محمد خلیلی روزنامه نگار: حذف صفر از پول ملی ایران بار دیگر به یکی از موضوعات پرحاشیه و مورد توجه در محافل اقتصادی تبدیل شده است. طرحی که در سال‌های گذشته چندین بار در دستور کار دولت‌ها قرار گرفته، این بار با مطرح شدن آن از سوی دولت جدید، دوباره در کانون بحث‌ها و انتقادهای کارشناسان اقتصادی قرار گرفته است. این اقدام که هدف اصلی آن کاهش بزرگی ارقام پولی و جلوگیری از ادامه روند کاهش ارزش پول ملی عنوان می‌شود، به نظر می‌رسد بیشتر یک تغییر نمادین و روانی باشد تا یک راهکار واقعی برای بهبود شرایط اقتصادی کشور. به ویژه اینکه در سال‌های اخیر، با توجه به کاهش شدید ارزش ریال و رشد افسارگسیخته تورم، بسیاری از مردم در زندگی روزمره خود دیگر از واحد پولی رسمی کشور استفاده نمی‌کنند و تنها واحد پولی که در مبادلات عمومی به‌کار می‌رود، تومان است.
یوسف کاووسی، کارشناس اقتصادی در گفتگوی با «نقش اقتصاد» ابعاد مختلف طرح حذف صفر از پول ملی را بررسی کرده است. این موضوع که بار دیگر به بحثی داغ در محافل اقتصادی تبدیل شده، واکنش‌های متفاوتی از سوی کارشناسان به همراه داشته است.
هدف اصلی: جلوگیری از بزرگ شدن برابری ارزها
کاووسی معتقد است که هدف اصلی حذف صفر از پول ملی، کاهش بزرگی ارقام مبادلاتی و جلوگیری از بزرگ شدن برابری ارزها است. وی توضیح می‌دهد که کاهش ارزش پول ملی و افزایش ارقام مالی باعث شده تا حذف صفرها به‌عنوان اقدامی روانی و ظاهری مطرح شود. این در حالی است که تأثیرات واقعی آن بر اقتصاد کلان بسیار محدود خواهد بود.
ریال؛ واحدی که دیگر کاربردی ندارد
به گفته کاووسی، در شرایط فعلی ریال دیگر نقشی در زندگی روزمره مردم ندارد و صرفاً در حسابداری‌های رسمی به کار گرفته می‌شود. او این مسئله را دلیلی برای منطقی بودن حذف صفرها دانست اما تأکید کرد که چنین اقدامی بیشتر در سطح روانی تأثیرگذار است و تغییرات ملموسی در معیشت مردم ایجاد نمی‌کند.
آیا حذف صفرها تورم را کاهش می‌دهد؟
کاووسی تصریح کرد که حذف صفرها هیچ تأثیری بر کاهش تورم یا بهبود معیشت مردم نخواهد داشت. وی توضیح داد که تغییر در حقوق و دستمزد کارمندان متناسب با حذف صفرها انجام می‌شود و در نتیجه، قدرت خرید تغییری نمی‌کند. به باور این کارشناس، این اقدام تنها یک تغییر اسمی است.
تجربه سایر کشورها؛ الگوی موفق یا درس عبرت؟
کاووسی به تجربه کشورهایی نظیر ترکیه، آرژانتین و برزیل اشاره کرد که اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده‌اند. او تأکید کرد که در برخی از این کشورها، به دلیل ادامه تورم، مجدداً مجبور به حذف صفرهای بیشتری شدند. به همین دلیل، وی کاهش تورم را پیش‌شرط اصلی موفقیت این طرح دانست.
کاهش هزینه چاپ اسکناس؛ ادعایی بی‌اساس؟
این کارشناس اقتصادی معتقد است که حذف صفرها تأثیر چندانی بر کاهش هزینه چاپ اسکناس ندارد. وی با اشاره به گسترش بانکداری الکترونیکی، تأکید کرد که کاهش تقاضا برای اسکناس بیشتر به پیشرفت‌های فناورانه مرتبط است تا اقدامات مرتبط با حذف صفرها.
