عباس علوی راد کارشناس امور اقتصادی: آن چیزی که به صورت بنیادین باعث جهش نرخ ارز یا کاهش ارزش پول ملی ما میشود، میزان رشد اقتصادی، رشد نقدینگی و درآمدهای ارزی نفت است که خوشبختانه این 3 مورد تحولات پایداری را در اقتصاد ما ایجاد میکنند چراکه در سالهای اخیر آمار روبه بهبودی داشتهاند.
براساس آمار بانک مرکزی میانگین رشد اقتصادی 3 سال اخیر 4.2 درصد است، علاوه برآن رشد نقدینگی به هدف گذاری بانک مرکزی رسیده است. دولت معتقد بود که درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت بهبود پیدا کرده و عدهای با تردید به آن نگاه میکردند. مهمترین نهادهای بین المللی هم فروش نفت ایران در بالاترین سطح ممکن نسبت به سالهای گذشته را تأیید کردهاند و معتقدند ایران به منابع ارزی حاصل از فروش نفت دسترسی دارد.
شاید عدهای بپرسند اگر این اتفاقات مثبت برای کشور ما افتاده است، پس چرا دلار 70 هزار تومانی را هم دیدهایم؟ افزایش قیمت ارز در ماههای اخیر ریشه در سه تحول بنیادین مطرح شده نداشته است و مربوط به تنشهای سیاسی و پی درپی ماههای اخیر بود. این تنشها به شکل سریالی اتفاق میافتاد و شوکهای مختلفی را به فواصل زمانی کوتاه تجربه کردیم. درواقع ریشه افزایش قیمتهای اخیر مربوط به عوامل غیراقتصادی بود.
در شرایط شوکهای سیاسی، سوداگرانی که به دنبال نوسان گیری از مردماند، انتظارات تورمی را شارژ میکنند در این صورت فضای تقاضای کاذب برای خرید ارز شکل میگیرد. اگر قیمت ارز به واسطه این شوکها بالا میرود، با بهبود فضای سیاسی، به راحتی قیمتها کاهش مییابد. الان دامنه تغییرات نرخ ارز در یک ماه اخیر حدود 7 هزار تومان است که اصلاً نشان دهنده وضعیت متغیرهای بنیادین اقتصادی نیست.
ما دو رویداد تسویههای پایان سال میلادی و سفرهای عید نوروز را پشت سر گذاشتیم و تقاضای ارز برای خارج از کشور را نداریم، بنابراین درحال حاضر تنها چیزی که میتواند بازار را ملتهب کند، تنشهای سیاسی است که با آرام شدن این تنشها، شاهد کاهش التهاب بازار ارز هستیم. البته پیشبینی میشود قیمت ارز پایینتر هم بیاید.
از طرفی در رابطه با اظهارنظرهای واکنش برانگیز برخی نمایندگان مجلس در مورد نرخ ارز و ارزش پول ملی که به افزایش نرخ ارز و بالا رفتن انتظارات تورمی دامن میزدند، متاسفم. در یک نهادی مثل قوه مقننه، از این اظهارنظرها تعجب میکنم.
بازوی پژوهشی نمایندگان، مرکز پژوهشهای مجلس است و بهتر است افراد متخصص این مرکز به نمایندگان مجلس در امور اقتصادی مشاوره دهند تا کارکردهای نرخ ارز را بدانند و دیگر شاهد این اظهار نظرهای نگرانکننده در مورد نرخ ارز نباشیم. نمایندگان مجلس باید حساب شدهتر اظهار نظر کنند.