پتروشیمی‌ها در دولت چهاردهم

میثم فتحی محب کارشناس انرژی: یکی از اولویت‌های فعلی صنعت نفت و گاز بحث جلوگیری از هدر رفت و افزایش بهره وری در مصرف انرژی است. اکنون کشور ما با بحث ناترازی در تولید و مصرف گاز و همچنین مسئله خطرناک‌تر یعنی ناترازی در بنزین مواجه است. برای حل این مشکل نیز در حوزه افزایش تولید و همچنین مدیریت مصرف راه حل‌هایی وجود دارد که نامزدهای انتخاباتی باید به بیان جزئیات راه حل‌های خود در این موضوعات بپردازند.مسئله مهم‌تر موضوع زنجیره ارزش نفت و گاز است. از دولت چهاردهم انتظار می‌رود که به طریقی برنامه ریزی کند تا برای جلوگیری از خام فروشی به سمت افزایش ظرفیت پایشگاه‌ها حرکت کنیم. اکنون کشور ما در حدود یک میلیون و 300 هزار بشکه نفت صادر می‌کنند و اگر بتوانیم این میزان را پالایش کنیم، عواید بسیاری برای کشور محقق خواهد شد.نکته حائز اهمیت این است که توسعه بخش پالایشگاهی زمانبر و نیازمند سرمایه گذاری است به همین جهت لازم است که هدف گذاری مرحله به مرحله برای تحقق این امر انجام شود. باید برای تقویت و ارتقای سطح کیفی پالایشگاه‌های فعلی تمهیدات لازم اندیشیده شود. شایان ذکر است که ارتقای سطح کیفی و توان تولیدی پالایشگاه‌ها می‌تواند مشکلات ناترازی در تولید بنزین را رفع کند.تأمین دقیق مواد پایه پتروشیمی‌ها از دیگر نیازهای این صنعت است. شایان ذکر است که پیش بینی می‌شود که در سال‌های آینده تقاضا برای محصولات پتروشیمی و همچنین قیمت این محصولات به شدت افزایش یابد. به همین جهت برنامه ریزی برای توسعه تولید این محصولات بسیار اهمیت دارد.توسعه صنعت پتروشیمی بایستی مبتنی بر سیاست صنعتی باشد. اگر به بررسی این صنعت در کشورهای مختلف بپردازیم درمی یابیم که اکثر کشورها پتروشیمی خود را به گونه‌ای گسترش داده‌اند که سهم بیشتری از تولیدات خود را در بازارهای داخلی مصرف کنند و محصولات نهایی تولید شده را صادر کنند. لازم است که دولت چهاردهم از این رویه اقتباس گرفته و تا زمان تبیین سیاست صنعتی مدون از توسعه تهاجمی بخش پتروشیمی خودداری کند.دولت چهاردهم بایستی زمینه را برای تولید محصولاتی که درصد رقابت بالایی در بورس کالا دارند را فراهم نماید. به عنوان مثال محصولی مانند پت هم اکنون با درصد رقابت بالای 170 درصد در بورس کالا عرضه می‌شود. در همین راستا بایستی دولت برنامه ریزی برای کاهش واردات 2 میلیارد دلاری محصولات پتروشیمی را آماده نماید. به عنوان مثال در بحث پروپلین با افزایش تولید 5 میلیون تن از این محصول نزدیک به یک میلیارد دلار از واردات خود را کاهش داده و بیش از 5 میلیارد دلار درآمد ارزی نیز ایجاد کنیم.دانش بنیان‌های صنعت نفت و گاز لازم است به سوی توسعه فناوری و توسعه لایسنس حرکت کند و حمایت دولت در این امر ضروری است. اما مسئله مهمی که وجود دارد زمان طولانی است که دانش بنیان‌ها برای دستیابی به آن نیاز دارند. همچنین ممکن است نیاز به همکاری با شرکت‌های خارجی باشد، اما به هرجهت دانش بنیان‌های نفت و گاز و پتروشیمی نباید مغفول بمانند.

باید علاوه بر توسعه صنعت پتروشیمی با واردات لایسنس به پشتیبانی از دانش‌بنیان‌هایی که در زمینه طراحی و توسعه لایسنس فعال هستند بپردازیم. فعالیت دانش‌بنیان‌های فعال در این زمینه می‌تواند علاوه بر بومی سازی و توسعه این صنعت، کشور ما را از فشار هزینه‌های واردات نیز نجات دهد.