چرا بورس از ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ نزولی ماند؟

رانت اطلاعاتی تنها دلیل سقوط بورس نبود

نازنین خودی روزنامه نگار: بازار سرمایه روز گذشته، هفدهم اردیبهشت ماه تا جایی به ریزش خود ادامه داد که 70 درصد آن منفی بود. به این ترتیب بار دیگر یکی از ریزش‌های سنگین بازار که سال گذشته درست در همین روز اتفاق افتاده بود برای اهالی بازار یادآوری شد. در آن روز سهامداران به طرز غیرمنتظره‌ای با کاهش حدود 95 هزار واحدی شاخص کل روبه‌رو شدند؛ ریزشی که 50 روز بعد با انتشار نامه افزایش نرخ خوراک گاز شرکت‌های پتروپالایشی و سایر صنایع مشخص شد پای یک رانت اطلاعاتی در میان بوده است.«محمد خبری‌زاد» کارشناس بازار سرمایه، اما معتقد است رانت اطلاعاتی همه ماجرا نیست و از پارسال تصمیمات دیگری موجب شده که بازار همچنان منفی بماند.بر این اساس در پایان معاملات روز دوشنبه شاخص کل با افت شدید 20 هزار واحدی مواجه شد و در سطح 2 میلیون و 239 هزار واحدی ایستاد. شاخص هم‌وزن نیز به اندازه 6 هزار و 936 واحد کاهش ارتفاع داد و به سطح 744 هزار و 100 واحدی رسید. همچنین طبق گزارش‌ها در پایان بورس روز دوشنبه حدود 295 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شده است. این رقم برای پول حقیقی از صندوق‌های درآمد ثابت حدود 237 میلیارد تومان بوده است.محمد خبری‌زاد، کارشناس بازار سرمایه به بررسی وضعیت بازار پرداخته و می‌گوید: بازار در این مدت کلاً ریزشی بوده است، یعنی ما بعد از اسفند ماه آن هم در مقطع کوتاهی که بازار یک مقدار مثبت و رو به صعود بود، بعدش به دلایل مختلفی منفی شد. یک بخشی ناشی از جنگ با اسرائیل و تنش‌های ژئوپولیتیکی بود، اما بعد همچنان بازار به خاطر این که پارامترهای منفی بازار حذف نشده و از بین نرفته و بهبود پیدا نکرده است همچنان منفی است. پارامترهایی مثل نرخ بهره 30 درصد که الان در اقتصاد کاملاً جا افتاده است؛ یکی هم بحث عدم رشد دلار نیما. هر دو مورد باعث شده که بازار رشد پیدا نکند و یک روند منفی فرسایشی به خودش بگیرد.بسیاری از کارشناسان در توضیح وضعیت آشفته بورس آن را همچنان متأثر از ریزش اردیبهشت پارسال می‌دانند. خبری‌زاد با تأیید این موضوع توضیح می‌دهد: تاریخ 17 اردیبهشت 1402 بیشتر به عنوان یک سمبل بین اهالی بازار دارد خودش را نشان می‌هد. از آن تاریخ تقریباً بیش از 70 درصد نمادها بازدهی منفی داشته و متاسفانه از آن تاریخ به بعد هیچ تصمیم گیری در سیاست‌های کلان اقتصادی هم راستا با بازار سرمایه گرفته نشده است، یعنی نرخ حامل‌های انرژی رشد پیدا کرده بدون این که به اثراتش روی شرکت‌ها و سودآوری شرکت‌ها فکر کنند. نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، نرخ خوراک پالایشی‌ها و دیگر محدودیت‌هایی که روی دلار شرکت‌های صادرات‌محور گذاشتند. نرخ بهره بالا و… همه این تصمیمات از آن تاریخ به بعد گرفته شده که متاسفانه هیچ کدام در راستای حفظ منافع بازار سرمایه نبوده است. نتیجه این شرایط را روی تابلو به راحتی می‌توان دید.چندی پیش در نشست خبری پیرامون اتفاقات اردیبهشت ماه سال قبل رضا عیوضلو، عضو هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار گفته به لیستی از افراد مشکوک به دارندگان اطلاعات نهانی رسیدیم، ولی تخلف آن‌ها برای ما قطعی نشده است. سازمان با همکاری با مراجع قضایی به دنبال رسیدن به شواهد کافی برای این موضوع است.محمد خبری‌زاد در این باره با بیان اینکه در این ماجرا تنها عامل رانت اطلاعاتی مطرح نبوده، می‌گوید: این رانت یک گوشه‌ای از درز اطلاعاتی بوده که از تصمیمات مشابه و مضری که پیش‌تر عرض کردم رخ داده است. ممکن است بعضی‌ها به اصطلاح از آن استفاده کرده باشند. دو نکته در این میان هست؛ یکی اینکه اثبات شدن آن که افرادی که در 17 اردیبهشت اقدام به فروش کردند و به اصطلاح بهره بردند از سوی سازمان و نهادهایی که مسئول بودند هیچ وقت اعلام نشده و شاید برای آن‌ها مشخص نشده است. برای همین خیلی نمی‌شود روی آن پافشاری کرد. نکته دوم به گفته وی این است که ما کلاً از لحاظ اطلاعاتی همیشه درز اطلاعاتی داشتیم، اما آن روز به عنوان یک نماد شناخته شده است. اگر آن اتفاقات و تصمیماتی مثل افزایش نرخ بهره و سرکوب دلار نیما گرفته نمی‌شد شاید اصلاً آن تاریخ مشهور کلاً از اذهان همه پاک می‌شد و به نظرم این منفی ادامه‌دار بورس است که باعث شده که آن تاریخ برجسته بشود.