«نقش اقتصاد» از ميزان سرمايه گذاري در صنعت نفت گزارش مي دهد
مخاطرات توازن ميان عرضه و تقاضا در صنعت نفت
نعیم نوربخش روزنامه نگار: پس از سال‌ها هشدار دادن کارشناسان درباره عدم سرمايه‌گذاري کافي در فعاليت‌هاي جديد اکتشافي، سرانجام صنعت نفت شاهد افزايش اين گونه سرمايه‌گذاري‌ها شده است. اما هنوز حجم سرمايه‌گذاري به اندازه‌اي نرسيده است که در آينده بتواند پاسخگوي افزايش تقاضا باشد. اين تصوري است که دست‌کم تحليلگران مؤسسه وودمکنزي مروج آن هستند. […]
نعیم نوربخش روزنامه نگار: پس از سال‌ها هشدار دادن کارشناسان درباره عدم سرمايه‌گذاري کافي در فعاليت‌هاي جديد اکتشافي، سرانجام صنعت نفت شاهد افزايش اين گونه سرمايه‌گذاري‌ها شده است. اما هنوز حجم سرمايه‌گذاري به اندازه‌اي نرسيده است که در آينده بتواند پاسخگوي افزايش تقاضا باشد. اين تصوري است که دست‌کم تحليلگران مؤسسه وودمکنزي مروج آن هستند. اين مؤسسه به تازگي در گزارشي به بررسي صنعت نفت و گاز پرداخته و در آن خاطرنشان کرده است که اين صنعت شاهد سومين سال پياپي از رونق خود مي‌باشد. حجم سرمايه‌گذاري در سال جاري براي افزودن به توليد، ۴۹۰ ميليارد دلار برآورد شده است که نسبت به کف ۳۷۰ ميليارد دلاري سرمايه‌گذاري‌ها که سال ۲۰۲۰ شاهد بوديم رشد قابل توجهي را نشان مي‌دهد.
به گزارش «نقش اقتصاد»،اگرچه اين حجم سرمايه‌گذاري به خودي خود براي تضمين ثبات در عرضه کافي به نظر نمي‌رسد اما تحليلگران وودمکنزي معتقدند که صرفه‌جويي در هزينه‌ها کسري موجود را پوشش خواهد داد. آنها با اشاره به افزايش توليد نفت شيل در آمريکا و ساير توليدکنندگان خارج از اوپک، پيش‌بيني کرده‌اند که اين کشورها در سال‌هاي پيش رو سهم ثابتي از بازار را در انحصار خود حفظ خواهند کرد.اين برآورد با آنچه مديران اجرايي صنعت نفت ايالات متحده آمريکا طي آخرين گزارش‌هاي مالي خود پيش‌بيني کرده‌اند مطابقت دارد. به طور خلاصه آنها تأکيد داشته‌اند که بازدهي چاه‌هاي حفر شده بيش از انتظارات بوده و در مجموع توليد بالا رفته است. دليل بالا رفتن بازدهي نيز ارتقاي فناوري‌هاي استخراج بوده است.گزارش شده است که از ابتداي سال جاري بازدهي چاه‌هاي نفت به ميزان چشمگيري بالاتر از متوسط سال ۲۰۲۲ بوده است. در عين حال بلومبرگ نيز مدعي شده است که بهره‌برداري از چاه‌هاي نفت شيل با سرعت بيشتري از آنچه تصور مي‌شد در جريان است و با به بلوغ رسيدن اين صنعت، ذخاير دست‌نخورده و بکر کمتري باقي مانده است. هم‌اکنون علاوه بر ايالات متحده آمريکا کشورهاي ديگري مانند کانادا، مکزيک، برزيل و گينه نيز به استخراج نفت شيل رو آورده‌اند. اين کشورها سهم برجسته‌اي در تقويت طرف عرضه در بازار نفت کسب کرده‌اند اما اوپک همچنان به خاطر ابزارهايي که براي کنترل حجم نفت عرضه‌شده در بازار دارد، نقش محوري را در اين بازار ايفا مي‌کند.
