اند که برای واردات حتماً از ارزدولتی محدود استفاده کنند که باعث ایجاد رانت‌های گسترده شده است و از طرفی دولت‌ها خود با مشکل برگرداندن ارز حاصل از فروش منابع خام ملی مواجه‌اند و به هر طریقی با بهای کمتر، ارزها را برمی‌گردانند و با وجود آگاهی از شرایط موجود فشار اصلی تأمین اعضای کشور را بر دوش بخش خصوصی نهاده‌اند.
عباد گفت: شاید با بازگرداندن روش واردات بدون انتقال ارز، حذف قیمت گذاری دستوری برای واردات و صادرات کالاها، بازگرداندن کالاهای مجاز برای واردات و اختصاص زمان یک ساله برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات بتواند در کوتاه مدت راهگشای تجارت خارجی ما باشد به ترتیبی که باعث بهبود تراز تجاری غیر نفتی و توسعه ایران شود.
