نجمه رحمتی روزنامه نگار: گروه اجتماعی: در حالی که شهردار تهران در 19 فروردین سال جاری در آئین تجلیل از خادمان غدیر اعلام کرد: «از پاکبانان عزیز که با بی‌خوابی خود آسایش و آرامش را برای مردم آماده می‌کنید، تشکر می‌کنم. رفت و روب جزو فعالیت‌ها و مهم‌ترین وظایف شهرداری تهران است و اگر کاهلی کنیم محل اعتراض شهروندان خواهد بود. اقدامات ما باید به سمتی برود که ثبات شغلی، پرداخت به‌هنگام حقوق و دستمزد و امنیت شغلی این عزیزان برقرار شود.»
وی در آن مراسم از انجام کامل ساماندهی و همسان‌سازی حقوق پاکبانان خبر داده و گفته بود «در حوزه پاکبان‌ها هم اتفاقات خوبی رخ داده؛ هیچ پیمانکاری حق تعرض به حقوق پاکبانان را ندارد، بنا شد یک فرمولی طراحی شود تا پیمانکاران نتوانند به حقوق پاکبانان تعرضی داشته باشند.»
اما پاکبانان شهرداری تهران که ماهانه 12 میلیون و 500 هزار تومان دریافت می‌کنند می‌گویند اگرچه برخی از روزها باید اضافه کار بایستند و یا زودتر از ساعت کاری، کارشان را شروع کنند، اما بابت آن اضافه کاری دریافت نمی‌کنند و یکی از مهم‌ترین مشکلاتشان عدم پرداخت حق بیمه از سوی پیمانکاران است. آن‌ها که در روزهای گرم و داغ تابستان در حالی که همه کارمندان دولت و کارکنان شهرداری تهران تعطیل بودند، اما در زیر آفتاب داغ و سوزان تابستان مشغول به کار بودند، معتقدند زندگی‌شان با 12 میلیون و 500 هزار تومان نمی‌گذرد و اگر بخواهند اعتراضی هم کنند پیمانکار از کارگران غیرمجاز با حقوق کمتر استفاده می‌کند.
ظهر یکی از گرم‌ترین روزهای تابستان است و در حالی که عابران در پیاده رو به دنبال سایه‌ای بودند تا دمی را از آفتاب سوزان درامان بمانند، او آرام آرام زباله‌هایی که کنار خیابان ریخته شده را جمع می‌کرد. نزدیک‌تر می‌روم و بعد از معرفی می‌گویم، از او می‌خواهم تا درباره وضعیت شغلی‌اش باهم گپ و گفتی داشته باشیم.
اضافه کار به ما نمی‌دهند
خودش را رضا معرفی می‌کند و می‌گوید از ساعت 8 صبح تا 4 عصر هر روز کار می‌کند و فقط 12 میلیون و 500 هزار تومان بابت آن حقوق دریافت می‌کند. او ادامه می‌دهد: «برخی روزها که باید بنا به درخواست پیمانکار زودتر از موعد سرکار باشیم از چند روز قبل به ما اطلاع می‌دهند که به طور مثال فلان روز از ساعت 5 صبح باید بیایید یا اینکه در برخی ایام، شب‌ها بیشتر می‌ماندیم تا خیابان‌ها را نظافت کنیم.»
وقتی از او می‌پرسم بابت این ساعات آیا اضافه کاری هم دریافت می‌کند، خاطرنشان می‌کند: «اضافه کار به ما نمی‌دهند ما در تمام روزهای ماه سرکار هستیم. البته گفتند دو روز مرخصی داریم، اما نمی‌دهند اگر مرخصی هم بخواهیم مثلاً برای مریضی یا اگر کسی فوت کند باید از قبل بگوییم. شب عید از ساعت 4 صبح می‌آمدیم تا 4 بعدازظهر، در واقع 10 الی 12 روز اینطوری آمدیم گفتند 2 تومان اضافه کار می‌دهند که ندادند.»
یکی از مشکلات کارگرانی که با پیمانکاران کار می‌کنند، قراردادهای آن‌هاست از او درباره قراردادش با پیمانکارانی که در این مدت با آن‌ها کار کرده است می‌پرسم و پاسخ می‌دهد: «یکبار یکی از پیمانکاران به ما یک کاغذ داد و گفت برگه را امضا کنید و انگشت بزنید، گفتم چیزی که ننوشتید گفت شما امضا کن ما خودمان آن را پر می‌کنیم من امضا نکردم و گفتم اگر قرار است چیزی را امضا کنم اول بنویسید من بخوانم و بعد آن را امضا می‌کنم.»
وی ادامه می‌دهد: «پیمانکاران قبلی می‌نوشتند شما کارگر ساده هستید و یک سری توضیحات هم می‌دادند که ما امضا می‌کردیم اما او فقط نوشته بود شما رفتگر هستید و می‌گفت امضا کن؛ ما هم امضا نکردیم و بعد به ما می‌گفتند که اگر امضا نکنید اخراج می‌شوید؛ برای همین ما به ناحیه رفتیم و به رییس ناحیه اعتراض کردیم که پیمانکار یک برگه خالی گذاشته پیش‌روی ما و به ما می‌گوید امضا کنید و وقتی ما اعتراض کردیم گفتند که ما خودمان آن را پر می‌کنیم ناحیه به ما گفت بروید پیگیری می‌کنم ما هم رفتیم اما بعداً دیگر به ما چیزی نگفتند.»
