«طرح مودت» قابل اجراست

حسن هانی‌زاده تحلیل‌گر مسائل غرب آسیا: اقدام اخیر اتحادیه اروپا در فعال‌سازی مکانیزم ماشه علیه ایران، نقض توافق‌نامه برجام تلقی می‌شود، چرا که از سال 2015، که برجام به عنوان یک توافق‌نامه رسمی بین‌المللی در دبیرخانه سازمان ملل ثبت شده، ایران به تمام تعهدات خود در این توافق عمل کرده است. متأسفانه، ایالات متحده در سال 2018 از برجام خارج شد و از آن زمان، ایالات متحده و اتحادیه اروپا بیش از 1700 مورد تحریم علیه ایران و همچنین شخصیت‌های حقوقی و حقیقی اعمال کردند. این موضوع نشان می‌دهد که برجام به صورت یک‌طرفه تنها از سوی ایران عملیاتی شده و امضاکنندگان اروپایی و ایالات متحده به هیچ یک از تعهدات خود عمل نکرده‌اند.بنابراین، فعال‌سازی مکانیزم ماشه برآیند برخی متغیرات منطقه‌ای، از جمله سرنگونی دولت سوریه و تلاش برای ترور شخصیت‌های تأثیرگذار محور مقاومت، می‌باشد. تمامی این عوامل نشان می‌دهند که یک سلسله فشارهای سیاسی، امنیتی و اقتصادی علیه ایران آغاز شده است تا از تأثیرگذاری ایران در تحولات منطقه جلوگیری شود. به نظر می‌رسد ایران نیز باید در این خصوص مکانیزم ماشه خود را عملیاتی کند. با توجه به اینکه ایران برگه‌های برنده متعددی در حوزه برجام دارد، می‌تواند اقدام متقابلی انجام دهد، از جمله خروج از ان پی تی و کاهش تعهدات، و همچنین طرد بازرسان آژانس بین‌المللی که به صورت سرزده از تأسیسات هسته‌ای ایران بازدید می‌کنند. این‌ها مجموعه‌ای از برگه‌هایی است که ایران می‌تواند در پاسخ به عملیاتی شدن مکانیزم ماشه غرب ارائه دهد.بنده معتقدم ایران برای مقابله با چالش‌های امنیتی که در منطقه به وجود آمده، باید با کمک هم‌پیمانان سنتی خود در منطقه، فشارهای غرب و اتحادیه اروپا را کاهش دهد. استفاده از تحریم‌های انرژی علیه کشورهای اروپایی و غرب و همچنین کاهش تعهدات خود در برجام و افزایش سطح غنی‌سازی می‌تواند، اقداماتی بازدارنده باشد. به نظر می‌رسد که کشورهای اروپایی پس از سرنگونی دولت بشار اسد احساس می‌کنند که ایران در موضع ضعف قرار دارد و باید فشارهای بیشتری علیه ایران اعمال کنند. اما دستگاه دیپلماسی ایران باید با همکاری برخی کشورهای اروپایی و منطقه‌ای، مجموعه‌ای اقتصادی و سیاسی را برای تقابل با سیاست‌های اروپا و ایالات متحده ایجاد کند.در واقع به نظر می‌رسد در شرایط فعلی امکان اجرایی شدن همکاری ایران با سایر کشورهای منطقه‌ای در قالب طرح مودت زیاد است، اما دخالت قدرت‌های فرامنطقه‌ای در منطقه خلیج فارس مانع از عملیاتی شدن این طرح مودت شده است. بنابراین، دستگاه دیپلماسی و شخص وزیر خارجه باید با سفر به کشورهای منطقه، این طرح را عملیاتی کنند که باعث شود فضایی دلپذیر از تعامل میان ایران و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به وجود آید.به هرحال سرنگونی دولت بشار اسد متاسفانه فضای جدیدی را ایجاد کرده است. اکنون فشارها متوجه دو محور دیگر مقاومت، یعنی یمن و عراق، شده است. آمریکایی‌ها با کمک رژیم صهیونیستی و ترکیه در تلاش هستند تا محور مقاومت را تضعیف کنند، از جمله از طریق حمله مداوم به تأسیسات حیاتی یمن و آموزش گروهک تروریستی داعش در منطقه سوریه تحت نظر آمریکا که این اقدامات می‌تواند فضایی سخت و تقابلی میان محور مقاومت و برخی جریان‌های داخلی سوریه و منطقه ایجاد کنند که این امر به آشفتگی امنیتی در منطقه منجر خواهد شد.