محیا سادات بهره دار روزنامه نگار: مسکن دولتی یکی از راهکارهایی بود که در دولت احمدی نژاد با عنوان مسکن مهر برای خانه دارکردن مردم طرح ریزی شد. هر چند در این طرح تعدادی از مردم خانه دار شدن اما نبود زیرساخت هایی کافی در این طرح باعث شد تا انتقادات بسیاری بر این طرح وارد شود.
به گزارش «نقش اقتصاد» کار تا جایی پیش رفت که دولت های دیگر نیز ادامه رو روند ساخت مسکن های حمایتی با عناوین دیگر شدند. در دولت روحانی و پس از آن در دولت شهید رئیسی نیز این طرح ها ادامه پیدا کرد.
اما جدیدا و طی گزارش مرکز پژوهش های مجلس زمزمه هایی مبنی بر شکست پروژه های مسکن دولتی در کشور به گوش می رسد.
مرکز پژوهش‌های مجلس به‌تازگی گزارشی از ارزیابی و آسیب‌شناسی فرایند پالایش و غربالگری متقاضیان در پروژه‌های تأمین مسکن حمایتی منتشر کرده است. در این گزارش ذکر شده فرایند غربالگری و نداشتن استطاعت کافی از سوی متقاضیان از اصلی‌ترین عوامل شکست پروژه‌های مسکن دولتی طی سال‌های اخیر بوده است.
مسکن دولتی یکی از اقداماتی است که دولت‌ها به وسیله آن می‌کوشند دهک‌های پایین اقتصادی را صاحب خانه کنند. در ایران نیز طی سال‌های گذشته پروژه‌های مختلفی در این راستا به اجرا درآمده، اما هیچ‌یک از آنها تاکنون تأثیر عمیقی بر خانه‌دار شدن آحاد جامعه نداشته است.
مرکز پژوهش‌های مجلس به‌تازگی گزارشی دراین‌باره منتشر کرده و اصلی‌ترین موانع موفقیت این طرح‌ها را فرایند پالایش و غربالگری و توان اقتصادی پایین جامعه هدف برشمرده است.
چند متقاضی از پروژه مسکن مهر کنار گذاشته شدند؟
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، مجموع متقاضیان ثبت نام‌شده در طرح مسکن مهر حدود 2.8 میلیون نفر بوده که از این تعداد حدود یک میلیون متقاضی به دلایل مختلفی حذف شده‌اند یا از طرح مذکور انصراف داده‌اند.
همچنین از کل متقاضیان واحدهای مسکن مهر، حدود 1.6 میلیون نفر واجد کلیه شرایط معرفی و در مجموع حدود 1.5 میلیون نفر صاحب واحد مسکونی شده‌اند.
در این بین 170 هزار نفر واجد شرایط محسوب نشده‌اند که طبق اطلاعات، بالغ بر 44 هزار نفر واجد شرایط نبوده‌اند. از 313 هزار نفری که صاحب واحد مسکونی نشده‌اند، 36 هزار نفر نیز به دلیل عدم تکمیل آورده خود از طرح حذف شده‌اند.
تعداد متقاضیان اقدام ملی مسکن چند میلیون نفر بوده است؟
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس حاکی از آن است که در ابتدا حدود 1.1 میلیون نفر در طرح اقدام ملی مسکن ثبت نام کرده‌اند، اما از این تعداد صرفاً 215 هزار نفر تأیید نهایی شده و کلیه شرایط را دارا بوده‌اند. یکی از اصلی‌ترین علل حذف این متقاضیان، نداشتن ســابقه پنج سال سکونت در شهر محل صلاحیت متقاضیان بوده است.
همچنین از تعداد کل واجدان شرایط در طرح اقدام ملی مسکن تنها 151 هزار نفر وجه اولیه، معادل 40 میلیون تومان را به حساب مسدودی که به نام متقاضی در بانک افتتاح شده است واریز کرده‌اند. از این تعداد 150 هزار نفر تقریباً به‌طور قطع متقاضی مؤثر بوده و اقســاط مراحل بعدی دریافت وجه را نیز به حساب مذکور واریز کرده‌اند. از 150 هزار نفر یادشده حدود 130 هزار متقاضی به پروژه مشخصی تخصیص داده شده‌اند.
7 میلیون نفر برای طرح نهضت ملی مسکن ثبت‌نام کردند
از حدود هفت میلیون نفر متقاضی ثبت‌نام‌شـده در طرح نهضت ملی مسکن، پنج میلیون نفر در بررســی‌های اولیه و 1.8 میلیون نفر در بررسی‌های نهایی حائز شرایط دریافت مسکن حمایتی مشخص شده‌اند.
پس از بررسی اولیه مدارک متقاضیان در سامانه طرح‌های حمایتی مسکن از سابقه سکونت یا مالکیت مطابق با آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و قوانین مسکن 1.8 میلیون نفر تأیید نشده‌اند. باقی نیز به دلیل مراجعه نکردن، پرونده‌شان مورد بررسی قرار نگرفته است.در این گزارش عرضه واحدها در محلی دور از تقاضا، ابهام در پروژه و و عدم استطاعت مردم از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر استقبال نکردن از طرح نهضت ملی مسکن به شمار رفته است. توجه جدی به این مساله که پروژه‌های مسکن باید در محل مورد نیاز تعریف شود از ضروریات است و بی‌توجهی به این نکته سبب تحمیل هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی به شهروندان و حاکمیت می‌شود. در مجموع می‌توان گفت، موضوع فرم (ج) ســبز اگرچه تلاشی برای یافتن دقیق‌تر قشرهای حمایتی بوده، اما در عمل خروجی بسیاری از واحدهای مسکونی تحویل‌شده جنبه سرمایه‌گذاری داشته است. در این بین فقط بخشی محدود از مسکن ساخته‌شده در دهه‌های 1385 تا 1395 منجر به سکونت مالک اولیه واجد شرایط در همان ملک شده است.
