وام ازدواج شما را خریداریم، استخدام با حقوق پانزده میلیون تومان در ماه، فیش حج شما را خریداریم، آموزش ریاضیات از ابتدایی تا دانشگاه، دستگاه تصفیه آب خانگی، قالیشویی با دستگاه و آب گرم، تعمیر فوری آیفون، لوله کشی ساختمان پذیرفته می شود، به یک منشی خانم نیازمندیم و …
اینها بخشی از پوستر های تبلیغات محیطی هستند که به صورت اعلامیه، پوستر، بنر، تراکت، برچسب، دیوار نویسی و … بر روی در و دیوار، ایستگاه های اتوبوس، تابلو های راهنمایی و رانندگی، پست های برق و مخابرات، ستون های برق و … در اکثر خیابان ها خودنمایی می کنند و آلودگی بصری و به تبع آن آلودگی محیطی ایجاد می کنند.
در سال های اخیر که اصول و فنون بازاریابی «تبلیغات» را بخش اصلی و یک فرایند اجتناب ناپذیر در بازاریابی و فروش بیشتر محصولات و معرفی خدمات می داند، تبلیغات به شکل های مختلف در کشور رونق گرفته است و اکثر مردم ترجیح می دهند بخشی از سرمایه اولیه خود را برای توسعه کسب و کار یا معرفی محصولات خود صرف تبلیغات کنند. با وجود امکان اینکه در یک دهه اخیر تبلیغات به صورت ها و اشکال مختلف نظیر فضای مجازی به ویژه اینستاگرام، ارسال پیامک گروهی، تبلیغات در صدا و سیما و اینترنت، استند، بیلبورد های خیابانی ، نصب بنر و پارچه نوشته، توزیع اعلامیه از طریق پست و … رونق گرفته است ولی هنوز هیچ کدام از شیوه های تبلیغاتی جدید جای تبلیغات کاغذی را نگرفته است و بسیاری از مردم ترجیح می دهند به سبب ارزانی و در دسترس و فراگیر بودن، در تبلیغات و توسعه کسب و کار خود، از تبلیغات کاغذی و پوستر های تبلیغاتی استفاده کنند.
هر چند استفاده از کاغذ به سبب قابلیت بازیافت فی نفسه ایرادی ندارد ولی آنچه که در این بین مغفول مانده است، فرهنگ تبلیغات و نحوه استفاده از این شیوه تبلیغاتی و توجه نکردن به زیبایی بصری شهر و در نهایت آلودگی شهر در اثر عدم جمع آوری برگه های تبلیغاتی می باشد. امروزه افرادی در سطح شهر با دریافت مبلغی به توزیع آگهی ها و اعلامیه های کاغذی مبادرت می کنند که این کار را به صورت توزیع دستی اعلامیه بین افراد یا چسباندن روی دیوار ها انجام می دهند. در شیوه توزیع دستی اعلامیه ها، معمولاً افراد پس از خواندن آگهی یا حتی قبل از خواندن آن را در سطح پیاده رو یا خیابان رها می سازند و باعث آلودگی سطح پیاده رو ها و خیابان ها می شوند. در خصوص اعلامیه هایی که به دیوار الصاق می شوند، نیز باید گفت اکثر این اعلامیه های در مکان هایی نصب می شوند که عمدتاً صاحبان این اماکن و ساختمان ها از نصب اعلامیه ها رضایت ندارند و در اسرع وقت به امحاء اعلامیه های موجود مبادرت می کنند.
برگه های تبلیغاتی، زامبی های دیوار پوش!
امروزه بسیاری از صاحبان حرف و ارائه دهندگان خدمات، ترجیح می دهند برگه های تبلیغاتی خود را با چسب بر روی دیوار های شهر بچسبانند و هر قدر چسب محکم تر و قوی تر بهتر! شاید استفاده از سریش معمولی ترین و قدیمی ترین و ارزان ترین شیوه در چسباندن اعلامیه ها باشد، ولی برخی از افراد از چسب چوب ( به جهت چسبندگی بیشتر) یا چسب های شیمیایی برای الصاق اعلامیه استفاده می کنند که بالتبع کندن این اعلامیه ها سخت تر خواهد بود. با وجود اینکه شهرداری ها در اکثر شهر های استان اقدام به نصب تابلوهایی جهت نصب اعلامیه نموده اند، متاسفانه باز هم شهروندان از سطح دیوار های اماکن عمومی و خصوصی و تابلوهای مختلف و حتی پست های برق و مخابرات و صندوق های پست برای نصب اعلامیه استفاده می کنند و موجبات نارضایتی شهروندان را فراهم می آورند. چرا که کندن این اعلامیه ها باعث آسیب رساندن به رنگ دیوار یا سطح دیوار می شود، در ثانی پس از کندن نیز احتمال الصاق اعلامیه های مجدد بسیار بالا یا به عبارتی حتمی است! البته آسیب رساندن به تجهیزات ادارات برق، مخابرات و پست بخشی دیگر از این خسارات محسوب می شود و این ادارات همه ساله مجبور به رنگ آمیزی مجدد و پاکسازی تجهیزات خود می باشند.
