امیرحسین روان مهندس معماری: توسعه پایدار شهری برای آیندهای پایدار از دیدگاه اقتصادی، مسئولیت اجتماعی و زیست محیطی ضروری است. شهرها بیش از 70 درصد از انتشار CO2 مرتبط با تولید انرژی و 50 درصد زبالههای جهانی را تشکیل میدهند و نزدیک به نیمی از جمعیت جهان را در خود جای دادهاند. با افزایش جمعیت جهان که انتظار میرود در دهههای آینده بیشترشان در مناطق شهری زندگی کنند، اثرات زیست محیطی و آسیبپذیری شهرها در برابر تغییرات آب و هوایی نگران کننده خواهد بود، مگر اینکه اقدامات قابل توجهی در زمینه توسعه پایدار شهری صورت گیرد.
شهرها همچنین میبایست راه حلهای مشخصی برای رسیدگی به تثبیت تغییرات آب و هوایی و به حداقل رساندن تأثیرات گسترده خطر زای زیست محیطی ارائه دهند.
با رشد سریع جمعیت و سرعت فشردگی از لحاظ تراکم جمعیت بواسطه توسعه شهری، مسئله توسعه پایدار شهری بیش از هر زمان دیگری حائز اهمیت است زیرا گسترش بی رویه شهری اثرات منفی مانند هزینههای زیرساختی بالاتر و کاهش بهره وری منابع ایجاد میکند. همچنین میتواند منجر به تجاوز به زمینهای کشاورزی، جنگلها، فضای باز یا تالابها شود و ارزشهای اقتصادی، تفریحی و زیستمحیطی ارائه شده به عدم تعادل اکوسیستمها بیانجامد.
توسعه پایدار شهری در قلب اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد در مورد شهرها و جوامع پایدار قرار دارد که بر ایجاد شهرها و سکونتگاههای ایمن، و پایدار تمرکز دارد و اکثر دولتها در سیاستهایی که برای توسعه پایدار شهری از جمله آب، مسکن، حملونقل، زیرساختها و تغییرات آب و هوایی برنامه ریزی میکنند جهت رسیدن به اهداف توسعه پایدار (Sustainable Development Goal) برنامه ریزی دقیق دارند و درصد مشخصی از سرمایهگذاری عمومی را برای این امر لحاظ میکنند. با این حال، تنها ده درصد از جامعه جهانی به اهداف توسعه پایدار شهری بر اساس آخرین بررس های سازمان ملل موفق به ایجاد پایداری شدهاند.
استفاده از چارچوب اهداف توسعه پایدار میتواند به شکل دهی مجدد سیاستهای توسعه پایدار شهری، از جمله شناسایی اولویتهای مبتنی بر مکان، جهت دهی مجدد استراتژیها و طرحهای موجود یا شکل دادن به استراتژیهای جدید به سمت توسعه پایدار شهری، کمک کند.
شهرها بعنوان یک مأمن، بنوعی خانه، محل کار و جایگاهی برای گذراندن اوقات فراغت، نقشی اساسی در زندگی مردم دارند. آنها در حالی که سهم عمدهای در تولید ناخالص داخلی دارند، سهم بزرگی از مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانهای را نیز به خود اختصاص میدهند. در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری، شهرهای تاب آور، سبز و کم کربن برای آیندهای پایدار از نظر اقتصادی، مسئولیت اجتماعی و محیط زیست ضروری هستند.
سیاستهای توسعه پایدار شهری رسیدگی به مدیریت تراکم شهری، نوآوری، شمول رفاه اجتماعی برای اقشار مختلف و پایداری زیستمحیطی را عهده دار است. بعلاوه بافت پیچیده تمدن، در هر شهرمنعکس کننده پیشرفتهای اجتماعی، فرهنگی و تکنولوژیکی است. قرن گذشته که با پیشرفت سریع فناوری و تغییرات نوآورانه دیجیتالی همراه بود باعث شد نیازهای اجتماعی شاخص شود و شاهد ظهور مراکز شهری جدید بودیم.
شاخص پایداری در شهرها ترکیبی از دو شاخص است، یکی کیفیت محیطی و دیگری شهرنشینی پایدار، یعنی میانگین قرار گرفتن در معرض هوای پاک شاخصی مهم است که یکی از اصلیترین دغدغههای برنامه ریزان شهری کاهش ذرات معلق است. دسترسی به هوای پاک یکی از حقوق شهروندان است که از 637 شهر مورد مطالعه در یک پژوهش بین المللی تنها (17%) به مقادیر نهایی در معرض آلودگی هوا قرار گرفتن کمتر از 10 میکروگرم بر متر مکعب و نرخ رشد برابر در مصرف دست یافتهاند و البته که با رشد جمعیت این درصد رو به کاهش میرود و نیاز اصلی ایجاد پایداری آب و هوایی است.
شهرها سیستمهای پویای پیچیدهای هستند که مدام در حال تغییر هستند. آنها به دلیل اندازه، ساختارهای اجتماعی، سیستمهای اقتصادی، تنظیمات ژئوپلیتیکی و تکامل فناوری به روشهای پیچیدهای تکامل مییابند، علاوه بر این، آنها به مقادیر زیادی از منابع برای ادامه حیات خود نیازمندند، از زمان انقلاب صنعتی، ما کمتر و کمتر به ظرفیت تحمل اکوسیستم جهانی توجه کردهایم واینکه چگونه عواقب آسیبهای برگشت ناپذیر به محیط زیست میتواند باعث فروپاشی اکوسیستمها و جوامع شود را کمتر مورد مطالعه قرار دادهایم. تقاضای انبوه منابع طبیعی، اکوسیستمهای طبیعی را تغییر داده و منجر به تخریب محیط زیست شده است.
تقاضا برای بهبود شرایط زندگی با تولید و تجارت و بهداشت و مدیریت زباله مرتبط است که مشکلات نوظهور در مناطق شهری را بدنبال دارد. پاسخ دادن به نیاز پایداری شهری ریشه در مصرف انبوه منابع و تولید زباله دارد.
لذا توسعه شهریِ پایدار مستلزم مدیریت منابع بعنوان یک پارامتر کلیدی برای برنامه ریزی شهری است!