ریشه ناترازی بنزین

عباس ملکی استاد سیاستگذاری انرژی دانشگاه صنعتی شریف: ناترازی بنزین ریشه در مسائل اجتماعی و سیاسی ایران دارد و نمی‌توان با راه‌حل‌هایی همچون افزایش قیمت و یا راهکارهای اقتصادی صرف دیگر آن را اصلاح کنیم، برخی مسائل در برخی از جوامع به صورت نشانه درمی‌آید، در ایران برای قیمت بنزین و نان چنین شرایطی وجود دارد. باید طوفان مغزی اتفاق بیفتد و به دنبال راه‌حل‌هایی باشیم، حتی اگر این راه‌حل‌ها در ابتدای امر به ذهن خطور نکند. مصرف بنزین بسیار بالاست و در برخی مواقع میزان مصرف بنزین، گازوئیل و گاز طبیعی حتی از کل اروپا بیشتر است.باید از بخش تولید شروع کنیم، ناترازی سوخت یک بحران سیاسی، اجتماعی است و نمی‌توان به‌راحتی گفت که بنزین یک کالای اقتصادی است که با افزایش قیمت این حامل انرژی می‌توان به تعادل عرضه و تقاضا رسید؛ این یک نگاه ساده به حامل‌های انرژی است، نمی‌توان قیمت حامل‌های انرژی را به راحتی تغییر داد، به‌همین دلیل باید به موضوع تولید توجه شود، البته این موضوع نیز به معنی این نیست که میزان تولید را با ساخت پالایشگاه افزایش دهیم، گرچه این انتقاد در زمان دولت روحانی وارد بود که به موضوع پالایشگاه‌سازی توجهی نشد.باید از بخش تولید شروع کنیم، ناترازی سوخت یک بحران سیاسی، اجتماعی است و نمی‌توان به‌راحتی گفت که بنزین یک کالای اقتصادی است که با افزایش قیمت این حامل انرژی می‌توان به تعادل عرضه و تقاضا رسید.در بخش تولید اولین کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که قیمت سوخت را آزاد کنیم، زمانی اگر در ایران گفته می‌شد که قیمت لبنیات آزاد شود بسیار دور از ذهن بود اما این اتفاق افتاد و اکنون نیز مشکل جدی اتفاق نیفتاده است و قیمت لبنیات رقابتی است، این بدین معنا نیست که بازار آزاد مشکل‌گشای همه چیز است اما با این کار می‌توان شرایط را بهبود بخشید. به‌طور مثال شخصی از جمهوری آذربایجان بنزین تهیه می‌کند و می‌خواهد در خراسان شمالی که انتقال فرآورده کمتر وجود دارد عرضه کند؛ دولت اعلام می‌کند که قیمت برای فروش این بنزین باید همان قیمت دولتی باشد. به نظر من لازم نیست دولت چند هزار همت به این موضوع تخصیص دهد فقط کافیست به بخش خصوصی اجازه دهد مطابق قیمت تمام شده و سود منطقی عرضه داشته باشد.در حال حاضر با قیمت 15 هزار تومان واردات صورت می‌گیرد و با قیمت 1500 و یا 3000 تومان عرضه می‌شود، در این بین افرادی در برخی مکان‌ها همچون لواسان جدا از مبلغ 3000 تومان در هر لیتر 90 هزار تومان برای پر کردن هر باک بنزین در کنار خیابان اضافه‌تر دریافت می‌کنند، می‌توان در قسمت‌های مختلف کشور با شرکت‌ها صحبت و اعلام کرد بعد از واردات بنزین نرخ‌گذاری منطقی صورت بگیرد، مابه‌التفاوت ناترازی بنزین را می‌توان اینگونه جبران کرد.