سیاوش وکیلی کارشناس بازار سرمایه: این روزها و تقریباً از حدود ۲ سال گذشته، درمورد عرضه خودرو در بورس کالا صحبت‌های زیادی شده است و نظرات موافق و مخالف زیادی در این خصوص وجود دارند که آخرین نظر مربوط به وزیر صمت است که عنوان کرد در کجای دنیا، خودرو در بورس کالا عرضه می‌شود؟ این نکته درستی است. زیرا در هیچ جای دنیا خودرو در بورس عرضه نمی‌شود. اما شرایط دنیا با شرایط ما همسو و یکسان نیست؛ به طوری‌که در هیچ جای دنیا خودرو به شکل لاتاری عرضه نمی‌شود که طیف وسیعی از متقاضیان وجود داشته باشند و در عین حال تا این حد، بین قیمت فروش و بازار فاصله قیمتی وجود ندارد. به همین دلیل، خودرو در کشور تبدیل به یک کالای سرمایه‌ای شده است و متقاضیان خودرو دنبال مصرف آن نیستند و شاهد هستیم که اختلاف قیمتی بسیار زیادی که وجود دارد باعث می‌شود متقاضیان میلیونی برای خرید خودرو با قیمت‌گذاری دستوری فعلی شکل بگیرد که فاصله قیمتی زیادی با بازار دارد.به نظر می‌رسد، عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند به کاهش شکاف قیمتی کمک کند و نکته بسیار مهمی که وجود دارد این است که در حال حاضر، فاصله قیمتی نصیب خودروساز نمی‌شود بلکه این موضوع یا نصیب شبکه دلالی می‌شود و یا در بهترین حالت، با فرض انجام قرعه‌کشی صحیح، یک مسئله لاتاری‌گونه‌ای است که نصیب یک سری از افراد شده و باعث می‌شود تقاضای سفته‌بازی و استفاده از این رانت نزد همگان وجود داشته باشد.پیشنهادی که می‌توان داد تا عرضه خودرو در بورس کالا موفق باشد این است که این اتفاق موقتی باشد. یعنی بعد از به تعادل رسیدن بازار خودرو، به مکانیزم خود برگردد و عرضه خودرو از طریق خودروسازان انجام شود که می‌توانند مدل‌های مختلف فروش از قبیل اقساطی و… داشته باشند. چون شاید این مدل فروش‌ها در بورس کالا امکان‌پذیر نباشند.موضوع دیگری که وجود دارد این است که عرضه خودرو در بورس کالا نباید به شکل قطره‌چکانی و محدود باشد بلکه باید به صورت مستمر در یک برنامه منظم اعلام شده صورت بگیرد تا شبکه احتکار، آن را به عنوان یک امر موقت تلقی نکند و نتواند با استفاده از کد و کدملی‌های اجاره‌ای یا قراردادهای خارج از بورس کالا، خودروها را انبار کند و طبیعتاً آن‌چه که انتظار می‌رود اتفاق نیفتد. اما در هر صورت، چیزی که خیلی مثبت است این است که فاصله قیمتی حذف شده و نصیب خودروساز می‌شود.
یک سری دل‌نگرانی‌ها از سمت برخی از سیاسیون مطرح می‌شود که به اعتقاد بنده، دل‌نگرانی‌های به جایی هستند و برخی از منتقدین نیز، این موضوع را عنوان می‌کنند که در چنین وضعیتی، بریز و بپاش‌ها و هزینه‌های زیادی در خودروسازی صرف می‌شود که با این افزایش قیمت ممکن است بریز و بپاش‌ها بهتر شوند و برای این موضوع هم، راهکار وجود دارد و پیشنهاد بنده این است که اگر چنین چیزی انجام می‌شود و قرار است خودرو در بورس کالا بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا کشف قیمت شود باید فاصله قیمت‌گذاری دستوری تا فاصله کشف‌شده در بورس کالا زیرنظر یک کمیسیونی متشکل از نمایندگان خودروسازی و نهادهای نظارتی باشد و این فاصله قیمتی و وجوه حاصل شده صرف توسعه خودروهای هیبریدی شوند.شرکت خودروسازی مجاز باشد که به عرضه خودرو بپردازد و فاصله قیمتی را تحت نظارت یک گروهی صرف توسعه موتورهای هیبریدی کند که هم باعث می‌شود آلودگی هوا در مدت زمانی کم شود و هم این که منابع به خودروساز برگردد و در بهبود صورت‌های مالی و سود و زیان خودروسازان مؤثر باشد. در نتیجه، برای موفقیت عرضه خودرو در بورس کالا، استمرار آن و تیراژ نسبتاً بالا می‌توانند مؤثر باشند ولی نباید قطره‌چکانی باشد.
به طور کلی، عرضه خودرو در بورس کالا موجب شفافیت در فرآیند عرضه و تقاضا شده و قیمت‌ها را بر اساس رقابت واقعی تنظیم می‌کند. این شفافیت، بستر رانت‌جویی را از بین می‌برد و دست واسطه‌ها و سوداگران را کوتاه می‌کند. تولیدکنندگان از سود عادلانه برخوردار می‌شوند و مصرف‌کنندگان نیز به قیمت‌های منصفانه‌تری دسترسی پیدا می‌کنند. علاوه بر این، بورس کالا با کاهش قیمت‌های غیرمنطقی در بازار آزاد، به تعادل بازار و حمایت از ذی‌نفعان کمک می‌کند. در نتیجه، عرضه خودرو در بورس، بستری برای تقویت عدالت اقتصادی و کاهش فساد در زنجیره توزیع را فراهم می‌کند.
