قانون حجاب؛ تهدیدی علیه سازمان‌های مردم نهاد؟!

مظاهر گودرزی روزنامه نگار: گروه اجتماعی: قانون حجاب هنوز ابلاغ نشده سروصدای زیادی به‌پا کرد، حالا هم که از گوشه و کنار مجلس خبرهایی درباره تأخیر ابلاغ قانون به‌گوش می‌رسد، طوری‌که عضو هیات رئیسه گفته: «دولت ابهاماتی در خصوص اجرای قانون دارد و قرار است لایحه اصلاحی به مجلس بفرستد.»از روزی‌که متن قانون موسوم به حجاب منتشر شد کارشناسان حقوق جدا از کلیات ایراداتی هم به مواد قانون گرفتند، از بند موسوم به مجوز امر به معروف توسط اتباع گرفته تا جریمه‌های میلیونی، اما یکی از بندهایی که توسط کارشناسان امور اجتماعی مورد توجه قرار گرفت مربوط به مجوز فعالیت سازمان‌های مردم نهاد بود، سازمان‌هایی که مردم آن را راه می‌اندازند و بسیاری از موسسه‌ها هم برای انجام مسئولیت اجتماعی خودشان از آن‌ها حمایت می‌کنند. حالا به‌نظر می‌رسد اگر این قانون با همین کیفیت ابلاغ شود تعداد زیادی از این موسسه‌ها یا لغو مجوز می‌شوند یا امکان دارد خودشان تصمیم بگیرند به فعالیت داوطلبانه‌شان پایان دهند.

مجوزشان را باطل کنید!

همان‌طورکه گفته شد برخی مواد این قانون مربوط به مجوز سازمان‌های مردم نهاد است. در بنده 7 ماده 14 قانون که جزو تکالیف وزارت کشور است نوشته شده: «لغو مجوز تشکل‌های اجتماعی مروج یا مبلغ کشف حجاب، بی‌عفتی، برهنگی، بدپوششی. تبصره – در صورتی که هر یک از مدیران یا اعضای هیأت مدیره تشکل‌های اجتماعی و سازمان‌های مردم نهاد مرتکب یکی از جرائم یا تخلفات موضوع این قانون شود باید ظرف یک ماه عزل شود، در غیر این صورت مجوز تشکل اجتماعی یا سازمان مردم نهاد لغو می‌گردد.»آن‌طورکه از این متن مشخص است لغو مجوز سازمان‌های مردم نهاد مانند تهدیدی دائمی بالای سرشان خواهد بود.

سازمان‌های مردم نهاد اگر اعتماد نکنند مشارکت هم نمی‌کنند

سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران درباره این موضوع به خبرآنلاین می‌گوید: «سازمان‌های غیردولتی و خیریه، مانند یک سارمان دولتی نیستند و سازوکار خاص خودشان را دارند، خیلی‌هایشان براساس فعالیت‌های داوطلبانه کار می‌کنند، اگر با سازمان‌های غیردولتی مانند سازمان‌های دولتی برخورد شود همین مشارکت ضعیفی که داریم ضعیف‌تر هم خواهد شد. سخت‌گیری‌هایی که در نهادهای دولتی وجود دارد اگر مشابه آن در سازمان‌های غیردولتی تسریع پیدا کند عملاً بسیاری از این سازمان‌ها از فعالیت‌های خیرخواهانه خود دست می‌کشند، و این یکی از نشانه‌های پایین آمدن سرمایه اجتماعی است. در چنین وضعیتی تشکل‌ها کمتر اعتماد می‌کنند، اگر اعتماد نکنند دیگر مشارکت نمی‌کنند، بنابراین گردانندگان سازمان خود را تعطیل می‌کنند.»

نباید کاری کنیم که مردم از مشارکت فرار کنند

او ادامه می‌دهد: «نباید کاری کنیم که مردم برای مشارکت فرار کنند، تعطیل کردن این سازمان‌ها راحت‌ترین کار است اما بهترین راهکار نیست، قدرت مدیریت کشور در این است که به جای تعطیل کردن سازمان‌های مردم نهاد در یک فضای سالم و احترام متقابل گفتگوی لازم با این تشکل‌ها داشته باشد. نمونه‌هایی داشتیم که برخی تشکل‌ها با یک نامه تعطیل شدند که این راهکار درستی نیست.»

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی می‌گوید: «تشکل‌ها می‌توانند اقدام خیری که دارند بدون مجوز هم انجام دهند، شاید نتوانند فعالیت‌های عمومی داشته باشند اما همچنان می‌توانند اقدامات خودشان را انجام دهند، بنابراین عملاً سعی می‌کنند سراغ مجوز گرفتن نروند، ترجیح می‌دهند که فعالیت غیررسمی داشته باشند و کسی هم نمی‌تواند جلوی‌شان را بگیرد، چنین وضعیتی که به ضرر مسئولین است، چراکه وقتی کسی برای سازمان مردم نهاد خود مجوز می‌گیرد بالاخره نظارتی روی آن وجود دارد، نیاز به پروانه نظارتی دارد، یا باید مفاصاحساب بیاورد و خیلی موارد دیگر، با چنین کاری عملاً قدرت نظارت بر سازمان‌های مردم نهاد از دست می‌رود و انگیز کسانی‌که کار می‌کنند را کاهش می‌دهیم.»موسوی چلک بیان می‌کند: «سازمان‌ها عملاً از زیر نظارت دستگاه‌های دولتی خارج می‌شوند، کسی‌که همه سرمایه و وقتش را برای یک سازمان مردم نهاد گذاشته با فرض وجود این قانون با خودش فکر می‌کند چرا باید هر روز درگیر دادگاه و پاسگاه شوم یا هر شب باید با استرس بخوابم، بنابراین رها می‌کند و در صورت علاقه‌مند بودن بدون مجوز اقدامات خیرخواهانه خودش را انجام می‌دهد، هم جهیزیه عروس می‌دهد هم امکانات تحصیل دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل را فراهم می‌کند، کسی هم نمی‌تواند با آن کاری داشته باشد. به نظرم نباید با سازمان‌های غیردولتی و مردم نهاد لجبازی کنیم.»