تبلیغات با اسپری، غیر متمدنانه ترین مدل تبلیغات
شاید به جرات بتوان گفت که غیر متمدنانه ترین شیوه در تبلیغات کالا و خدمات استفاده از اسپری می باشد. هر چند می توان اثر این مدل تبلیغات را به وسیله رنگ از روی دیوار های رنگ شده یا به وسیله سیمان کاری مجدد از روی دیوار های بتنی پاک کرد، ولی اثر این اسپری ها به هیچ عنوان از روی سطوح سنگ کاری شده پاک نمی شوند و تقریباَ تا دو سانت به داخل سنگ نفوذ می کنند و به اصطلاح به خورد سنگ می رود که حتی با تراشیدن سنگ هم اثر این تبلیغات از بین نخواهد رفت. به علاوه کج سلیقگی، ناخوانا بودن و عجله در نوشتن باعث می شود اکثر نوشته های این مدل تبلیغات به اصطلاح توی ذوق افراد بزند و کمتر با صاحبان این گونه کالا ها و خدمات تماس گرفته شود.
برچسب ها آفت درب منازل مسکونی و آپارتمان ها
نوع دیگری از تبلیغات استفاده از برچسب های تبلیغاتی است که به مرور در حال تبدیل شدن به یک معضل اساسی است. این برچسب ها که عمدتاً بر روی درب منازل مسکونی نصب می شوند موجبات آلودگی بصری می شوند و به جهت استفاده از برخی مواد خاص در تهیه این برچسب ها، کندن آنها موجب آسیب رساندن به رنگ درب منازل می شود. شاید توزیع این برچسب ها بین ساکنان مجتمع ها یا منازل مسکونی و درخواست از افراد مبنی بر چسباندن این برچسب ها در دفترچه تلفن یا حتی روی برخی وسایل( نظیر ماشین لباسشویی، کولر و …) اثر گذاری بیشتری داشته باشد. چرا که در صورت نیاز بلافاصله امکان یافتن تعمیر کار مورد نظر ممکن خواهد شد. کما اینکه در ادارات نیز به عنوان مثال برچسب تعمیرکاران دستگاه های کپی روی این دستگاه ها نصب می شود.
قانون در مورد تبلیغات چه می گوید؟!
طبق قانون نصب اعلامیه روی دیوار های مکان های عمومی و خصوصی غیر قانونی است. بر اساس ماده 92 قانون شهرداری ها نوشتن هر نوع مطلبی یا الصاق هر نوشته ای بر روی دیوارهای شهر که مخالف مقررات شورای شهر باشد ممنوع است مگر در محل هایی که شهرداری برای نصب و الصاق اعلانات معین می کند. با وجود نص صریح قانون در خصوص غیر قانونی بودن الصاق اعلامیه بر روی در و دیوار، به نظر می رسد حجم بالای اعلامیه های الصاقی در سطح شهر ها مانع از اجرای قانون توسط عوامل شهرداری ها می شود.
ایجاد ایستگاه های تبلیغاتی
آنچه مسلم است این است که ریشه بسیاری گرفتاری ها در نبود یا کمبود آموزش و ایجاد فرهنگ شهروندی و طرح های خلاقانه می باشد. به عنوان مثال شیشه دو کتابفروشی واقع در فلکه شهرداری گرگان به مرکزی برای نصب آگهی های استخدام تبدیل شده و جویندگان کار و کارفرما ها اولین گزینه برای نصب آگهی را همین دو کتابفروشی می دانند!
ایجاد ایستگاه های تبلیغاتی تبدیل آن به یک مکان پر بیننده جهت رویت اطلاعیه های کاریابی و استخدام و سایر تبلیغات می تواند، به عنوان یک طرح پایلوت در سراسر کشور تعمیم پیدا کند.به علاوه الزام صاحبان مشاغل و خدمات به استفاده از چسب نواری در الصاق اعلامیه، ایجاد محدودیت در الصاق اعلامیه و الزام به جمع آوری بعد از یک بازه زمانی مشخص، نصب سطل های بازیافت در معابر عمومی ویژه کاغذ، گسترش شیوه های تبلیغاتی مدرن، تولید کتاب های زرد یا به عبارتی اطلاع نامه های استانی و شهرستانی جهت معرفی مشاغل به همراه آدرس و تلفن، کاهش نرخ تبلیغات از طریق پست، صدا و سیما و حتی بیلبورد های تبلیغاتی و … از راهکار های کاهش آلودگی بصری و محیطی به وسیله برگه های تبلیغاتی می باشد.
امید است خود شهروندان نیز در معرفی کالاها و خدمات شان فرهنگ شهروندی را مراعات کنند و برای کسب درآمد بیشتر به هر شیوه ای متوسل نشوند و زیبایی شهر را فدای اهداف اقتصادی خود نکنند.
