با افزايش بي‌سابقه نرخ بهره بانکي بر سر ابزارهاي بازار سرمايه رقم خورد؛

صندوق‌های درآمد ثابت رقیب جدید اوراق خزانه

رجا ابوطالبی روزنامه نگار: افزایش بی‌سابقه نرخ بهره بانکی سایه سنگینی را بر سر ابزارهای مختلف در بازار سرمایه انداخته، به‌نحوی‌که در معاملات اخیر، اوراق خزانه اسلامی بدون مشتری مانده و ناگزیر به افزایش نرخ بهره خود شده است؛ نرخ بهره‌ای که اعدادی بالای 37 درصد را نیز به خود دیده و واضح است این نرخ بدون ریسک، کلیت بازار سرمایه و حتی صندوق‌های درآمد ثابت را تحت‌تأثیر منفی قرار دهد.

اقتصاد کشور همچنان تحت‌تأثیر گواهی خاص بانک مرکزی با نرخ 30 درصد است؛ نرخی که در راستای سیاست‌های انقباضی پولی اتخاذ شد؛ اما نتیجه‌ای ناخوشایند را بر برخی بازارهای مالی به‌جای گذاشت. به‌عبارت‌دیگر، بخش‌های کالایی و خدماتی مانند پوشاک، فرآورده‌های پروتئینی و حتی اجاره واحدهای مسکونی در خلاف تورم عمومی رفتار کرده و به علت افزایش هزینه‌هایی همچون نرخ تأمین مالی و کاهش تولید، مجبور به بالابردن قیمت کالا و یا خدمات تحت ید خود شده‌اند و در نهایت، پر واضح است که علی‌رغم کنترل پایه پولی و نقدینگی، تورم مهار به‌سختی رام خواهد شد.

این نرخ به جز بخش واقعی اقتصاد کشور، بازار سرمایه را نیز تحت‌تأثیر خود قرارداد؛ به‌طوری‌که نرخ اوراق خزانه اسلامی (اخزا) که نرخ بهره بدون ریسک به شمار می‌رود، با نرخ 28 درصد بدون مشتری ماند و به همین علت نرخ بهره آن‌ها به بالای 38 درصد رسیده است. در نگاه اول باید 560 همت پول موجود در صندوق‌های درآمد ثابت به خرید این اوراق شیفت شود؛ اما با نگاهی دقیق‌تر به ماهیت ساختاری اوراق و صندوق‌ها، می‌توان جابه‌جایی پول را شناسایی کرد.

در واقع، این نکته را نباید نادیده انگاشت که علت اصلی افزایش نرخ بازدهی اخزا، به علت کاهشی شدن قیمت آن روی تابلو معاملاتی برمی‌گردد؛ یعنی کاهش قیمت روی تابلو باعث افزایش بازدهی تا سررسید می‌شود؛ ضمن اینکه اوراق خزانه دارای سررسید مشخص است؛ اما در مقابل آن‌ها صندوق‌های درآمد ثابت بازدهی روزشمار دارند.

از سوی دیگر، باید به ماهیت صندوق‌های درآمد ثابت توجه کرد؛ صندوق‌هایی که مطابق قانون باید 70 تا 90 درصد از دارایی تحت مدیریت خود را در اوراق با درآمد ثابت، سپرده‌های بانکی و مجموعاً دارایی‌هایی با ریسک پایین سرمایه‌گذاری کنند؛ پس با درنظرگرفتن موارد بالا می‌توان گفت که اگر سود اخزاها افزایش پیدا کند، امکان افزایش سود صندوق‌های درآمد ثابت نیز دورازذهن نیست؛ اما ذکر این نکته ضروری است که صندوق‌های درآمد ثابتی که در ترکیب دارایی خود وزن بالایی را به اخزا اختصاص داده بودند، با چالش جدی مواجه می‌شوند؛ چراکه ارزش روز دارایی آنها در یک ماه گذشته به‌واسطه افت قیمت اخزا کاهش‌یافته است.

در نقطه مقابل آن دسته از صندوق‌های درآمد ثابتی که وزن بیشتری از سبد خود را به سپرده‌های بانکی تخصیص داده بودند، هم سود گواهی خاص را کسب کردند و هم فرصت این را دارند که اخزاها را در قیمت پایین‌تر و قاعدتاً با بازدهی بالاتری خریداری کنند و حداقل بازده سالانه خود را افزایش دهند.

پس به نظر می‌رسد صندوق‌هایی که این چینش سبد را داشته‌اند و از طرفی نرخ شکستی نیز برای آن‌ها تعریف نشده است، بسیار جذاب‌تر از اوراق خزانه و حتی سایر صندوق‌های درآمد ثابت هستند.