یکی از پیمانکاران 4 ماه بیمه برای ما رد نکرده بود
رضا درباره مشکلاتش با یک پیمانکار دیگر می‌گوید: «از یک پیمانکار دیگر نیز شکایت کردیم که تقریباً یکسال سنوات وحق اولاد و… را به ما نداده بود و ما شکایت کردیم الان هم شکایت ما از اداره کار بیرون آمده و الان در یکی از شعب خدمات قضایی در حال بررسی است. این پیمانکار دیگر با ما کار نمی‌کند اما شکایت ما هنوز به نتیجه نرسیده است. یکی از پیمانکاران هم در سال‌های گذشته 4 ماه بیمه برای ما رد نکرده بود و ما بعد شکایت کردیم یک پیمانکار دیگر هم که آمد دو ماه بیمه ما را رد نکرد و وقتی ما اعتراض کردیم گفت حق بیمه را رد می‌کنم.»
این پاکبان می‌گوید: «همسر و فرزندم در تهران نیستند و من گاهی اوقات شب‌ها اینجا در خوابگاه می‌مانم. در شهرستان 4 میلیون تومان کرایه می‌دهم. بعد از اینکه مجبور شدم کارگاه قالی بافی را جمع کنم به شهرداری همان شهر خودمان برای کارگری مراجعه کردم اما آنجا کارگر نمی‌خواستند و برای همین به تهران آمدم. والا این حقوق‌مان که کفاف زندگی را نمی‌دهد اما با آن می‌سازیم، حقوق کارگری است و چاره‌ای نداریم.»
رضا با بیان اینکه در منطقه‌شان کارگران اتباع نیز مشغول فعالیت هستند، ادامه می‌دهد: «پیمانکار به آن‌ها کمتر از ما حقوق می‌دهد البته برخی از آن‌ها ساعت کاری‌شان با ما تفاوت دارد و گاهی اوقات همان 8 ساعت کار می‌کنند، اما حقوق کمتری از ما دریافت می‌کنند.»
گاهی اوقات همکارانم برای گذران زندگی ضایعات جمع می‌کنند
در گوشه‌ای از خیابان نشسته و جارویش؛ همدم همیشگی‌اش را تعمیر می‌کند. دستان پینه بسته‌اش پر از تاول‌هایی است که به خاطر استفاده مدام از جارو ایجاد شده است. می‌گوید ماهی 12 میلیون و 500 هزار تومان حقوق دریافت می‌کند اما هیچ اضافه کاری به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد.
وی که خود را اکبر معرفی می‌کند، می‌گوید: «الحمدالله در خانه پدری‌ام زندگی می‌کنم و اجاره‌نشین نیستم اما همکارانم با این مشکل مواجه هستند و بیشترشان اجاره‌نشین هستند و با این حقوق خرج‌شان به دخل‌شان نمی‌رسد و برای اینکه خرج‌شان برسد ضایعات جمع می‌کنند.»
وی ادامه می‌دهد: «همسرم بیمار است و یکی از پسرانم در خرج و مخارج درمان مادرش به من کمک می‌کند و گرنه با این حقوق نمی‌توانیم از پس هزینه درمان برآییم. ما بندرت می‌توانیم میوه بخریم و معمولاً ماهی یک بار مرغ می‌خریم. شاید ماهی یکبار میوه بخریم آن هم اگر بتوانیم.»
این پاکبان درحالی که پارچه‌ای را به دور چوب‌های جاروش می‌بندد درباره قراردادش با پیمانکاران می‌گوید: «یک پیمانکار که می‌آید وقتی زمان قراردادش با شهرداری تمام می‌شود، سه ماه آخر را نمی‌دهد همکاران ما شکایت هم کردند اما دستشان به هیچ جا نرسید.»
نمی‌توانیم به وضعیت شغلی‌مان اعتراض کنیم
وی با گلایه از حقوقی که دریافت می‌کند، خاطرنشان می‌کند: «آخر حقوق 12 میلیون و 500 هزار تومانی چیست که به ما می‌دهند من دو جوان دارم که یکی از آن‌ها بیکار است، نمی‌تواند ازدواج کند. نمی‌توانم برای پسرم همسر بگیرم. اصلاً می‌دانی مشکل کجاست خانم؛ این اتباع کار ما را خراب کرده‌اند.»
می‌پرسم چرا مگر آن‌ها چه کرده‌اند، پاسخ می‌دهد: «پیمانکار آن‌ها را بیمه نمی‌کند به آن‌ها حقوق کم می‌دهد و شبانه روز هم کار می‌کنند. ما ماهیانه 12.500 می‌گیریم آن‌ها 8 میلیون تومان می‌گیرند و این باعث می‌شود ما نتوانیم اعتراض کنیم، چراکه آن‌ها را بجای ما می‌آورند.»
وی با بیان اینکه 24 سال سابقه کار دارد اما 12 سال است که با شهرداری تهران همکاری می‌کند، می‌گوید: «در این مدت که شهرداری کار کرده‌ام خیلی بیمه‌ام خورده شده است.»
این پاکبان با بیان اینکه تعطیلی و مرخصی نداریم، ادامه می‌دهد: «جلوی گرانی و بیکاری را باید بگیرند. جوان من بیکار است، اما افغانستانی از مرز اینجا می‌رسد، به سرکار می‌رود در خیلی از مشاغل هم برای اینکه بیمه ندهند و حقوق کم بدهند از آن‌ها استفاده می‌کنند.»
