فاطیماه میرزایی دخت روزنامه نگار: با اعلام خبر شهادت رئیس‌جمهور و همراهان ایشان در اواخر اردیبهشت ماه 1403، هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار به منظور جلوگیری از شوک ناشی از این خبر در بازار سهام تصمیم گرفت که دامنه نوسان را به مثبت و منفی دو درصد کاهش دهد و اگرچه در روزهای ابتدایی با استقبال برخی از فعالان بازار سرمایه روبرو شد ولی تداوم آن و تغییر روند بورس باعث شد تا این فعالان بازار، واکنش منفی به این تصمیم داشته باشند؛ از اینرو پس از گذشت چند هفته، مجید عشقی، رئیس سازمان بورس از تصمیمات اتخاذ شده در جلسه هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار خبر داد و گفت: پس از ارائه گزارش کارشناسی مدیریت نظارت بر بازار در خصوص دامنه نوسان و بررسی سناریوهای مختلف، مقرر شد دامنه نوسان معاملات در کلیه بازارها به استثناء بازار پایه از تاریخ 9 تیرماه 1403 به 6+- تغییر پیدا کند.
امیر حسین جنانی، کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با «نقش اقتصاد» درمورد دامنه نوسان بیان کرد: دامنه نوسان، یکی از قوانین مهم در شرایط هیجانی بازار است. طبق این محدودیت، قیمت هر سهم در هر روز معاملاتی حداکثر به همین میزان دامنه نوسان اعلام‌شده می‌تواند افزایش یا کاهش پیدا کند. محدودیت دامنه نوسان توسط قانون‌گذاران بازار برای حفاظت از منافع سرمایه‌گذاران در برابر نوسان‌های شدید قیمت سهام که معمولاً به واسطه نبود تعادل در عرضه و تقاضا یا معاملات سفته‌بازی است اِعمال می‌شود.
با توجه به این که طبق ماده 32 قانون بازار سرمایه، در صورت وقوع شرایط اضطراری، هیئت‌مدیره سازمان بورس می‌تواند معاملات را حداکثر به مدت سه‌روز متوقف کند؛ با ادامه محدودیت دامنه نوسان و تبعیت نکردن سیاست‌گذار از هشدارها، شاهد تردید بیشتر سرمایه‌گذار در مواجهه با چنین وضعیتی هستیم.
جنانی گفت: اختلاف نظر کارشناسان و متولیان سازمان بورس بر سر برخی مسائل از جمله محدودیت دامنه نوسان حاکی از این است که فضای یک دستی در بازار حاکم نیست. البته ممکن است با مناظره‌های انتخاباتی، بورس واکنش‌های آنی نشان دهد اما طبیعتاً مقطعی خواهد بود.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: هرچند کلیه شرکت‌ها در شرایط اضطراری و به‌منظور کنترل استرس بازار موظف هستند استراتژی معاملاتی از پیش تعیین‌شده‌ای داشته باشند؛ اما شرکت‌های فعال در بازار، یک طرف قضیه هستند و در طرف دیگر، بخش اعظم سهامداران خُرد آسیب‌دیده قرار دارند که باید توجه ویژه‌ای به آن‌ها داشت.
نکته حائز اهمیت این است که با توجه به تداوم بی‌جانی بازار و به دنبال آن، بی‌اعتمادی سهامدار، توجه به سودهای بدون ریسک افزایش یافته است و عملاً فرآیند ریسک و بازده کمرنگ شده‌اند که این موضوع به خودی خود، به بورس لطمه می‌زند و در این میان، باید توجه کرد که این روزها، مشکل اساسی بورس نبود نقدینگی است. پس انتظار می‌رود در این شرایط عمیقاً و اساساً تصمیماتی اتخاذ شده که باعث تقویت نقدینگی در بازار سرمایه شوند.
جنانی با اشاره به تأثیر تصمیم‌های اشتباه مدیران بر روند بازار سهام تأکید کرد: اثر تصمیم‌های اشتباه مدیران منتج به ارائه صورت‌های مالی ضعیف و زیان و افت سودآوری بسیاری از صنایع و شرکت‌ها شده است و اگر در تصمیم‌های این روزهای بلاتکلیف بازار به این موضوع توجه ویژه‌ای شود باعث تقویت تقاضا خواهد شد؛ چراکه بخش اعظم سرمایه‌گذاران به دنبال سودهای مجامع و افزایش سرمایه‌ها و طرح توسعه‌های شرکت‌ها هستند که متأسفانه این روزها، این مورد هم جذابیتی برای آن‌ها ندارد؛ به‌خصوص پول‌های بزرگ و باتجربه!
