سامان سفالگر روزنامه نگار:بر کسی پوشیده نیست که مساله بازار بورس در کشورمان و چالش های مختلف پیش روی این بازار جهت طی کردن روندی منطقی، یکی از اصلی ترین مشکلاتی بوده که اقتصاد ایران در سال های اخیر با آن دست و پنجه نرم کرده و می کند. در سال های گذشته، طیف های قابل توجهی از مردم کشورمان در بازار بورس سرمایه گذاری کرده‌اند که با توجه به نوسانات قابل توجه در بازار بورس و سقوط بازار، این سرمایه‌ها تا حد زیادی آسیب دیدند و مساله بورس را از یک موضوع صِرف اقتصادی خارج و به آن ابعاد اجتماعی و حتی سیاسی بخشیدند.
اساسا به همین دلیل هم بود که در جریان رقابت های انتخابات ریاست جمهوری اخیر در کشورمان شاهد بودیم که نامزدهای انتخاباتی تمرکزی ویژه را معطوف به بازار بورس کردند و از اراده خود جهت ساماندهی به این بازار و مخاطب قرار دادن مشکلات در این بازار سخن می گفتند.
به گزارش «نقش اقتصاد»؛ با این همه، مشکلات در بازار بورس کشورمان همچنان ادامه دارند و نسبت به این مساله اعتراضات جدی چه از سوی افکار عمومی و سرمایه‌گذاران و چه کارشناسان حوزه بورس وجود داد. نکته قابل تامل اینکه آمارهای رسمی حاکی از این هستند که ارزش دلاری بازار بورس کشورمان در شرایط کنونی، با یک اُفت قابل توجه، در حال بازگشت به سطح سال‌های 1395 و 1396 یعنی زمانی است که هنوز استارتِ رونق بازار بورس نخورده بود (رقم مذکور چیزی در حدود 74 میلیارد دلار است). با این همه، به تازگی محمد رضا فرزین مدیر کل بانک مرکزی کشورمان در موضع گیری از اجرای برنامه حمایتی نظام بانکی با هدف تقویت بازار سرمایه و ثبات در بورس خبر داده است.
از این رو، به طور خاص بانک مرکزی 3 اقدام مهم را برای حمایت از بازار بورس در دستورکار قرار داده است. اول؛ تضمین 360 همت اوراق تامین مالی توسط بانک های عامل برای انتشار اوراق تامین مالی ریالی جهت طرح های توسعه و تامین سرمایه در گردش شرکت های بورسی. دوم؛ انتشار 2 میلیارد یورو اوراق صکوک ارزی برای طرح های توسعه شرکت های بورسی علی الخصوص در حوزه پتروشیمی و معدن. و سوم؛ اعطای 1.5 میلیارد یورو وام ارزی برای شرکت های بورسی که درآمد ارزی و طرح های زودبازده داشته باشند تا از این طریق به افزایش صادرات آن ها منجر گردد.
مسائلی از این دست تا حدی سبب شده اند امیدواری ها به احیای بازار بورس بیشتر شود و البته که شاخص کل نیز در سایه سیاست های حمایتی دولت به تازگی سبزپوش شده است. با این همه، هنوز این سوال سر جای خود باقی است که آیا بانک مرکزی توان تداوم مدیریت مثبت بازار بورس و حفظ ثبات در آن را دارد؟ در پاسخ به این پرسش باید یک نکته را مد نظر داشت. آن نیز این است که در معادله کلان اقتصاد کشورها، دولت ها نمی‌توانند یک بخش را مورد حمایت قرار داده و موجب رشد آن شوند در حالی که سایر بخش ها به نحوی متوازن و درست و منطقی رشد نمی کنند.
اینکه تصور شود با ایجاد فضای گلخانه ای برای بازار سرمایه می‌توان آن را ساماندهی کرد، تصور چندان درستی نیست. عدم ثبات بازار سرمایه تحت تاثیر مولفه های متنوعی است که آن ها باید به نحوی جدی و ریشه ای مخاطب قرار گیرند. به عنوان مثال سرکوب نرخ ارز و یا سیاست های انقباضی دولت و یا تضعیف سرمایه اجتماعی بورس، از جمله مولفه هایی هستند که قویا بر عدم ثبات این بازار اثرگذاری منفی دارند. حال اینکه تمامی این مسائل رها شود و صرفا با حمایت دولتی توقع داشته باشیم که بازار بورس سامان بگیرد، انتظار چندان منطقی نیست.
ساماندهی بورس در فرآیندی زمانبَر و توام با اراده جدی و کنش فعالانه رخ می دهد و درست به همین دلیل است که سیاست ها و رویکردهای موقت، صرفا نتایج موقت را به همراه خواهند داشت.
اینکه هر زمان بازار سرمایه دچار چالش شود دولت به مثابه آتش‌نشان وارد میدان شود، چندان منطقی نیست. بلکه اصل چالش باید به دقت آسیب شناسی شود و متناسب با آن برنامه ریزی های لازم صورت گیرد و مساله حل شود. نه اینکه به اتخاذ سیاست های موقتی برای تسکین‌بخشی کوتاه مدت به آن بسنده کنیم. معادله ای که صرفا به انباشتی و فرسایشی شدن چالش ها و مشکلات کمک می کند.
