چالش‌های موجود در حوزه بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور

محمد گل‌محمد محقق حوزه انرژی: استفاده از منابع انرژی پاک برای تولید برق به کاهش اثرهای گازهای گلخانه‌ای و تغییرات اقلیمی کمک می‌کند. یکی از منابع اصلی تولید انرژی پاک، منابع انرژی‌های تجدیدپذیر هستند که در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به شدت مورد توجه قرار گرفته­اند. به این ترتیب که ظرفیت نصب شده انرژی‌های تجدیدپذیر در دنیا در سال‌های اخیر از کل ظرفیت نصب شده قبل از سال 2015 بیشتر است. همچنین پیش­بینی می‌شود در دوره سال‌های 2023-2028، بیش از 3700 گیگاوات ظرفیت تجدیدپذیر به ظرفیت نیروگاهی در دنیا اضافه شود. البته بخش اعظمی از این افزایش ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر، مربوط به انرژی خورشیدی و بادی با توجه به پتانسیل این فناوری‌ها است. در ایران نیز توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در برنامه توسعه قرار گرفته بود که خوشبختانه در سال‌های اخیر این برنامه با شتاب بیشتری در حال پیگیری است. در حال حاضر ظرفیت تولید در نیروگاه‌های تجدیدپذیر به نزدیک 1200 مگاوات رسیده است. همچنین با توجه به ناترازی انرژی در سال‌های اخیر و با توجه به اینکه یکی از اصلی‌ترین راه‌حل‌ها به این ناترازی استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است، شورای عالی انرژی با حضور معاون اول رئیس جمهور و امضای رئیس جمهور توسعه 15000 مگاواتی نیروگاه‌های تجدیدپذیر را مصوب کرده است.در این برنامه حلقه‌های مختلف زنجیره تولید پنل خورشیدی و ادوات مورد نیاز اصلی نیروگاه جهت بومی‌سازی مورد توجه قرار گرفته است. این برنامه ملی در صورت تأمین منابع مالی مورد نیاز، وابستگی کشور را در تأمین تجهیزات و ادوات ساخت نیروگاه خورشیدی به حداقل می‌رساند.البته علیرغم تمامی مزایای انرژی‌های تجدیدپذیر، یکی از معضلات اصلی خصوصاً انرژی خورشیدی و بادی عدم دسترسی 24 ساعته به این انرژی‌ها است. البته با مدیریت بخش تولید امکان مدیریت بار و سمت مصرف وجود دارد ولی با توسعه بیش از پیش نیروگاه‌های تجدیدپذیر نیاز به ذخیره­سازی انرژی ضروری است. در کشورهای توسعه یافته بحث ذخیره­سازهای انرژی از سال‌های گذشته با جدیت دنبال شده است ولی متاسفانه در کشورمان این موضوع مغفول مانده است.البته تلاش­هایی در این زمینه صورت گرفته از جمله طرح کلان توسعه باتری‌های لیتیومی که با توجه به عدم وجود متولی مشحص و عدم حمایت مغفول مانده است. در حال حاضر بحث استفاده از ذخیره­سازها در کنار انرژی‌های تجدیدپذیر و توسعه این فناوری­ها، امکان جلوگیری از ازدیاد تولید و استفاده بهینه از انرژی تولیدی را فراهم می­سازد. همچنین با توجه به کاربرد سیستم­های ذخیره­ساز خصوصاً باتری­های لیتیومی در بخش­های مختلف علاوه بر انرژی‌های تجدیدپذیر (مثلاً خودرو برقی یا کاربردهای دفاعی و …) به نظر می‌رسد وزارت­خانه­های ذینفع باید برنامه مدونی برای توسعه سیستم­های ذخیره­سازی خصوصاً باتری‌های لیتیومی تهیه و به عنوان برنامه ملی پیگیری کنند.