تهدید شرکت‌های بورسی با ادامه ناترازی

احسان فدایی کارشناس بازار سرمایه: قطعی برق منازل اگرچه از بعد روانی و ایجاد اختلال در برخی امور روزمره مردم می‌تواند آزاردهنده و منشاء گلایه و شکایت باشد، اما نباید فراموش کرد هزینه پاک کردن صورت مساله ناترازی برق با توسل به مازوت‌سوزی، در میان‌مدت قطعاً از حیث مادی و معنوی خانمان‌برانداز و نابودکننده خواهد بود.افرادی که امروز دولت را مقصر می‌دانند بهتر است با مروری بر سابقه نظرات و اخطارهایی که در سال‌های گذشته کارشناسان و متولیان این بخش داده‌اند، بحران ناترازی را در قالب یک پروسه ناکارآمدی ببینند و منصفانه گلایه کنند.کشور ایران علاوه بر پرتی فراوان شبکه توزیع و بهره‌وری زیر 50 درصد نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، چون جزو مناطق خشک و کم‌آب دنیاست، تنها پنج درصد تولید برق خود را از مسیر نیروگاه‌های برق آبی‌اش تأمین می‌کند که عددی ناچیز است.از سوی دیگر به‌رغم تبلیغات گسترده‌ای که در خلال سال‌های گذشته درباره تأمین برق از مسیر نیروگاه‌های هسته‌ای صورت گرفته و هزینه‌های بسیاری که در این بخش بر مردم تحمیل شده است، متاسفانه در بهترین حالت تنها 1.9 درصد تأمین برق شبکه را می‌توان از این بخش انتظار داشت.مشکلات ناشی از پایین بودن راندمان تولید نیروگاه‌ها و هدررفت نیرو در شبکه فرسوده توزیع، در سال‌های گذشته نیز مطرح بوده اما زمانی که مسئولان در رأس کار قرار می‌گرفتند درگیر روزمرگی و فضاهای پوپولیستی می‌شدند و برای جلوگیری از بحران انرژی برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کارآمدی نداشتند.بحران ناترازی انرژی در کشور ناشی از سرکوب قیمت و قیمت‌گذاری دستوری در خلال سال‌های گذشته است از یک سو سرکوب قیمت و تخصیص نابجای سوبسیدهای غیرمنطقی در تمام ادوار گذشته به خارج از الگو و غیرمنصفانه مصرف کردن این انرژی گران‌بها در کشور انجامیده و از سوی دیگر فشار و دخالت دولت‌ها در قیمت‌گذاری دستوری مانع از ورود مشتاقانه سرمایه‌گذاران خصوصی به این حوزه شده است.در واقع هزینه‌های سنگین تولید و خواب سرمایه در این بخش به حدی بالا و عدم پرداخت به‌موقع مطالبه نیروگاه‌های بخش خصوصی از توانیر چنان زمان‌بر شده که عملاً هیچ مشوقی برای ورود سرمایه‌گذاران داخلی وجود ندارد. در بخش جذب سرمایه‌های خارجی هم که قصه پرغصه تحریم‌ها و شرایط بحرانی منطقه، بزرگ‌ترین مانع و سد راه است.تمامی این چالش‌ها عملاً منجر به افزایش چشمگیر و غیرقابل پذیرش بهای تمام‌شده تولید برای فعال صنعتی می‌شود. به پیوست آن نیز هر چقدر هزینه‌های این بخش افزایش یابد، میزان سوددهی شرکت‌های بورس کاهش پیدا می‌کند و تأثیر مستقیم بر صورت‌های مالی و مشکلات پیش رو در مجامع و افزایش نارضایتی سهامداران خواهد داشت.