زمستان سرد و نبود تکنولوژی

محمد اسماعیل ابراهیم زاده کارشناس انرژی: روزانه به میزان حدود 23 تا 30 میلیون متر مکعب گاز از ترکمنستان وارد ایران می‌شد که میزان محدودی است و خود ایران برای تولید گاز مشکل ندارد اما در ایام پیک بار زمستان که مثلاً در کل کشور دما بین 5 تا 10 درجه می‌شود و مصرف بالا می‌رود برای مصارف صنایع و نیروگاه‌ها محدودیت‌هایی ایجاد می‌شود اما برای مصرف کننده‌های خانگی مشکلی به وجود نمی‌آید. ما گاز ترکمنستان را فقط برای استان‌های شمال کشور می‌گرفتیم. در شرایط عادی مشکل گاز نداریم. اما در زمستان به علت برودت هوا افزایش مصرف داریم و لازم است بر روی میزان مصرف مدیریت کنیم. ضمن اینکه یکی دیگر از مباحث قرارداد گازی بین ایران و ترکمنستان سوآپ آن بوده و حجم گاز وارداتی به حدی نبوده که اثرگذار باشد.

کمبود سوخت نیروگاه‌ها در حال حاضر با مازوت جبران می‌شود اما اینکه می‌گوییم کمبود گاز داریم نه اینکه در بخش خانگی کم داریم بلکه بخش زیادی از این گاز را تزریق می‌کنیم به چاه نفت و 6 ماه اول سال به علت مساعد بودن هوا و کم بودن مصرف، آن را ذخیره سازی می‌کنیم. اما وضعیت تکنولوژی به گونه‌ای نیست که بتوانیم ذخیره‌سازی به اندازه کافی را انجام دهیم. تکنولوژی ذخیره‌سازی گاز طبیعی را ما به علت تحریم‌ها نداریم و کمتر سرمایه‌گذاری شده است. در حالیکه در دیگر کشورها گاز طبیعی را با فشار بالا ذخیره‌سازی می‌کنند و در زمان نیاز آن را مصرف می‌کنند. در ایران اما حجم کمی ذخیره می‌شود مثلاً در پالایشگاه قم، اما نمی‌تواند کل کشور را پوشش دهد. مشکل ما بحث سرمایه‌گذاری برای تکنولوژی ذخیره گاز است که به علت تحریم‌های ایران و وزارت نفت نمی‌تواند انجام شود.تحریم‌ها صد در صد بازار انرژی ایران را متأثر از خود کرده است. الان میدان نفت شهر، با میدان نفت‌خانه عراق دارای مخزنی مشترک است که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به جز این عراق هزینه گاز و برق ایران را به علت تحریم‌ها نمی‌دهد. تا سال گذشته میزان بدهی عراق از واردات انرژی ایران بیش از 10 میلیارد دلار بود و اگر چه آمریکا معافیت عراق از تحریم‌های بانکی ایران را بارها تمدید کرده است اما بازپرداخت بدهی عراق به ایران بابت واردات برق و گاز به معضل مهمی در روابط تجاری دو کشور تبدیل شده است. قرارداد گازی هم بین ایران و روسیه در دولت قبل انجام شد که سرنوشت آن هم مشخص نیست. البته روسیه 70 درصد گاز اروپا را تأمین می‌کند اما ایران با منابع عظیمی که دارد به علت همین تحریم‌ها و محدودیت‌های سرمایه‌گذاری نمی‌تواند در این بخش رشد کند. حتی خط لوله صلح از ایران به پاکستان و هند رها شد. این خط لوله بستر مناسبی برای رسیدن گاز ایران، علاوه بر پاکستان، به هند، بنگلادش و حتی چین بود و این چهار کشور از مقاصد اصلی صادرات گاز بودند که مشمول تحریم قرار گرفت. حتی در سال‌های 95 یا 96 برای دریافت مطالبات صادرات نفت به هند، به جای پول از آنان ورق فولادی گرفتیم و آن را به اهواز منتقل کرده و لوله تولید کردیم. در واقع مبادله کالا با کالا کردیم. الان میزان تولید گاز ما یک میلیارد متر مکعب است و مشکل ما در حال حاضر سرمایه‌گذاری در بخش گاز است.