پشت پرده سناریو نفتی عربستان و آمریکا چیست ؟

زهرا وثوقی روزنامه نگار: تولید نفت آمریکا در سپتامبر، برای دومین ماه متوالی رکورد جدیدی را ثبت کرد و چالش پیش روی عربستان سعودی و شرکایش در اوپک پلاس را که تولید خود را برای افزایش قیمت محدود کرده‌اند، نمایان ساخت.

تداوم محدودیت داوطلبانه تولید اوپک پلاس از سه ماهه چهارم سال 2022، به تولیدکنندگان آمریکایی کمک کرده و مانع افت شدیدتر قیمت‌ها شده و سهم بیشتری از بازار را نصیب آنها کرده است.

طبق گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت و میعانات گازی آمریکا در سپتامبر نسبت به ماه اوت، 224 هزار بشکه در روز افزایش یافت و به 13.24 میلیون بشکه در روز رسید. تولید نفت و میعانات گازی آمریکا طی سه ماه گذشته، 342 هزار بشکه در روز افزایش یافته و 750 هزار بشکه در روز بالاتر از سال گذشته بوده است.

رشد چشمگیر تولید داخلی، در افزایش ذخایر نفت و کاهش قیمت‌ها از ابتدای سه ماهه چهارم تاکنون مؤثر بوده است.

در ماه میلادی گذشته، تولید در آب‌های فدرال خلیج مکزیک (108 هزار بشکه در روز) و آلاسکا (19 هزار بشکه در روز) و همچنین در 48 ایالت آمریکا (97 هزار بشکه در روز) افزایش یافته است.

تولید 48 ایالت آمریکا، به رکورد 10.8 میلیون بشکه در روز صعود کرد و از رکورد 10.5 میلیون بشکه در روز که در دسامبر 2019 پیش از آغاز پاندمی کووید 19 ثبت شده بود، عبور کرد. تولید 48 ایالت آمریکا طی سه ماه گذشته، به میزان 210 هزار بشکه در روز (رشد سالانه هشت درصدی) و 750 هزار بشکه در روز نسبت به سال قبل (رشد هفت درصدی) افزایش یافته است.

افزایش بهره‌وری در حفاری

نشانه‌های اندکی وجود دارد که رشد تولید 48 ایالت آمریکا با وجود افت قیمت‌ها و کاهش تعداد دکل‌های حفاری فعال در سال میلادی گذشته، آهسته شود.

بهای معاملات نفت آمریکا برای تحویل در ماه آینده با احتساب تورم، از میانگین 121 دلار در هر بشکه در ژوئن سال 2022، به 90 دلار در سپتامبر سال 2023 و 77 دلار در نوامبر سال 2023 کاهش پیدا کرده است.

فعالیت حفاری معمولاً حدود چهار تا پنج ماه و تولید 10 تا 12 ماه پس از افت قیمت‌ها، کاهش پیدا می‌کند. بر این اساس، تعداد دکل‌های حفاری فعال نفت از میانگین 623 حلقه در دسامبر سال 2022، به 510 دکل در سپتامبر سال 2023 و 498 دکل در نوامبر سال 2023 کاهش پیدا کرد. با این حال، با افزایش بهره‌وری حفاری‌ها، تولید همچنان افزایش می‌یابد. تولیدکنندگان آمریکایی هم از تداوم محدودیت عرضه اوپک که قیمت‌ها را در سطح نسبتاً بالایی تثبیت کرده و سیگنال قیمت برای کاهش بیشتر حفاری را ضعیف کرده، بهره‌مند شده‌اند.

میانگین قیمت‌های ماه آتی در سپتامبر امسال، 90 دلار بود که با در نظر گرفتن تورم، اندکی بالاتر از 87 دلار در مدت مشابه سال 2022 بود. قیمت‌ها تا نوامبر، به میانگین 77 دلار کاهش یافت، اما این تقریباً دقیقاً مطابق با میانگین تنظیم شده بر اساس تورم از ابتدای قرن است.

بازار به جای تغییرات قیمت‌ها و تولید آمریکا، به‌واسطه محدودیت اوپک پلاس و افزایش ظرفیت مازاد تولید این گروه در حال متعادل شدن است.

پذیرش تولیدکنندگان رقیب

عربستان سعودی به همراه نزدیک‌ترین شرکایش در اوپک پلاس، نقش سنتی خود به عنوان تولیدکننده بزرگ اثرگذار را با بی‌میلی از سر گرفته است تا بازار را از طریق تولید خود، متعادل کند.

در همین بین، شرکت‌های نفت شیل آمریکا و سایر تولیدکنندگان غیرشیل غیراوپک، همان نقشی را ایفا می‌کنند که تولیدکنندگان دریای شمال در دهه 1980 داشتند و از محدودیت عرضه عربستان سعودی و متحدانش سود می‌برند.

گسترش کنترل گروه، همواره استراتژی مورد ترجیح عربستان سعودی و اوپک برای مقابله با چنین تولیدکنندگانی بوده است. در دهه 1980، تلاشی ناموفقی برای تماس با انگلیس و سایر تولیدکنندگان دریای شمال برای تقسیم بار حمایت از قیمت‌ها صورت گرفت. از دهه 1990، تلاش‌های مکرری برای وارد کردن روسیه و سایر کشورهای شوروی سابق صورت گرفته که در توافقنامه وین و اعلامیه همکاری در سال 2016، به اوج خود رسید.

قوانین ضد انحصاری آمریکا مانع از آن می‌شود که تولیدکنندگان شیل این کشور، بخشی از هر گونه همکاری رسمی با اوپک پلاس باشند اما اوپک با سایرتولیدکنندگان غیرشیل غیراوپک مانند برزیل تماس گرفته است تا آنها را به صورت رسمی یا غیررسمی وارد سیستم هماهنگی کند.

تماس با برزیل و احتمالاً در نهایت با گویان و سایر تولیدکنندگان غیرشیل غیراوپک، با الگوی تاریخی پذیرش تولیدکنندگان رقیب برخوردار از رشد سریع همخوانی دارد.

برای این که یک توافق تولید-کنترل موفق شود، باید سهم کافی از تولید جهانی را کنترل کند و تولیدکنندگان خارج از این توافق، نقش اندکی را ایفا کنند.

اگر افزایش قیمت‌ها باعث رشد بیش از حد و بدون محدودیت خارج از اوپک پلاس شود، یا باید جنگ تولید و افت قیمت برای محدود کردن تولیدکنندگان کنترل نشده، روی دهد یا باید آنها را به داخل سیستم کنترل کشاند.

بر اساس گزارش رویترز، در حال حاضر، عربستان سعودی و شرکایش در اوپک پلاس، ترجیح داده‌اند به جای راه‌اندازی یک جنگ تولید دیگر، تلاش کنند رقبای خود را وارد این سیستم کنند.