چالش‌های اجرایی و فرهنگی
به گفته کاووسی، عدم آمادگی فرهنگی و تبلیغاتی از دلایل اصلی تعویق اجرای این طرح است. او بر اهمیت تبلیغات گسترده و آگاهی‌بخشی به مردم تأکید کرد و بیان داشت که درک صحیح از تغییرات، کلید موفقیت در اجرای چنین طرح‌هایی است.
کاووسی در گفتگو با «نقش اقتصاد» هشدار داد که اجرای نامناسب این طرح می‌تواند زمینه‌ساز افزایش تقلب و کلاهبرداری شود. وی تأکید کرد که نظارت دقیق و برنامه‌ریزی جامع برای جلوگیری از مشکلات احتمالی ضروری است. همچنین، وی به ضرورت اجرای تغییرات به‌صورت تدریجی اشاره کرد تا مردم بتوانند خود را با شرایط جدید وفق دهند.
وی پیشنهاد کرد که برای جلوگیری از سردرگمی مردم، باید یک دوره انتقالی طولانی در نظر گرفته شود. او افزود که تغییرات ناگهانی، به‌ویژه در مناطق دورافتاده، می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند و تأثیرات منفی بر اقشار کم‌دسترسی بگذارد.
مشغول کردن افکار عمومی با حذف صفرها
به گفته کاووسی، طرح حذف صفر بیشتر به‌عنوان اقدامی نمایشی و برای جلب توجه افکار عمومی مطرح می‌شود. او تصریح کرد که به‌جای پرداختن به چنین طرح‌هایی، دولت باید بر کاهش فساد و بهبود فضای کسب‌وکار تمرکز کند.
تأثیر بر قیمت‌گذاری کالاها؛ افزایش یا ثبات؟
یکی از نگرانی‌های کاووسی در مورد این طرح، تأثیر آن بر قیمت‌گذاری کالاهاست. وی توضیح داد که تغییرات مرتبط با حذف صفرها می‌تواند باعث گرد شدن قیمت‌ها به سمت بالا شود. به‌عنوان مثال، کالایی که قیمت آن 3 میلیون و 300 هزار تومان است، ممکن است پس از حذف صفرها به 3 میلیون و 500 هزار تومان افزایش یابد.
اصلاحات ساختاری، راه‌حل نهایی
کاووسی تأکید کرد که حل مشکلات اقتصادی نیازمند اصلاحات ساختاری است. وی بیان داشت که کاهش تورم و افزایش ارزش پول ملی، راه‌حل واقعی مشکلات اقتصادی است و حذف صفرها تنها یک تغییر ظاهری است که تأثیر بلندمدتی نخواهد داشت.
نتیجه‌گیری: نیاز به برنامه‌ریزی جامع
در پایان، کاووسی تأکید کرد که حذف صفر از پول ملی بدون کنترل تورم و اصلاحات عمیق اقتصادی، به شکست خواهد انجامید. وی گفت که این اقدام تنها زمانی موفق خواهد بود که به‌عنوان بخشی از یک برنامه جامع اقتصادی اجرا شود. به گفته وی، اگر دولت به‌جای اقدامات نمایشی، به ریشه‌های مشکلات بپردازد، نیازی به حذف صفرها نخواهد بود.
طرح حذف صفر از پول ملی همچنان یکی از مباحث چالش‌برانگیز در اقتصاد ایران است. درحالی‌که برخی این اقدام را نمادین و بی‌اثر می‌دانند، گروهی دیگر بر ضرورت اجرای آن تأکید دارند. اما آنچه مسلم است، نیاز به اصلاحات بنیادین و برنامه‌ریزی دقیق برای دستیابی به نتایج مثبت پایدار است.