بايد افزود که با گسترش بلوک کشورهاي عضو بريکس، تيم ديگري متشکل از توليدکنندگان بزرگ نفت تشکيل مي‌شود که ضمن هم‌پوشي با اوپک کشورهاي ديگر مانند برزيل و آرژانتين را نيز در برمي‌گيرد. اگر اين دسته‌بندي‌ها را کنار بگذاريم، سرمايه‌گذاري جهاني در تقويت عرضه نفت و گاز در سطح خوبي است و در عمل باوجود تلاش‌ها براي کنار گذاشتن سوخت‌هاي فسيلي و جايگزيني انرژي‌هاي تجديدپذير، سير صعودي به خود گرفته است. گلدمن‌ساکس ماه گذشته خبر داد که در حال حاضر ۷۰ پروژه نفتي و گازي بزرگ‌مقياس در سرتاسر جهان در حال توسعه است. اين رقم رشدي ۲۵ درصدي را نسبت به سال ۲۰۲۰ نشان مي‌دهد اما بايد خاطرنشان کرد که سال ۲۰۲۰ را نمي‌توان دوره‌اي عادي براي تصميم‌گيري درخصوص سرمايه‌گذاري‌هاي نفتي قلمداد کرد.طبق گزارش‌ها هفت سال سرمايه‌گذاري ناکافي در صنعت نفت موجب شده است که دوره حيات پروژه‌هاي فعال و آتي به شدت کاهش پيدا کند. اوج گرفتن مجدد سرمايه‌گذاري‌ها مي‌تواند اين وضعيت را وارونه کند. از طرف ديگر وودمکنزي نيز هشدار داده است که تقاضا به زودي سير صعودي خواهد گفت و چشم‌انداز اين پيش‌بيني مي‌تواند تحولي بنيادين در صنعت نفت و گاز پديد بياورد. اما طبق نظر دو تحليلگر صنايع بالادستي «فريزر مک‌کي» و «يان تام» چرخه فعلي در صنعت نفت مانند دوره‌هاي پيشين به معني در پيش بودن دوره‌اي از شکوفايي نفتي نخواهد بود. آنها معتقدند که تلاش جهان براي کنار گذاشتن سوخت‌هاي هيدروکربني و جايگزيني انرژي‌هاي پاک موجب خواهد شد که سرمايه‌گذاران در تصميمات بلندمدت خود احتياط پيشه کنند.
با وجود چشم‌انداز صعود تقاضا حتي تحليلگران وودمکنزي نگران فقدان حاشيه امني از ظرفيت مازاد توليد در بازار هستند که خود ناشي از هدايت سرمايه‌ها به سوي افزايش بهره‌وري به جاي توسعه ذخاير جديد در سايه تحولات جهاني گذار به انرژي پاک است. آنها مي‌گويند که انتظار مي‌رود شرکت‌هاي نفتي به جاي تصاحب سهم بيشتر از بازار به دنبال تمرکز روي درآمدزايي بروند و ظرفيت زنجيره توليد بالادستي به جاي جهش شاهد افزايشي ناچيز باشد. اين روند زنجيره توليد و عرضه را در تنگنا قرار خواهد داد.
در حالي که بسياري از کارشناسان از رسيدن تقاضا به اوج تاريخي خود و سپس آغاز سير نزولي آن صحبت مي‌کنند و حتي صراحتاً آن را آرزو مي‌کنند، فعلاً رسيدن به آن نقطه در آينده نزديک بعيد است هر چند بايد گفت که تقاضاي واقعي براي نفت خام مرتباً حدنصاب‌هاي تازه‌اي به ثبت مي‌رساند. حتي آژانس بين‌المللي انرژي که از حاميان کنار گذاشتن سوخت‌هاي فسيلي است بر اين باور است که در کوتاه‌مدت تقاضا رشد خواهد کرد و در سال جاري حد نصاب ۱۰۲ ميليون بشکه در روز را پشت سر خواهد گذاشت.اين سبب مي‌شود که توازن ميان عرضه و تقاضا نسبت به آنچه وودمکنزي پيش‌بيني کرده است مخاطرات بيشتري را تجربه کند. اگرچه صحيح است که ارتقاي فناوري نقش مهمي در بالا نگه داشتن توليد نفت همزمان با کاهش هزينه‌ها داشته است، اما حفاران شيل آمريکايي رويکرد پيشين خود مبني بر توليد به هرقيمت را کنار گذاشته‌اند. در عين حال اوپک نيز با هدايت عربستان سعودي عرضه را کاهش داده است و هر وقت بخواهد براي تنظيم بهاي نفت در بازار مي‌تواند اين روند را تشديد کند. از اين منظر قدرت اوپک با توسعه بريکس افزون خواهد شد.در نهايت بايد گفت که اگرچه سرمايه‌گذاري در پروژه‌هاي جديد توليد نفت سيري صعودي به خود گرفته است اما با وجود تلاش‌ها براي جايگزيني سوخت‌هاي فسيلي با انرژي‌هاي پاک انتظار نمي‌رود که روند نزولي تقاضا براي نفت به اين زودي‌ها محقق شود. حتي ممکن است که با آشکار شدن آثار نااميدي ناشي از تورم مخارج لازم براي توليد انرژي‌هاي پاک و خطر کمبود دسترسي به مواد خام لازم، تحقق اين آرزو در آينده نزديک نامحتمل‌تر شود.
منبع: اويل پرايس