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در حال حاضر، بورس تحت تأثیر ریسک‌های سیاسی قرار دارد و تردید داشتن به ادامه این روند به افزایش احتیاط بین متقاضیان سهام دامن زده است و حتی افزایش نرخ دلار نیما نیز، که تا قبل از مباحث انتخابات محرک جدّی برای رشد بورس محسوب می‌شد در دوئل با التهابات اخیر، بازنده محسوب می‌شود.
همچنین، وضعیت بازار ارز تا حدودی فضا را مبهم کرده و نوسانات نرخ دلار آزاد به کمترین میزان رسیده است و این عوامل در ایجاد فضای احتیاطی و افت دنباله‌دار قیمت سهام مؤثر هستند.
جنانی تصریح کرد: هفته گذشته، تداوم روند نوسانی قیمت کالاها در بازار جهانی با رشد همراه بوده و با این اوصاف، رشد عمده قیمت کامودیتی‌ها نتوانسته است اثر مثبتی بر بورس بگذارد و چرخش فضای منفی و حرکت مجدد قیمت‌ها در مسیر صعودی می‌توانند از جمله گزینه‌های جدّی بعد از فروکش کردن تب انتخابات ریاست‌جمهوری باشند.
اگرچه سیاست‌گذار بورسی مأموریت‌های مهمی دارد که باید در دوران رکود با انجام دادن آن‌ها به رونق معاملات سهام کمک کند اما عملکرد سیاست‌گذار به دلیل تداوم محدودیت دامنه نوسان مورد انتقاد سهامداران حرفه‌ای‌تر قرار گرفته و تازه‌واردها را در دوره رکود کنونی ترسانده است و اگرچه بازار سهام به پول تازه‌واردها نیاز جدّی دارد اما وضعیت خروج پول حقیقی مانع از ورود تازه‌واردها شده است که برخی تدابیر می‌توانند توجه بسیاری از فعالان اقتصادی را جلب کرده و پول‌های جدیدی را راهی بورس کنند.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: با توجه به این که تغییرات و دستکاری پیاپی می‌تواند اثر سویی به همراه داشته باشد و باعث سردرگمی بیشتر سهامداران شود. با برداشتن دامنه محدود نوسان شاهد بالا رفتن ارزش معاملات و نقدشوندگی بهتر بازار خواهیم بود و با پایان انتخابات نیز، سایه این ابهام سیاسی از سَرِ بازار برچیده خواهد شد و امیدوار هستیم که کمتر شاهد چنین محدودیت‌هایی باشیم. چون این مدل دستکاری در هیچ کجای دنیا اجرایی نمی‌شود.
جنانی با بیان این‌که در حال حاضر، با دو چالش محدودیت دامنه نوسان و منتخب ریاست جمهوری روبرو هستیم، عنوان کرد: در حال حاضر، با این دو چالش مواجه‌ایم و در این میان، با این ریسک به ریوارد، بازار منتظر یک محرک و مجوز برای واکنش است و از این منظر و از لحاظ زمانی، این رویداد می‌تواند نزدیک باشد و بدنبال آن، باید بیشتر از روزهای گذشته، بازار را مشاهده کرد و این مسئله را درنظر گرفت که زمان فروش در این تایم نیست.
این کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد: نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری هرچه باشد در ظاهر و کوتاه مدت، برای بازار مثبت خواهد بود؛ به طوری‌که فردای روز انتخابات هر یک از این کاندیدا برنده از صندوق بیرون بیاید برای بازار رویداد بدی نیست و اتفاقاً خوب است؛ هرچند که بسیاری از افراد، هنوز به این موضوع اعتقاد ندارند.
جنانی با اشاره به برنامه‌های نامزدهای ریاست جمهوری ادامه داد: نامزدهای ریاست جمهوری روی دورِ شعارهای پوپولیستی قرار گرفته‌اند و شعار و عملکرد آن‌ها با هم متفاوت است که همین موضوع باعث حس ترس در بازار می‌شود. چون همین حس ترس در پشت چهره واقعی نامزدهای ریاست جمهوری وجود دارد. به همین دلیل، به نظر می‌رسد در فضای فعلی آن‌چه برای همه مهم است این است که با ارزیابی دقیق دیدگاه‌ها و نظرات نامزدها و اطرافیان آن‌ها، در بازار تصمیم‌گیری کنند؛ چراکه در حال حاضر، حس باخت بازار بیشتر به چشم می‌آید و به اصطلاح، سیگنال خوبی از هیچ یک از این نامزدها دریافت نمی‌کند و از طرفی، حس تردید و زخم‌هایی که سهامداران خورده‌اند مانع از این می‌شوند تا به بهبود روند بازار پس از انتخابات اطمینان داشته باشند و این مسئله کاملاً به حق و درست است و همین امر، جریان منفی این روزها را رقم زده است.
